Ulica Prosta w Warszawie

Ulice i place

Ulica Prosta to istotny element urbanistyczny stolicy Polski, zlokalizowana w warszawskiej dzielnicy Wola.

Położona w sercu dynamicznie rozwijającego się obszaru, Ulica Prosta ma swoje własne miejsce w historii i codziennym życiu mieszkańców.

Historia

Ulica Prosta w Warszawie ma bogatą historię, której początki sięgają roku 1650, gdy stała się granicą jurydyki Grzybów. Nazwa, której używamy dzisiaj, została jej nadana w 1770 roku. W ciągu ostatnich dziesięcioleci XIX wieku, struktura ulicy przyjęła swój ostateczny kształt, początkowo łącząc Twardą z Towarową. Proces brukowania ulicy zakończono w 1864 roku.

W latach 1905-1906 wzniesiono gmach Szkoły Handlowej Zgromadzenia Kupców m. Warszawy na rogu ulicy Prostej i Waliców, zaprojektowany przez Edwarda Goldberga. W międzywojennym okresie ulica ta była zamieszkiwana głównie przez ludność żydowską.

W listopadzie 1940 roku, wschodni odcinek ulicy znalazł się w obrębie warszawskiego getta, między ul. Żelazną a ul. Twardą. W wydarzeniach z 10 maja 1943 roku, przez właz znajdujący się przy Prostej, grupa żydowskich powstańców, w tym Marek Edelman, ewakuowała się do tzw. strony aryjskiej. W 2010 roku, w tym miejscu, odsłonięto pomnik ku chwale tego wydarzenia.

W czasie powstania warszawskiego, we wrześniu 1944 roku, na ulicy Prostej miało miejsce tragiczne zdarzenie, kiedy grupa żołnierzy Armii Krajowej z batalionu Wacława Stykowskiego „Hala” dokonała straszliwej zbrodni na kilkunastu Żydach ukrywających się w piwnicach domów. Była to jedna z najpoważniejszych zbrodni, jakie miały miejsce na terenach objętych powstaniem.

W 1944 roku większość zabudowy ulicy została zniszczona. Nowa nazwa „ulica Prosta” została nadana 24 listopada 1961 roku, odnosiła się do 450-metrowego odcinka drogi, która połączyła stare odcinki z ulicami Towarową i Karolkową, kontynuując obecną ulicą Marcina Kasprzaka.

Wzdłuż ulicy powstały bloki osiedla, które zostało zbudowane w latach 1965–1972, w ramach osiedla Za Żelazną Bramą. W okolicach 1968 roku, ulica została poddana przebudowie i poszerzeniu.

W czasie PRL, w latach 50. lub 60., pod ulicą wybudowano tunel o długości około 200 metrów i szerokości 3,45 metra, łączący Zakłady Dom Słowa Polskiego z centrum spedycji prasy RSW „Prasa” usytuowanej na rogu ul. Wroniej. Tunel ten zlikwidowano w 2022 roku w związku z zagrożeniem zapadnięcia się jezdni.

Od 11 września 2010 do 30 września 2014, ulica była zamknięta dla ruchu kołowego na całej swojej długości z powodu budowy centralnego odcinka II linii warszawskiego metra. W ramach modernizacji, ulica została rozszerzona, a ronda przy ul. Twardej i Żelaznej zostały przekształcone, z torowiskiem tramwajowym usytuowanym pomiędzy jezdniami na całej długości.

Ważniejsze obiekty

Ulica Prosta w Warszawie to miejsce, które kryje w sobie wiele znaczących dla stolicy obiektów. Wśród nich znajdują się zarówno nowoczesne biurowce, jak również istotne punkty komunikacyjne oraz symboliczne miejsca.

Każdy z wymienionych obiektów wnosi swoją wartość do architektury oraz historii Warszawy. Ulica Prosta jest zatem nie tylko drogą, ale także świadkiem dynamicznego rozwoju miasta oraz zmieniających się potrzeb mieszkańców.

Przypisy

  1. Jarosław Osowski. Nowe centrum bez tunelu. „Gazeta Stołeczna”, 13.12.2023 r.
  2. Rafał Jabłoński: Historie warszawskie. Warszawa: Wydawnictwo TRIO, 2012, s. 57. ISBN 978-83-7436-314-3.
  3. Robert Marcinkowski: Ilustrowany Atlas Dawnej Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Oliwka, 2013, s. 167. ISBN 978-83-931203-1-4.
  4. Paweł E. Weszpiński: Mapa nr 1. Getto warszawskie. Granice przed wielką akcją likwidacyjną. [w:] Barbara Engelking, Jacek Leociak, Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013. ISBN 978-83-63444-27-3.
  5. Władysław Bartoszewski, Marek Edelman: I była dzielnica żydowska w Warszawie. Wybór tekstów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010, s. 271, 321. ISBN 978-83-01-164-430.
  6. Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 169. ISBN 83-86619-97X.
  7. Janusz Marszalec: Ochrona porządku i bezpieczeństwa publicznego w Powstaniu Warszawskim. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 1999, s. 251. ISBN 83-87893-07-2.
  8. Magdalena Łań: Świętokrzyska, Prosta i Sokola gotowe. um.warszawa.pl, 30.09.2014 r. [dostęp 02.10.2014 r.]
  9. Jarosław Osowski: Koniec budowy II linii: po czterech latach wracamy z objazdów. [w:] "Gazeta Stołeczna" [on-line]. warszawa.gazeta.pl, 30.09.2014 r. [dostęp 02.10.2014 r.]
  10. a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 701. ISBN 83-01-08836-2.
  11. Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 171.
  12. Uchwała nr 28 Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 24.11.1961 r. w sprawie zmiany nazw ulicom. „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy”, nr 22, poz. 96, s. 1-8, 1961-11-24.
  13. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 1010. ISBN 83-01-08836-2.
  14. Piotr Rozwadowski (red. nauk.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Tom 1. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona i Fundacja „Warszawa Walczy 1939–1945”, 2002, s. 383. ISBN 83-11-10124-8.
  15. Symcha Rotem: Wspomnienia powstańca z warszawskiego getta. Warszawa: Wydawnictwo VEDA, s. 92. ISBN 978-83-61932-28-4.

Oceń: Ulica Prosta w Warszawie

★★★★★
Średnia ocena:4.57 Liczba ocen:12