Ulica Mokotowska w Warszawie

---

Historia

Historia Mokotowskiej ulicy wykracza aż do XIV wieku, kiedy to stanowiła ona ważną arterię drogową, łączącą Warszawę z pobliską wsią Mokotowo. Wieś ta jest wzmiankowana w dokumentach od 1367 roku, a sama ulica zyskała swoją nazwę w 1770 roku. Przyczyną tego była integracja drogi mokotowskiej w nowo planowaną Oś Stanisławowską, co skutkowało jej uregulowaniem do wysokości Polnej oraz obsadzeniem drzewami.

Na początku XIX wieku Mokotowska była w większości zdominowana przez drewniane budynki, co sprawiało, że nie miała zwartej zabudowy. Ulica kończyła się na wysokości ulicy Pięknej, a sąsiednie nieużytki porastały sady i ogrody warzywne, z licznymi stawami hodowlanymi. W roku 1829 w miejscu obecnego Kościoła Najświętszego Zbawiciela została wzniesiona parterowa karczma „Czerwona”, która funkcjonowała aż do 1901 roku. Druga połowa XIX wieku to czas dynamicznego rozwoju, kiedy to przy ulicy zaczęły pojawiać się czynszowe kamienice.

Na przełomie XIX i XX wieku zbudowano wiele secesyjnych kamienic, co przyczyniło się do wzbogacenia architektury tej części Warszawy. W 1935 roku Mokotowska została wpisana w nowy urbanistyczny plan budowy Dzielnicy Reprezentacyjnej Marszałka Józefa Piłsudskiego na Polu Mokotowskim. W założeniu ulica miała być przedłużona do ulicy Stefana Batorego, gdzie miała się zbiegać z ulicą Kazimierzowską. Dodatkowo planowano, że przekroczy nowe ulice Sejmową oraz inną prowadzącą z pl. Unii Lubelskiej w kierunku planowanej al. Piłsudskiego. Jednak wkrótce po rozpoczęciu II wojny światowej projekty związane z nową dzielnicą zostały drastycznie zmienione, a przedłużenie Mokotowskiej przerwano, pozostawiając ją na wysokości Polnej.

W 1937 roku wzdłuż ulicy zainstalowano linie autobusowe A oraz G. W trakcie powstania warszawskiego, obszar ten był broniony przez batalion Ruczaj, a pomimo zniszczeń wojennych, Mokotowska zachowała wiele ze swojego arystokratycznego charakteru. W 2007 roku przeprowadzono remont nawierzchni oraz chodników na odcinku od pl. Trzech Krzyży do Wilczej. Podczas prac remontowych, po usunięciu warstwy asfaltu, odkryto doskonale zachowaną kostkę bazaltową z przedwojennych lat, jednak niewielka jej część została wykorzystana do odtworzenia nawierzchni. W 2010 roku, dzięki zaangażowaniu miłośników zabytków, kostka odkryta podczas remontu odcinka Wilcza – Piękna została użyta do wybrukowania podjazdów i miejsc parkingowych.

Od września 2016 roku na skrzyżowaniu z Koszykową zlikwidowano sygnalizację świetlną, a w jej miejsce powstało minirondo. Wyznaczono również przejście dla pieszych po północnej stronie skrzyżowania, a samo skrzyżowanie z Chopina zyskało wyniesioną tarczę. Ulica Mokotowska, z jej bogatą historią oraz architekturą, pozostaje jednym z kluczowych punktów na mapie Warszawy.

Obiekty

Na ulicy Mokotowskiej w Warszawie, każdy z budynków ma swoją historię i znaczenie. Przedstawiamy wybrane obiekty, które stanowią o wyjątkowości tej lokalizacji.

• nr 1, nowoczesny biurowiec o nazwie Zebra Tower wzniesiony w latach 2008–2010, sięgający siedemnastu pięter,
• nr 3, które do początku XX wieku było siedzibą fabryki wyrobów żelaznych, należącej do Władysława Gostyńskiego i S-ka,
• nr 4/6, w miejscu nieistniejącego kompleksu budynków, działała w latach 1895–1939 Szkoła Mechaniczno-Techniczna Wawelberga i Rotwanda. Po zniszczeniach II wojny światowej, budynek główny odzyskał nową formę w 1949 roku dzięki Związkowi Zawodowemu Pracowników Budownictwa Ceramiki i Pokrewnych Zawodów udostępniającym go jako siedzibę zarządu,
• nr 8, historyczna kamienica „Pod Niedźwiedziem”, wybudowana w 1904 roku według projektu Leona Wolskiego, co czyni ją ciekawym punktem na mapie,
• nr 12, wspaniała kamienica Antoniego Jabłońskiego-Jasieńczyka z 1910 roku, która przez krótki czas była najwyższym budynkiem mieszkalnym w Warszawie. Dziś wpisana do rejestru zabytków pod numerem A-918, po wykupieniu przez dr Williama Beniamina Beuchampa, stała się siedzibą kościoła metodystycznego, w tym seminarium teologicznego oraz anglojęzycznej szkoły,
• nr 13, dawna siedziba domu parafialnego przy Kościele Zbawiciela, wzniesiona przez Konstantego Jakimowicza, teraz znajduje się tutaj Teatr Współczesny,
• nr 14, zbudowana w 1913 roku kamienica Antoniego Jabłońskiego-Jasieńczyka i W. Krzymulskiego, miejsce gdzie mieści się Biuro Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża, wpisana do rejestru zabytków pod nr 1628,
• nr 15, który obecnie funkcjonuje jako Zakład Rehabilitacji Leczniczej Warszawa Śródmieście,
• nr 16/20, miejsce Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego, ujęte w gminnej ewidencji zabytków, część osiedla Latawiec,
• nr 19, kamienica Michaliny i Bronisława Pawłowiczów, której przebudowa w latach 2002–2005 wywołała kontrowersje z powodu dużych zmian w oryginalnej fasadzie. Obecnie nosi nazwę Renaissance Building,
• nr 21, również kamienica Michaliny i Bronisława Pawłowiczów, stworzona w stylu neorenesansowym w latach 1895–1896, została przekazana Zgromadzaniu Mistrzów Mularskich i obecnie upamiętniona tablicą na fasadzie,
• nr 24, kamienica Bronisława Kryształa, wzniesiona w latach 1911–1914, wpisana do rejestru zabytków w 1965 roku,
• nr 25, pałacyk Cukrowników, powstały w 1877 roku, który przeszedł liczne adaptacje i dziś wciąż przyciąga uwagę,
• nr 39, kamienica z 1902 roku zaprojektowana przez Juliusa Dzierżanowskiego,
• nr 41, elegancka secesyjna kamienica z 1911 roku autorstwa Wacława Heppena i Józefa Napoleona Czerwińskiego,
• nr 43, obecnie siedziba Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji, była kiedyś siedzibą Zjednoczonych Zespołów Gospodarczych oraz spółki Inco-Veritas,
• nr 45, kamienica Hermana Knothe, z 1910 roku, w której obecnie znajduje się restauracja Słodki Słony,
• skwer batalionu Ruczaj, idealne miejsce do relaksu,
• nr 46A, kamienica Juliana Glassa z 1938 roku, zaprojektowana przez Romana Sigalina oraz Jerzego Gelbarda,
• nr 48, najstarszy zachowany budynek przy Mokotowskiej, wzniesiony w 1860 roku, zaprojektowany przez Franciszka Marię Lanciego, w którym mieszkali znani Polacy, m.in. Józef Ignacy Kraszewski i Tytus Chałubiński. Budynek ten również gościł Klub Hybrydy,
• Piękna 18, na rogu Mokotowskiej i Kruczej, nowoczesny dziewięciopiętrowy obiekt biurowo-handlowo-usługowy z lat 2004–2005,
• nr 49, miejsce, gdzie miała powstać nowa konstrukcja w 1939 roku, w latach 1950–1956 ora w latach 70. XX wieku Aktualnie to Mokotowska Square,
• restauracja Bukieteria Roma o numerze 49A, znana z wyśmienitej kuchni,
• nr 50, kamienica z 1900 roku, gdzie mieszkał Józef Piłsudski, obecnie wpisana do rejestru zabytków pod nr 1460,
• nr 51/53, wzniesiona w latach 1925–1927, według projektu Mariana Lalewicza, odnotowana w rejestrze zabytków pod nr A-666, gdzie przez pewien czas mieszkał profesor Karol Adamiecki,
• nr 52, kamienica, której budowa trwała od 1936 do 1937 roku, przede wszystkim według planów Stanisława Płoskiego,
• Passe Partout Galeria Przedmiotów i Usług Artystycznych znajduje się pod nr 52,
• nr 55, kamienica Warszawskiego Chrześcijańskiego Towarzystwa Ochrony Kobiet z lat 1913-1930,
• nr 56, kamienica z 1887 roku, zaprojektowana przez Jana Kacpra Heuricha,
• nr 57, eklektyczna kamienica Rodryga Mroczkowskiego „Krakowiacy i górale”, zaaranżowana przez Zygmunta Binduchowskiego w latach 1900-1904, znana z czterech posągów krakowiaków oraz górali,
• nr 58, to budowla Monkiewicza z 1878 roku, według projektu Józefa Hussa,
• nr 59, która w miejscu dawnej kamienicy zniszczonej w wojnie przekształciła się w luksusowy apartamentowiec w 2007-2008,
• nr 60, kamienica firmy Ericsson, podwójny adres z Al. Ujazdowskie 47,
• nr 61, wcześniej siedziba żeńskiego gimnazjum im. Narcyzy Żmichowskiej w latach 1916-1939,
• nr 64, dawny kompleks Destylarni Wódek K. Schneidera, obecnie zintegrowany w „Dom Dochodowy” pod adresem pl. Trzech Krzyży 3,
• nr 73, kamienica Bertholda Hirscha, zaprojektowana przez Władysława Karola Rittendorfa w 1896 roku, gdzie w latach 30. XX wieku działało kino Wanda oraz kabarety warszawskie,
• kamienica Sukertów, położona przy ul. Hoża 1.

Ulica w kulturze masowej

„Mokotowska, znana ulica w stolicy, cieszy się dużą popularnością wśród twórców kultury masowej. Wykorzystywana jest w wielu produkcjach, w tym w znanych serialach telewizyjnych takich jak Stawka większa niż życie, 07 zgłoś się oraz Prawo Agaty. Również w muzycznych teledyskach znalazła swoje miejsce, m.in. w pracach artystów takich jak Sokół z utworem „Reset” oraz Pezet z „Co mam powiedzieć”.

Mokotowska ma również miano warszawskiej ulicy mody. Można tutaj znaleźć zarówno butiki znanych międzynarodowych i polskich marek, jak i multibutiki. Ponadto, ulica ta pełni funkcję przestrzeni dla lokalnych projektantów. Wśród nich swoje pracownie oraz sklepy znajdują uznawani w branży tacy twórcy jak Maciej Zień, Robert Kupisz, Arkadiusz Weremczuk, Anna Kuczyńska, Kamil Owczarek, Michał Gilbert Lach, Izabela Łapińska, Justyna Żmijewska, Paulina Ada Kalińska, Joanna Trepka, Tomasz Ossoliński oraz Krzysztof Pliszczyński i Krzysztof Stróżyna, a także Anna Kruk.

---

Oceń: Ulica Mokotowska w Warszawie

---