Andrzej Rotwand

---

Życiorys

Andrzej Rotwand był osobą o fascynującym życiorysie, urodzonym jako syn Stanisława i Marii z Wawelbergów. W 1897 roku zakończył naukę w warszawskim gimnazjum, a następnie w 1904 roku pomyślnie ukończył Instytut Inżynierów Komunikacji w Petersburgu. Po powrocie został zaangażowany w działalność bankową, pracując w Petersburgu, a w dalszej kolejności zajmował się eksploatacją linii kolejowej warszawsko-kaliskiej.

Ważnym momentem w jego karierze było wprowadzenie do Banku Zachodniego S.A. przez ojca, co zapoczątkowało jego stopniowy awans w zarządzaniu firmami rodzinnymi. Od 1910 roku pełnił funkcję zastępcy członka Rady Zarządzającej Towarzystwa Przemysłowego Zakładów Mechanicznych „Lilpop, Rau i Loewenstein” SA. W 1915 roku natomiast objął stanowisko członka Rady oraz prezesem Zarządu Banku Zachodniego SA.

Po zmarłym ojcu w 1916 roku, Andrzej stał się członkiem Rady Zarządzającej „Lilpop, Rau i Loewenstein” SA, a w okresie międzywojennym został jej prezesem. Jego działalność nie ograniczała się jednak jedynie do świata finansów – w czasie I wojny światowej pełnił funkcję skarbnika Polskiego Komitetu Pomocy Sanitarnej.

Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, zasiadał także w dyrekcji Warszawskiego Towarzystwa Ubezpieczeń oraz w Towarzystwie Ubezpieczeń „Przezorność”. Angażował się w działalność cukrowni „Cielce”, „Krasiniec”, „Czersk” oraz „Młodzieszyn Fabryczny”, gromadząc doświadczenie w zarządzaniu różnorodnymi spółkami.

W 1927 roku Rotwand wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie negocjował kredyt dla Zakładów „Lilpop, Rau i Loewenstein” z Andrew Mellonem. W 1936 roku zainicjował współpracę z General Motors International na licencyjną produkcję samochodów w Polsce, co miało kluczowe znaczenie dla rozwoju branży motoryzacyjnej kraju. Umowa gwarantowała ekskluzywność na sprzedaż samochodów marek takich jak Opel, Buick oraz Chevrolet. W latach 1937–1939 montowano w warszawskiej fabryce wiele modeli, w tym Buick 41 i 90 oraz różnorodne wersje Chevroleta.

Przez lata 1934–1936 był związany z Radą Banku Polskiego SA oraz różnymi innymi organizacjami, m.in. Rady Naczelnej Związku Banków w Polsce i Centralnego Związku Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów. Jego zamożność pozwalała mu na posiadanie licznych akcji w przedsiębiorstwach oraz nieruchomości warszawskich. Przejął także po ojcu odpowiedzialność za Państwową Szkołę Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda.

W maju 1928 roku Rotwand uległ poważnemu wypadkowi drogowemu, w którym zginęli jego bliscy przyjaciele. W hołdzie dla nich założył fundację, która miała na celu stworzenie średniej szkoły zawodowej w Reginowie, a część funduszy przekazał na zakończenie budowy żeńskiej szkoły w Nowogródku.

W okresie 1934–1939 był przewodniczącym komisji finansowej Komitetu Budowy Muzeum Przemysłu i Techniki w Warszawie oraz aktywnym członkiem Stowarzyszenia Ekonomistów Polskich, publikując dzieła dotyczące bankowości.

W czasie niemieckiej okupacji od jesieni 1940 roku ukrywał się w okolicach Warszawy, posługując się przybranym nazwiskiem Lewandowski. Po wybuchu powstania warszawskiego przebywał w Śródmieściu, a potem został deportowany do Charsznicy. Po wojnie starał się o powrót do Warszawy, gdzie zajął się sprawami Zakładów „Lilpop, Rau i Loewenstein”. Mimo trudności, starał się o reprywatyzację firmy, która po wojnie została przejęta przez władze komunistyczne.

Przed wybuchem powstania warszawskiego, w 1944 roku, zakład zatrudniał około dwóch tysięcy pracowników. Niestety, większość maszyn i dokumentów została wywieziona przez Niemców, a same zakłady zostały całkowicie zniszczone w wyniku działań wojennych, co przyniosło ogromne straty finansowe.

Andrzej Rotwand posiadał także bogaty zbiór dzieł polskiego malarstwa, w tym prace uznawanych artystów, takich jak Aleksander Gierymski, Jan Matejko oraz Jacek Malczewski. Część z tych zbiorów zaginęła w czasie wojny, a inne zostały przekazane Muzeum Narodowemu w Warszawie.

Andrzej Rotwand odszedł na wieczne spoczywanie na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 111-3-28). Jego żoną od 23 kwietnia 1932 roku była Maria ze Skarbek-Kruszewskich, uzdolniona plastyczka, a ich małżeństwo nie doczekało się potomstwa.

Bibliografia, linki

W obszernym zbiorze informacji dotyczących Andrzeja Rotwanda znajduje się ważne źródło, które warto przytoczyć. Jest to praca Stanisława Konarskiego, zamieszczona w prestiżowym Polskim Słowniku Biograficznym. Wydanie to obejmuje tom XXXII, który został opublikowany w latach 1989–1991.

W dokumentacji tej, na stronach 319–320, można znaleźć istotne informacje dotyczące życia oraz działalności Andrzeja Rotwanda. Ponadto, dostępna jest elektroniczna wersja tego słownika pod nazwą IPSB.

---

Oceń: Andrzej Rotwand

---