Praga-Północ

---

Nazwa

Nazwa tej dzielnicy ma swoje źródło w słowie „prażyć”, które jest bardzo istotne dla zrozumienia jej znaczenia. Historycznie, określenie to odnosiło się do terenu, który był wypalony, co sugeruje, że osada została założona na miejscu, gdzie wcześniej znajdowały się lasy, poddawane procesowi wypalania.

Warto zauważyć, że nazwa jest zapisywana z dywizem, co jest ważnym elementem jej poprawnej pisowni.

Granice

Obszar Pragi-Północ sąsiaduje z wieloma innymi dzielnicami Warszawy, co czyni go ważnym punktem na mapie stolicy. Graniczy ze Śródmieściem oraz Żoliborzem, które są oddzielone przez malowniczą rzekę Wisłę. Na północy znajduje się Targówek, a granice te wyznacza linia kolejowa Warszawa–Gdańsk, tworząc naturalną barierę transportową.

Na wschodzie Praga-Północ sąsiaduje z Białołęką, a szczególną rolę w tej relacji odgrywa Trasa Toruńska, która nie tylko ułatwia komunikację, ale również wspiera rozwój infrastruktury. W kierunku południowym Praga-Północ graniczy z Pragą-Południe, z którą związana jest kolej średnicowa, stanowiąca istotny element transportu publicznego w tej części Warszawy.

Historia

Obszar dzisiejszej dzielnicy Praga-Północ ma bogatą historię, sięgającą czasów, gdy istniała jako niezależne miasto. Władysław IV Waza 10 lutego 1648 roku nadał Pradze prawa miejskie, co pozwoliło jej na dynamiczny rozwój przez kolejne stulecia. Praga pozostawała osobnym miastem przez niemal 150 lat, a dopiero w 1791 roku została włączona do Warszawy.

Obok Mokotowa i Żoliborza, Praga-Północ to dzielnica, która w dużym stopniu zachowała swoją zabudowę po II wojnie światowej. W 1945 roku dokonano jej podziału na Pragę-Południe oraz Pragę-Północ, co przyczyniło się do dalszej ewolucji miejskiej struktury Warszawy.

Doświadczane zmiany na terenie Pragi wywołują dyskusje. Obecnie na terenach Kamionka, Grochowa, Saskiej Kępy oraz Gocławka pojawia się kontrowersyjna dyskusja na temat historycznego uzasadnienia nazwy Pragi (Południe).

W miarę upływu lat, obszar Pragi-Północ był wielokrotnie powiększany. Zawierał kiedyś również tereny, które dzisiaj stanowią Białołękę i Targówek, aż po Choszczówkę na północy oraz Utratę na wschodzie.

W 1994 roku, ustawa warszawska wprowadziła nowy podział administracyjny, tworząc 11 gmin warszawskich. Z dzielnicy Praga-Północ wydzielono gminy Warszawa-Białołęka oraz Warszawa-Targówek, a pozostała część była włączona do gminy Warszawa-Centrum jako jednostka pomocnicza.

W 2002 roku uchwalono nową ustawę o ustroju miasta stołecznego Warszawy, co przyczyniło się do tego, że Warszawa stała się jedną gminą, w ramach której Praga-Północ uzyskała status jednej z 18 dzielnic.

Osiedla

Miejski System Informacji

W obrębie Pragi-Północ, warszawski Miejski System Informacji (MSI) podzielił ten obszar na kilka kluczowych lokalizacji. Wśród nich można wyróżnić:

• Pelcowizna,
• Nowa Praga,
• Stara Praga,
• Szmulowizna.

Osiedla historyczne

Warto zauważyć, że podział MSI na obszary nie uwzględnił historycznych osiedli oraz niektórych nazw miejscowych, które odgrywają istotną rolę w historii tej dzielnicy. Do takich miejsc należą:

• na Pelcowiźnie – Golędzinów i Śliwice,
• na Szmulowiźnie – Michałów,
• na Starej Pradze – Port Praski.

Na terenie Nowej Pragi znajdują się również rozległe tereny, które różnią się od typowych osiedli mieszkaniowych. W tej części miasta można znaleźć zarówno Ogród zoologiczny, jak i park Praski. Sama Nowa Praga charakteryzuje się zróżnicowanym stylem zabudowy – część lokalizacji mieszcząca się pomiędzy al. „Solidarności” a ul. 11 Listopada, jest przeważnie zabudowana kamienicami oraz budynkami datowanymi na przełom XIX i XX wieku. Z kolei inne części tej dzielnicy, szczególnie te usytuowane na północ od ul. 11 Listopada oraz Ratuszowej, powstały w okresie powojennym i oferują socrealistyczne założenie wokół placu Hallera.

Rada Dzielnicy

Rada Dzielnicy Praga-Północ odgrywa kluczową rolę w lokalnym samorządzie, a jej skład oraz zmiany w ugrupowaniach politycznych na przestrzeni lat mają znaczący wpływ na rozwój tej części Warszawy.

Analizując dane dotyczące mandatu poszczególnych ugrupowań w kolejnych kadencjach, można zauważyć interesujące trendy i zmiany w preferencjach mieszkańców.

Ugrupowanie	2002–2006	2006–2010	2010–2014	2014–2018	2018–2024	2024–2029
Sojusz Lewicy Demokratycznej	7 (SLD-UP)	4 (LiD)	3	2 (SLD Lewica Razem)	2 (SLD Lewica Razem)	6 (Lewica, Miasto Jest Nasze, Porozumienie dla Pragi)
Inicjatywa Społeczna Wspólnota Samorządowa	2	–	–	–	–	–
Prawo i Sprawiedliwość	10	8	8	9	9	6
Liga Polskich Rodzin	1	–	–	–	–	–
Platforma Obywatelska	3	7	9	7	7 (Koalicja Obywatelska)	7 (Koalicja Obywatelska)
Praska Wspólnota Samorządowa, od 2016 r. znana jako Kocham Pragę	–	4 (PWS)	3 (PWS)	4 (PWS)	4 (Kocham Pragę)	4 (Kocham Pragę)
Miasto Jest Nasze – Mieszkańców Pragi	–	–	–	1	–	–
Jan Śpiewak – Wygra Warszawa	–	–	–	–	1	–

Charakterystyka

Praga-Północ, jako jedna z nielicznych dzielnic Warszawy, ma to szczęście, że zachowała swój pierwotny, historyczny urok. Znaczna część jego zabudowy pochodzi z przełomu XIX i XX wieku oraz z okresu międzywojennego, co czyni ją wyjątkową w skali stolicy. Można tu znaleźć rzadkie w Warszawie przykłady zachowanej, zwartej substancji miejskiej, zarówno mieszkalnej, jak i przemysłowej.

Serce tej dzielnicy stanowi plac Wileński, przy którym znajdują się ważne obiekty, takie jak dworzec kolejowy Warszawa Wileńska, stacja metra Dworzec Wileński, ogromny gmach Dyrekcji Kolei Państwowych oraz cerkiew Świętej Równej Apostołom Marii Magdaleny, która jest metropolitalną cerkwią Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Osią dzielnicy jest ulica Targowa, wzdłuż której znajdują się liczne zabytkowe kamienice, w tym najstarszy zachowany murowany dom mieszkalny, w którym zlokalizowane jest Muzeum Warszawskiej Pragi. Tu również mieści się Bazar Różyckiego, tętniące życiem miejsce pełne lokalnych handlarzy i produktów.

Na Starej Pradze znajdziemy również neogotycki kościół świętego Michała i świętego Floriana, który jest katedrą diecezji warszawsko-praskiej. Wartościowe są także zachowane budynki w kierunku wschodnim od ul. Targowej, w tym ulica Ząbkowska, gdzie znajdują się zabytkowe kamienice oraz zespół budynków przemysłowych dawnego Monopolu Spirytusowego, obecnie przekształcony w Centrum Praskie Koneser.

Na przedłużeniu Ząbkowskiej znajduje się ul. Kawęczyńska, która zachwyca monumentalną bazyliką Najświętszego Serca Jezusowego oraz zabytkowym kompleksem zajezdni tramwajowej.

Nowa Praga, która uniknęła większych zniszczeń w czasie II wojny światowej, prezentuje XIX-wieczny układ urbanistyczny, w którym wciąż stoją oryginalne, chociaż nieco zaniedbane budynki mieszkalne i przemysłowe. Osiedla Praga I, II i III, zbudowane w latach 50. i 60. XX wieku, to znakomite przykłady architektury socrealistycznej.

Due do minimalnych zniszczeń po wojnie, centralna część Pragi, określana jako Stara Praga, od września 1944 roku pełniła rolę administracyjną. Niestety, przez wiele lat dzielnica ta była zaniedbana i postrzegana jako „zła dzielnica”. Obecnie jednak można dostrzec pozytywne zmiany, które są efektem rewitalizacji starych kamienic, zwłaszcza na ulicy Ząbkowskiej. Część budynków wymaga jednak gruntownego remontu – około 405 kamienic nadal należy do miasta.

Na Pradze zachowały się także elementy warszawskiego folkloru, które dostrzec można w stylu ubioru czy wystroju mieszkań. Jeszcze niektórzy najstarsi mieszkańcy posługują się gwara warszawską. Ostatnimi czasy dzielnica zyskuje na atrakcyjności i staje się coraz modniejsza. W starych kamienicach i na terenie opuszczonych zakładów przemysłowych, takich jak te przy ulicach Ząbkowskiej czy Inżynierskiej, powstają galerie, centra sztuki, pracownie artystyczne oraz modne restauracje i lokale rozrywkowe. Przykładem jest uznanie ulicy Ząbkowskiej za „magiczną” w plebiscycie Gazety Wyborczej w 2003 roku.

Na skraju Pragi położony jest dworzec kolejowy Warszawa Wschodnia. Bliżej Wisły rozciągają się tereny Portu Praskiego, które mają duży potencjał inwestycyjny. Wzdłuż rzeki, w okolicy historycznej Pragi, znanej z zniszczeń w czasie wojen XVIII i XIX wieku, mieści się Park Praski oraz warszawski Miejski Ogród Zoologiczny, a dalej osiedle Golędzinów.

Najbardziej na północ wysuniętą częścią dzielnicy jest dawne osiedle przemysłowo-kolejowe Pelcowizna, w którym po II wojnie światowej powstała Fabryka Samochodów Osobowych (FSO).

Media

W dzielnicy Praga-Północ wydawane są czasopisma, które koncentrują się na problematyce lokalnej i dostarczają mieszkańcom cennych informacji. Oto niektóre z nich:

• „Wiadomości Kocham Pragę” – to gazetka Stowarzyszenia Kocham Pragę, która dostępna jest od 2021 roku. Jej nakład wynosi 10 tysięcy egzemplarzy,
• „Przegląd Praski” – lokalna gazeta, która działa od czerwca 2007 roku z nakładem w przedziale od 10 do 15 tysięcy egzemplarzy. Oprócz wersji papierowej, posiada również serwis internetowy,
• „radiopraga.pl” – to internetowe radio, które rozpoczęło działalność 1 marca 2014 roku, oferując lokalne programy dla mieszkańców,
• „Praskie Klimaty” – kolejna lokalna gazeta, która istnieje od 2016 roku. Nakład tej publikacji również wynosi 10 tysięcy egzemplarzy, a dostępna jest także w wersji online,
• „Kurier Praski” – bezpłatne czasopismo o tematyce lokalnej, samorządowej oraz historycznej, które od ok. 2010 r. ukazuje się w nakładzie 10 tysięcy egzemplarzy. Interesującym elementem tego czasopisma jest jego wydanie w formie gry planszowej, a także posiadanie serwisu internetowego.

---

Oceń: Praga-Północ

---