Marek Mossakowski

---

Życiorys

Edukacja i początki kariery biznesowej

Marek Mossakowski swoją przygodę z edukacją rozpoczął w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, gdzie ukończył studia na kierunku ekonomiczny. Tuż po zakończeniu nauki zaangażował się w działalność zawodową, pełniąc rolę pełnomocnika w firmie polonijnej Stefania, która była elementem Polsko-Polonijnej Izby Przemysłowo-Handlowej „Inter-Polcom”. Dzięki temu miał możliwość podróżowania do takich krajów jak Algieria, Singapur oraz Turcja podczas wczesnych lat 80. XX wieku.

W 80. latach Mossakowski został właścicielem warszawskiego antykwariatu. Przełomowym momentem w jego karierze miało miejsce na początku lat 90., gdy założył Dom Aukcyjny Noble House, który jednak nie odniósł sukcesu finansowego.

To, co dzieje się teraz, to zupełna zgroza. Ja już nie szukam naprawdę dobrych przedmiotów, bo udaje mi się sprzedać tylko najtańsze i tandetne

Marek Mossakowski w wywiadzie dla „Gazety Wyborczej” z 1993 roku.

Reprywatyzacja w Warszawie

W 1999 roku rozpoczął proces wykupu od spadkobierców roszczeń dotyczących kamienic, które wskutek dekretu Bieruta z 1945 roku stały się własnością gminy m.st. Warszawy. Już w tym samym roku nabył udział w roszczeniach dotyczących kamienicy usytuowanej przy ulicy Hożej. W kolejnych latach kontynuował tę praktykę, nabywając następne udziały w roszczeniach do poszczególnych nieruchomości. W 2002 lub 2003 roku złożył w urzędzie miejskim listę ponad 50 gruntów, którą zatytułował Moje Grunty Warszawskie, domagając się ich zwrotu.

Mossakowski po raz pierwszy publicznie zaangażował się w kwestie lokalowe, nabywając roszczenia od właścicieli restauracji „Literacka” na warszawskiej Starówce. To miejsce zostało zdemolowane przez kibiców Legii Warszawa w 2002. Dzięki temu uzyskał odszkodowanie od klubu piłkarskiego, a kwota wyniosła 32 tysiące złotych, przyznane przez sąd apelacyjny w 2006 roku.

W 2005 roku wraz z matką założył stowarzyszenie „Poszkodowani”, mające na celu ochronę praw osób, które doświadczyły nacjonalizacji. W tym czasie przejął wiele nieruchomości w Warszawie, między innymi przy ul. Hożej, ul. Kłopotowskiego, ul. Floriańskiej, ul. Francuskiej, a także trzy kamienice przy Krakowskim Przedmieściu, oraz inne nieruchomości w lokalizacjach takich jak Dynasy, Odolańska, Otwocka i Nabielaka. Roszczenia zakupował za ceny wahające się od 100 do 1000 złotych.

Po przejęciu kamienicy nierzadko podnosił stawki czynszu lokatorom, co dawało mu podstawy do występowania z pozwami o eksmisję, przez co zyskał reputację bezwzględnego inwestora, który szybko pozbywał się lokatorów. Mimo to, Mossakowski określał swoje działanie jako „przywracanie prawa”. W latach 2003–2004 nabył prawa do nieruchomości na Mokotowie, przy ul. Nabielaka 9, gdzie mieszkała Jolanta Brzeska, działaczka społeczna, która zginęła w 2011 roku.

Grudniu 2017 roku decyzja prezydenta Warszawy z 24 stycznia 2006 roku dotycząca reprywatyzacji kamienicy przy ul. Nabielaka 9 została uchylona przez Komisję Weryfikacyjną z powodu naruszenia prawa. W wyniku tego Mossakowski zobowiązany był do zwrotu kwoty 2,943 mln zł miastu. 21 sierpnia 2018 roku Centralne Biuro Antykorupcyjne zatrzymało Mossakowskiego na zlecenie Prokuratury Regionalnej we Wrocławiu, zarzucając mu przywłaszczenie praw majątkowych związanych z nieruchomością przy ul. Opoczyńskiej 4B oraz Folwarku Służewiec. Obie te nieruchomości oszacowano na co najmniej 11,5 mln zł.

Dwa dni później zapadła decyzja o jego aresztowaniu. 3 grudnia 2018 roku Sąd Okręgowy w Warszawie skazał go za usiłowanie oszustwa przy reprywatyzacji kamienicy przy ul. Targowej 66, na karę grzywny w wysokości 60 tysięcy złotych oraz kosztami sądowymi na kwotę 31 tysięcy złotych. Natomiast 19 października 2019 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie prawomocnie skazał Mossakowskiego, wymierzając mu dodatkowo karę półtora roku pozbawienia wolności.

W czerwcu 2021 roku wyrok został uchylony przez Sąd Najwyższy, a sprawa powróciła do ponownego rozpatrzenia przez Sąd Apelacyjny. W lipcu 2023 roku Sąd Okręgowy w Warszawie ukarał Mossakowskiego karą 2,5 roku pozbawienia wolności za jego działania podejmowane w trakcie procesu reprywatyzacji nieruchomości przy ul. Dynasy 4 w Warszawie.

Hoża 25A

Po przejęciu kamienicy zlokalizowanej przy ul. Hożej 25A (czasami nazywanej Hoża 25) Mossakowski zażądał od m.st. Warszawy 5 mln zł za bezumowne korzystanie z tej nieruchomości od momentu jej reprywatyzacji. W stosunku do lokatorów stosował metody typowe dla tzw. czyszczenia kamienic, takie jak odcinanie dostępu do mediów i wywożenie śmieci. Ostatnia lokatorka miała być wyniesiona na noszach.

17 grudnia 2015 roku Sąd Najwyższy unieważnił nabycie przez Mossakowskiego nieruchomości przy ul. Hożej 25A, stwierdzając, że zakup roszczeń za kwotę 50 zł był rażąco nieodpowiedni w porównaniu do wartości tej nieruchomości. Dodatkowo, Mossakowski został zobowiązany do zwrotu odszkodowania w wysokości 1,6 mln zł, które wcześniej otrzymał od Urzędu Miasta. Wyrok ten został pozytywnie odebrany w mediach oraz przez ekspertów, stając się odniesieniem w kolejnych orzeczeniach sądowych, które podkreślały istotność sprawiedliwości w postępowaniach reprywatyzacyjnych.

Sąd w swoim uzasadnieniu zauważył: „Należy więc przyznać rację skarżącemu, że (…) należy ocenić, czy z punktu widzenia ogółu ludzi uczciwych i rozumnych, jest zgodna z elementarnymi zasadami uczciwości i przyzwoitości umowa, na mocy której obrotna i przedsiębiorcza osoba, znakomicie obeznana z zagadnieniami dotyczącymi nieruchomości objętych dekretem warszawskim, kupuje za 50 złotych od spadkobierczyni przedwojennych właścicieli budynku w centrum Warszawy, osoby schorowanej, w podeszłym wieku, skromnie sytuowanej, roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z tego budynku przez pozwanego, w sytuacji, w której nabywca tej wierzytelności doskonale zdaje sobie sprawę, że wierzytelność ta przedstawia dużą wartość.”

Moje grunty warszawskie

Na stronie internetowej „Gazety Wyborczej”, z dnia 17 października 2016 roku, została opublikowana interaktywna mapa, na której zaznaczone są adresy, które Marek Mossakowski uwzględnił w swoim zestawieniu zatytułowanym „Moje grunty warszawskie”.

Budynki przejęte

• Dahlberga 5,
• Ząbkowska 9,
• Białostocka 10/12,
• Hoża 25,
• Krakowskie Przedmieście 35,
• Nabielaka 9,
• Krakowskie Przedmieście 65,
• Otwocka 10,
• Łukowska 29,
• Francuska 30,
• Jana Kazimierza 1/29,
• Saska 54,
• Barszczewska 7,
• Berezyńska 3.

Pozostałe

• Berezyńska 2,
• Srebrna 16,
• Krucza 3,
• Piwna 19,
• Jaracza 8,
• Okrzei 13,
• Krakowskie Przedmieście 4/6,
• Krakowskie Przedmieście 2,
• Londyńska 2,
• Londyńska 28,
• Francuska 27,
• Biskupia 22,
• Targowa 66,
• Kłopotowskiego 38,
• Jagiellońska 14,
• Orzeszkowej 10/12,
• Marszałkowska 97,
• Al. Jerozolimskie 75,
• Chmielna 74,
• Grzybowska 36,
• Ursynowska 36/38,
• Pińska 15,
• Mariensztat 14,
• Czerwonego Krzyża 4,
• Dzielna 59,
• Nowy Świat 27,
• Wspólna 53,
• Mokotowska 1,
• Sielecka 36,
• Hoża 12,
• Mariesztat 7,
• Kopernika 31,
• Chopina 4,
• Wilcza 79,
• Nowy Świat 21,
• Bema 4,
• Saska 58,
• Al. Jerozolimskie 115,
• Cząstkowska 44,
• Czarnieckiego 40,
• al. Wilanowska 331,
• Wielicka 13,
• Bagatela 14,
• Piękna 42,
• Nowy Świat 27,
• Wilcza 46/48,
• Dynasy 4,
• Piwna 21,
• Rysia 1,
• Dobra 87,
• Nowińska 5,
• al. Waszyngtona 63,
• al. Stanów Zjednoczonych 47,
• al. Stanów Zjednoczonych 49,
• Łochowska 13,
• Piotra Skargi 6,
• Borzymowska 40.

Rodzina

W historii życia Marka Mossakowskiego, rodzina odgrywała kluczową rolę. Jego ojciec, Zygmunt Mossakowski, był znanym antykwariuszem, który prowadził swój własny antykwariat. To właśnie w tym miejscu przyszły prezydent Warszawy, Paweł Piskorski, miał zamiar sprzedać antyki o łącznej wartości sięgającej 1 miliona złotych. Niestety, z biegiem lat prokuratura ustaliła, że umowa dotycząca tej transakcji była sfałszowana. Marek Mossakowski złożył zeznania w Centralnym Biurze Śledczym oraz Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, potwierdzając, że nie widział ani nie odziedziczył kolekcji antyków, które przypisywano jego ojcu.

Przez lata 1966–1971 Zygmunt Mossakowski angażował się w handel dewizami, przemycanie złota, a także prowadzenie działalności gospodarczej w Belgii. W wyniku tych działań w 1975 roku został skazany na 6 lat więzienia oraz nałożono na niego grzywnę w wysokości 870 tysięcy złotych, a także konfiskatę majątku. Jego związki z przestępczością sięgały do czasów przynależności do tzw. „Gangu Złotogłowych”. W kontekście rodzinnym warto również wspomnieć o matce Marka, Barbarze Marii Zdrenka (ur. 1933), która stała się oficjalnym właścicielem większości nieruchomości, w których jej syn pełnił rolę zarządcy.

Dziadkiem Marka był uznany literat, Michał Rusinek (1904–2001), którego życie i twórczość miały znaczący wpływ na kulturalną przestrzeń Polski.

Oddźwięk w kulturze

Marek Mossakowski zyskał status postaci kultowej, co odzwierciedla utwór „Piosenka o różnych rzeczach” autorstwa Pablopavo.

„Piosenka ta opowiada o Marku Mossakowskim, który nabywa roszczenia do nieruchomości… jak meldował się w mieszkaniach obcych osób, piłując zamki.” – Pablopavo, fragment utworu „Piosenka o różnych rzeczach”

W kontekście brutalnego morderstwa Jolanty Brzeskiej, na ścianach kilku warszawskich kamienic pojawił się mural przedstawiający Marka Mossakowskiego, z napisem: „Warszawa jest łatwopalna”. Autorzy grafiki ogłosili, że jest to początek kampanii o nazwie Warszawskie Kanalie, do której załączono także manifest zatytułowany „Mossakowski na prezydenta!”.

Premierę sztuki „Kto zabił Alonę Iwanowną?” w reżyserii Michała Kmiecika, która nawiązuje do „Zbrodni i kary” Fiodora Dostojewskiego, odbyła się 25 lutego 2012 w Teatrze Dramatycznym. W tej inscenizacji jedną z kluczowych postaci reprezentował Marek Mossakowski, ukazany jako „kamienicznik-wyzyskiwacz”.

W 2018 roku Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich uhonorowało reportaż telewizyjny Prawdziwa historia człowieka od reprywatyzacji M. Mossakowskiego, którego autorami byli (Dorota Kania, Robert Krauz i Anna Zapert). Reportaż ten został zaprezentowany w programie „Koniec Systemu” na antenie Telewizji Republika.

---

Oceń: Marek Mossakowski

---