Ulica Tytusa Chałubińskiego to ważny szlak komunikacyjny, który przebiega przez Warszawę, łącząc w istotny sposób dzielnice Śródmieście oraz Ochota. Stanowi ona oś, która zaczyna się przy ulicy Koszykowej i prowadzi w kierunku Alej Jerozolimskich.
Podążając tą ulicą, można dostrzec wiele interesujących miejsc oraz zabudowy, które tworzą unikalny charakter tego obszaru. Ulica Tytusa Chałubińskiego jest nie tylko istotnym węzłem komunikacyjnym, ale także przestrzenią, gdzie historia spotyka się z nowoczesnością, co czyni ją atrakcyjnym punktem dla mieszkańców i turystów.
Historia
Ulica Tytusa Chałubińskiego w Warszawie ma bogatą historię, pełną interesujących przekształceń. Powstała w wyniku przemyślanej urbanizacji, której początki datuje się na 1871 rok, kiedy to została zaprojektowana, a jej wytyczenie miało miejsce dziesięć lat później, w 1881 roku. Początkowo nadano jej nazwę Teodora, w hołdzie dla carskiego namiestnika, Teodora Berga. Dopiero w październiku 1916 roku uzyskała obecną nazwę.
Na odcinku ulicy, który rozciągał się między ul. Hożą oraz później ul. Wspólną a ulicą Nowogrodzką, znajdował się teren Ogród Pomologiczny, założony w 1870 roku. Naprzeciwko jego wejścia, zmodernizowano miejsce po dawnej folwarku świętokrzyskim, gdzie w latach 1897–1902 powstał nowoczesny kompleks Szpitala Dzieciątka Jezus, zrealizowany na podstawie projektu Józefa Piusa Dziekońskiego. Kompleks ten wypełnił kwartał ulic: Lindleya, Żelazna, Oczki, Chałubińskiego oraz Nowogrodzka.
W roku 1902, na skrzyżowaniu z aktualną ul. Oczki, zrealizowano budynek Anatomicum według projektu Antoniego Jabłońskiego-Jasieńczyka. Kolejne istotne wydarzenia miały miejsce w 1911 roku, kiedy to według planów Józefa Napoleona Czerwińskiego oraz Wacława Heppena, zbudowano okazałą kamienicę rodziny Burchardów pod numerem 13, która została wyburzona w 1973 roku, gdyż wymagana była budowa estakady w okolicy Dworca Centralnego.
W czasie międzywojennym, areał ulicy Chałubińskiego, obok al. Niepodległości, stał się częścią planowanej drogi N-S, która miała łączyć ul. Marymoncką z Powązkami, następnie Śródmieściem, Chałubińskim, Pole Mokotowskie i kończąc na przedłużonej ulicy Włodarzewskiej, a obecnie na al. Niepodległości do Puławskiej. W wyniku tych działań, w roku 1930, na Chałubińskiego uruchomiono linię tramwajową.
W trakcie międzywojennym okresie, wzdłuż ulicy powstało wiele znaczących obiektów, takich jak Gmach Ministerstwa Komunikacji, gmach Dowództwa Korpusu Ochrony Pogranicza oraz siedziba Warszawskiej Szkoły Pielęgniarek. W latach okupacji, infrastruktura ulicy nie została zbyt mocno zniszczona, jednak po wojnie, w związku z koniecznością jej poszerzenia, rozebrano kilka istniejących kamienic.
W latach 1947–1950 powstał gmach Informacji Wojskowej (Ministerstwa Obrony Narodowej), zaprojektowany przez Marka Leykama (nr 3a). W latach 1948-1950 z kolei nastąpiła rozbudowa gmachu Ministerstwa Komunikacji pod kierunkiem Bohdana Pniewskiego. W 1956 roku zakończono budowę torowiska tramwajowego, które zaczęło funkcjonować na wydzielonym torowisku. W 1957 roku, po zakończeniu działania przystanku Warszawa Marszałkowska EKD, obok ulic Chałubińskiego i Emilii Plater działał przystanek końcowy WKD – Warszawa Chałubińskiego WKD.
Ważniejsze obiekty
Ulica Tytusa Chałubińskiego w Warszawie jest miejscem, gdzie znajdują się liczne istotne obiekty. Poniżej przedstawiamy listę niektórych z nich:
- Wojskowa Agencja Mieszkaniowa (nr 3a),
- Służba Kontrwywiadu Wojskowego (nr 3b),
- Gmach Ministerstwa Komunikacji, siedziba Ministerstwa Infrastruktury (nr 4/6),
- Główna Biblioteka Komunikacyjna w Warszawie (nr 4/6),
- Biurowiec Chałubińskiego 8 (dawniej Oxford Tower, nr 8),
- Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus,
- Biurowiec Central Tower (Al. Jerozolimskie 81).
Przypisy
- Mapa Warszawy [online], Urząd m.st. Warszawy [dostęp 05.11.2023 r.]
- Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 3. Nowogrodzka-Nowomiejska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2007, s. 15.
- Warszawskie tramwaje elektryczne 1908−1998. Tom I. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1998, s. 126.
- Marian Gajewski: Urządzenia komunalne Warszawy. Zarys historyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 334.
- Zofia Podgórska-Klawe: Szpitale warszawskie 1388–1945. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 219.
- Zofia Podgórska-Klawe: Szpitale warszawskie 1388–1945. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 220.
- a b Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 26.
- Adam Szczypiorski: Od Piotra Drzewieckiego do Stefana Starzyńskiego. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1968, s. 65.
- Praca zbiorowa pod redakcją Grażyny Kieniewiczowej i Aliny P.G.K.A. Sokołowskiej, Od Agrykoli do Żywnego. Mały słownik patronów ulic warszawskich, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1968, s. 32.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Gęsta w Warszawie | Ulica Głębocka w Warszawie | Ulica Bliska w Warszawie | Ulica Stara w Warszawie | Ulica Wał Zawadowski w Warszawie | Ulica Warecka w Warszawie | Ulica Głucha w Warszawie | Ulica Gocławska w Warszawie | Ulica Górnośląska w Warszawie | Ulica Olszowa w Warszawie | Ulica Twarda w Warszawie | Ulica Lubelska w Warszawie | Ulica Stanisława Hozjusza w Warszawie | Ulica Belgijska w Warszawie | Ulica Bartycka w Warszawie | Ulica Smoleńska w Warszawie | Ulica Freta w Warszawie | Ulica Frascati w Warszawie | Ulica Lekarska w Warszawie | Ulica Franciszka Ksawerego Dmochowskiego w WarszawieOceń: Ulica Tytusa Chałubińskiego w Warszawie