Aleja Jana Pawła II w Warszawie

---

Przebieg

Aleja Jana Pawła II w Warszawie, to ważny ciąg komunikacyjny, który kieruje się w stronę północną, ulicy Tytusa Chałubińskiego, oraz w kierunku południowym do ul. ks. Jerzego Popiełuszki. Jest to ulica o dwóch jezdniach, która została podzielona pasem zieleni. W tym właśnie pasie znajduje się wyznaczone torowisko tramwajowe, co podkreśla jej znaczenie w komunikacji miejskiej.

Na całej długości alei zorganizowano ścieżkę rowerową, co sprzyja aktywnemu trybowi życia mieszkańców. Warto podkreślić, że poszczególne odcinki tej ścieżki znajdują się zarówno po wschodniej, jak i po zachodniej stronie alei, co umożliwia rowerzystom swobodne poruszanie się w obie strony.

Historia

Aleję planowano jeszcze przed wybuchem II wojny światowej, jednak rzeczywiste prace budowlane nigdy nie zostały uruchomione z powodu wysokich kosztów wykupu terenów, które znajdowały się w gęsto zabudowanej części Warszawy. W wyniku uchwały Rady Narodowej m.st. Warszawy, która miała miejsce 19 grudnia 1949 roku, nadano nazwę ulicy na odcinku między Alejami Jerozolimskimi a ulicą Krajowej Rady Narodowej, upamiętniając Juliana Marchlewskiego. Budowa rozpoczęła się z południowej strony, a już 21 stycznia 1952 roku uruchomiono linię trolejbusową wzdłuż powstającej arterii, obejmującą odcinek między skrzyżowaniami z Alejami Jerozolimskimi a ul. Sienną.

Na tym skrzyżowaniu wykonano tymczasową pętlę dla trolejbusów. 9 listopada 1952 roku, po usunięciu kolejnych budynków znajdujących się na linii arterii, linię trolejbusową wydłużono do skrzyżowania z ul. Krajowej Rady Narodowej. Ostatecznie sama ulica została zbudowana w latach 1955–1959 jako element większej trasy N-S, w tym al. Niepodległości, ul. Tytusa Chałubińskiego oraz ul. J. Marchlewskiego, a także ul. Stołecznej.

Trasa ta przebiegała przez tereny, które były zniszczone w trakcie powstania warszawskiego oraz gruzowiska z dawnych czasów warszawskiego getta. Pierwszy odcinek od Alej Jerozolimskich do ul. Krajowej Rady Narodowej został oddany do użytku w 1956 roku. W 1955 roku na nowo powstającej ulicy zainstalowano tory tramwajowe, a na 1 stycznia 1956 roku zaplanowano uruchomienie linii między skrzyżowaniami z Alejami Jerozolimskimi i ul. Stawki. Kolejne odcinki ulicy otwierano w następnych latach, a 13 czerwca 1959 roku, połączenie z ul. Stawki, przez rondo Babka oraz wiadukt w pobliżu stacji Warszawa Gdańska osiągnęło końcowy etap realizacji, co miało miejsce w placu Grunwaldzkim.

W dniu zakończenia budowy uruchomiono transport tramwajowy oraz autobusowy na nowym odcinku ulicy. 21 lipca 1959 roku, na rondzie Babka, wdrożono połączenie tramwajowe Juliana Marchlewskiego z nowymi trasami przebiegającymi ulicami Mariana Buczka oraz Okopową. Odcinek ten był początkowo eksploatowany tylko technicznie do 20 listopada 1960 roku, kiedy to uruchomiono linie pasażerskie.

W wyniku uchwały z dnia 24 listopada 1961 roku, oderwana odcinek arterii otrzymał nową nazwę ulicy Juliana Marchlewskiego. W latach 1949–1960 powstało osiedle mieszkaniowe Mirów, a kolejne tereny dawnego getta zostały zabudowane osiedlami, takimi jak Muranów Południowy i Muranów Północny, oraz Muranów Zachodni. Od 1965 do 1972 roku zbudowano na obu stronach ulicy 16-piętrowe bloki, które wchodziły w skład Osiedla Za Żelazną Bramą.

Październik 1965 roku przyniósł oddanie do użytku ronda na skrzyżowaniu z ulicą Prostą i Świętokrzyską, które w późniejszych latach zyskało miano ronda ONZ. W lipcu 1968 roku z kolei odsłonięto na skwerze przy Hali Mirowskiej pomnik Juliana Marchlewskiego.

W latach 1972–1976, z uwagi na budowę Dworca Centralnego, pod skwerem przy Alejach Jerozolimskich zbudowano system podziemnych przejść oraz wiadukty. W 1989 roku komisja miejska zasugerowała nadanie imienia Janusza Korczaka lub Jana Pawła II. Ostateczną nazwę nadano uchwałami trzech rad dzielnic: Warszawa-Wola, Warszawa-Śródmieście oraz Warszawa-Żoliborz, odbyło się to w latach 1990-1993.

Skrócenie i ujednolicenie nazewnictwa arterii miało miejsce w 2012 roku, kiedy to rada miejska podjęła uchwały zmieniające nazwę żoliborskiego, wolskiego oraz śródmiejskiego odcinka arterii na aleję Jana Pawła II. Dodatkowo, 8 marca 2015 roku otwarto stację linii M2 metra warszawskiego, znaną jako Rondo ONZ. W 2020 roku w obszarze od ronda ONZ do ronda Czterdziestolatka ulicę zwężono i wzbogacono o nową drogę rowerową oraz zadrzewienie.

Ulice w ciągu obecnej alei przed 1945

Stworzona wówczas ulica częściowo wchłonęła trzy wcześniejsze ulice: Solną, Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego oraz Parysowską.

• Ulica Solna – powstała jako krótka boczna ulica około 1775 roku i biegła od ul. Elektoralnej do Leszno (obecnie al. „Solidarności”) i była intensywnie zabudowana, wszak w obszarze getta uległa zniszczeniu po wojnie,
• Ulica Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego, wcześniej znana jako Nowokarmelicka, do 1861 roku łączyła ulicę Gęsią (obecnie ul. Anielewicza) z ul. Miłą. Tak jak inne, straciła całą zabudowę w czasie powstania 1943, a jej los przypieczętowano przy budowie trasy N-S,
• Ulica Parysowska – utworzona w 1893 roku, łączyła ul. Stawki z Dziką i po licznych zniszczeniach również została zlikwidowana w 1961 roku.

Ważniejsze obiekty

Na Aleji Jana Pawła II w Warszawie znajduje się szereg kluczowych obiektów, które przyciągają uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów. Wśród nich wyróżnia się:

• 21 Społeczne Liceum Ogólnokształcące im. Jerzego Grotowskiego,
• Biurowiec Ilmet,
• Biurowiec Q22,
• Biurowiec Rondo 1,
• Biurowiec Varso,
• Centrum handlowe Westfield Arkadia,
• Centrum handlowe Złote Tarasy,
• Dworzec Centralny im. Stanisława Moniuszki,
• Hala Mirowska,
• Hotel Westin,
• Maszt Wolności,
• Muzeum Więzienia Pawiak,
• Ogród Sprawiedliwych w Warszawie,
• Osiedle Za Żelazną Bramą,
• Park Mirowski,
• Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,
• Plac Grunwaldzki,
• Pomnik Feliksa Stamma,
• PZU Tower,
• Rondo Czterdziestolatka,
• Rondo ONZ,
• Rondo Zgrupowania AK „Radosław”,
• Stacja metra Rondo ONZ,
• Wieżowiec Babka Tower,
• Zespół Szkół Poligraficznych im. Marszałka Józefa Piłsudskiego.

Każdy z tych obiektów ma swoją unikalną wartość i znaczenie w kontekście zarządzania przestrzenią miejską oraz kulturowego dziedzictwa Warszawy.

Upamiętnienia

W Alejach Jana Pawła II w Warszawie znajduje się wiele interesujących miejsc pamięci, które upamiętniają ważne postacie i wydarzenia historyczne. Warto zwrócić uwagę na różnorodność form artystycznych oraz historycznych.

Jednym z najistotniejszych elementów jest głaz pamiątkowy, który nosi datę oraz godzinę śmierci Jana Pawła II. Miejsce to znajduje się w pobliżu skrzyżowania z Dzielną, na wschodniej stronie alei.

Kolejnym istotnym punktem jest mural poświęcony Ludziom Alei „Solidarności”, znajdujący się na dawnej Ulicy Leszno. Ten niezwykły obraz upamiętnia takie osobistości jak Bohdan Lachert, Cyprian Kamil Norwid, Emanuel Ringelblum, Maria Ajzensztadt oraz Bolesław Prus.

Warto również przyjrzeć się muralowi, który oddaje cześć Janowi Himilsbachowi oraz Zdzisławowi Maklakiewiczowi, znajdującemu się pod wiaduktem przy al. Jana Pawła II, pomiędzy rondami ich imienia.

Innym ważnym punktem na trasie jest Pomnik granic getta, który znajduje się przy skrzyżowaniu z ul. Dziką, po stronie zachodniej. Pomnik ten stanowi ważny symbol pamięci o tragicznych wydarzeniach II wojny światowej.

Na uwagę zasługuje również płyta upamiętniająca więzienie Serbia, jak i tablica pamiątkowa Tchorka, umieszczona na fasadzie Hali Mirowskiej.

Nieopodal centrum handlowego Złote Tarasy znajduje się tablica upamiętniająca Szkołę Techniczną Kolejową Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej, a także tablica z informacjami o Xawerym Dunikowskim, artystce i rzeźbiarzu, którego twórczość miała niezwykłe znaczenie w polskiej sztuce.

---

Oceń: Aleja Jana Pawła II w Warszawie

---