Ulica Saska w Warszawie

---

Przebieg i ruch uliczny

Ulica Saska stanowi kluczowy fragment ciągu komunikacyjnego, który łączy różne ulice, w tym gen. Bora-Komorowskiego, Egipską oraz Saską. Rozpoczyna się na Kępie Gocławskiej, w okolicy miejscowego skrzyżowania z ulicą Ateńską. Natomiast jej końcowy odcinek zbiega się z aleją Jerzego Waszyngtona.

Na trasie ulicy Saskiej, można dostrzec jej skrzyżowania z wieloma innymi ulicami, takimi jak: Lotaryńska, Argentyńska, Lizbońska, Stanów Zjednoczonych, Kubańska, Brazylijska, Meksykańska, Zwycięzców, ul. Walecznych, Irlandzka, Dąbrówki, Angorska oraz Adampolska.

Wzdłuż całej długości tej ulicy panuje ruch dwukierunkowy, a sama ulica jest jednojezdniowa. Co istotne, na trasie nie są przewidziane drogi rowerowe, niemniej jednak Saska pełni ważną funkcję w miejskiej sieci komunikacyjnej. Znajdują się tu przystanki dla autobusów obsługujących linie: 111, 123, 147, 151, 507 oraz 509, a także nocne linie N02, N22 oraz N72.

Historia

Ulica Saska, istotny element miasta, została po raz pierwszy wspomniana w dokumentach na początku XX wieku, gdy w 1925 roku Wydział Techniczny magistratu podejmował decyzję o stworzeniu terenu handlowego w rejonie ulic Zwycięzców i Saskiej. W zamyśle planistów ulica miała zapewnić podwyższone natężenie ruchu, co doprowadziło do realizacji podwójnych szpalerów drzew oraz przestronnych chodników, które znajdowały się tu od 1938 roku.

Wzdłuż Saskiej zachował się szeroki pas zieleni, który miał swoje korzenie w idei budowy linii tramwajowej łączącej aleję Waszyngtona z Gocławiem. Z kolei w latach 30. XX wieku wzniesiono liczne budynki, w tym dom przy ul. Saskiej 101, który wskazany jest jako jedna z lokalizacji powstańczego szpitala polowego, działającego tu podczas Powstania Warszawskiego, od sierpnia do października 1944 roku.

Zabudowa po II wojnie światowej rozwinęła się częściowo w czasach PRL, czego przykładem są osiedla Saska Kępa I i Saska Kępa II. Równocześnie, w okresie po 1989 roku, powstały nowe budynki, w tym ten przy ul. Saskiej 105, który był budowany w latach 1995–1998.

Obiekty

Na ulicy Saskiej można znaleźć wiele interesujących obiektów, które są integralną częścią jej historii i kultury.

Wśród nich znajduje się gmach zlokalizowany przy al. Stanów Zjednoczonych 27, gdzie mieści się Szkoła Podstawowa nr 143 im. Stefana Starzyńskiego. Przed tym budynkiem ustawiony jest pomnik prezydenta Starzyńskiego, który został przeniesiony w 2008 roku z Ogrodu Saskiego. Warto dodać, że we wnętrzu szkoły znajdują się m.in. prace artysty Janusza Wildena, który w 1990 roku przekazał swoją twórczość tej instytucji edukacyjnej.

Następnie, przy ul. Saskiej 59, znajduje się IV Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza. Ta znana szkoła kontynuuje tradycję placówki założonej w XIX wieku przez Emiliana Konopczyńskiego, będąc jedną z najstarszych szkół średnich w Warszawie. Projekt budynku stworzył Mieczysław Krwawicz.

Również na ul. Saskiej, przy numerze 61, znajduje się gmach przychodni lekarskiej zaprojektowanej przez Hannę Downarowicz-Żurkowską, co również świadczy o różnorodności architektonicznej tej okolicy.

Kolejny obiekt to budynek przy ul. Saskiej 63/75, którego projektantem był Andrzej Gałkowski. Od 1964 roku mieści się tam siedziba Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa. Przy ul. Saskiej 72 z kolei znajduje się dom wielorodzinny z 1938 roku, zaprojektowany przez Stanisława Bukowińskiego.

Świątynia rzymskokatolicka przy ul. Nobla 16, z wejściem również od ul. Saskiej, to kościół pw. św. Andrzeja Boboli. Historia tej budowli sięga lat 1938-1939, kiedy to rozpoczęto budowę według projektu Piotra Marii Lubińskiego i Henryka Wąsowicza. Ostateczna wersja powstała według planu Józefa Łowińskiego oraz Jana Bogusławskiego w latach 1948-1949. Niezwykła fasada oraz wnętrze nawiązują do gotyckiej architektury. Warto zwrócić uwagę na malowidła ścienne autorstwa Marii i Jerzego Ostrowskich oraz rzeźby Tadeusza Świerczka. Obiekt ten również znalazł się w rejestrze zabytków. Na tym samym adresie działa przedszkole Ecole Française privée Antoine de Saint-Exupéry.

Na ul. Nobla 18/26, z dostępem także od ul. Saskiej, znajduje się Ognisko Pracy Pozaszkolnej nr 2, które wcześniej znane było jako XIV Ogród Jordanowski. W 2010 roku dobudowano nowy obiekt oferujący m.in. salę informatyczną oraz siłownię. Ponadto, konstrukcja budynku umożliwia użytkowanie dachu przez dzieci, które mogą tam zimą zjeżdżać na sankach. Od 2012 roku można tam również zobaczyć następcę Królewskiego Dębu, który przed wojną znajdował się na posesji przy ul. Francuskiej 4.

Budynek przy ul. Saskiej 101 z 1935 roku został wpisany do rejestru zabytków. Ozdobiony elementami stylu dworkowego, takimi jak białe balustrady na kolumnach oraz trójkątne zwieńczenia, ma także niepotwierdzoną historię związana z powstańczym szpitalem polowym, który działał na Saskiej Kępie w latach 1944.

Obok znajduje się dom przy ul. Saskiej 103, w którym przed II wojną światową mieszkał generał Stanisław Bułak-Bałachowicz. Budowla przeszła proces reprywatyzacji w 1994 roku na podstawie dekretu Bieruta. Budynek przy ul. Saskiej 68 to miejsce, w którym mieszkał porucznik Konrad Guderski.

Kolejnym istotnym obiektem jest gmach przy ul. Saskiej 78, który mieści Zespół Szkół nr 21. W skład tego zespołu wchodzi LXXXVII Liceum Ogólnokształcące im. gen. Leopolda Okulickiego, Technikum Nr 27 im. prof. Józefa Zawadzkiego oraz Policealna Szkoła Nr 1. Budynek ten jest również siedzibą Stowarzyszenia Pomocy Młodzieży Młodzież Polska.

W podcieniach gmachu przy ul. Angorskiej 2, z wejściem od ul. Saskiej, znajduje się Ośrodek Sportu i Rekreacji Praga Południe, w którym zlokalizowana jest Środowiskowa Hala Sportowa SASKA.

Obecnie przy ul. Angorskiej 2, na rogu ul. Saskiej, funkcjonuje Gimnazjum z Oddziałami Dwujęzycznymi nr 18 im. Ignacego Jana Paderewskiego, wcześniej znane jako Szkoła Podstawowa nr 15 im. Ignacego Jana Paderewskiego, a w latach 1959-1990 jako szkoła im. Mariana Buczka.

Budynek przy ul. Saskiej 98 to dokładaj dom wielorodzinny z okresu około 1937 roku. W 2008 roku przeszedł reprywatyzację na mocy dekretu Bieruta. Siedziba Kancelarii Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy Pragi-Południe miała miejsce w budynku na ul. Saskiej 100.

Budynek przy ul. Saskiej 109 to dom, w którym w latach 1955-1965 mieszkał Władysław Gomułka. Od 30 kwietnia 1985 roku informowała o tym specjalna tablica, która jednak z biegiem lat została usunięta. Na koniec warto wspomnieć o budynku przy ul. Saskiej 111, będącym willą zbudowaną w 1991 roku przez architektów Waldemara Szczerbę i Ryszarda Tomasika. Cechuje się ona wykuszami, ceglanymi okładzinami oraz oknami oculus.

---

Oceń: Ulica Saska w Warszawie

---