Muzeum Warszawskiej Pragi

---

Opis

Od dłuższego czasu dyskutowano na temat potrzeby powołania Muzeum Pragi, które miałoby na celu ochronę jej bezcennych pamiątek. Istniały różnorodne pomysły dotyczące lokalizacji tego miejsca – rozważano między innymi pałacyk Ksawerego Konopackiego przy ul. Strzeleckiej 11/13, znajdujący się na Nowej Pradze, jak również Warszawską Wytwórnię Wódek Koneser, która znajduje się przy ul. Ząbkowskiej. Ostatecznie postanowiono, że muzeum stanie w zespole trzech historycznych kamienic przy ul. Targowej 50/52, tuż obok Bazaru Różyckiego.

Jedna z tych kamienic, znana jako dom Rothblitha, jest najstarszym zachowanym budynkiem murowanym na Pradze. W jej oficynie w 1996 roku odkryto fragmenty malowideł ściennych, które zdobiły prezydentkursyją żydowskiego domu modlitwy przed II wojną światową. Przedstawiają one niezwykłe polichromie, w tym znaki Zodiaku, Żydów modlących się przy Ścianie Płaczu oraz grób Racheli w Betlejem. Są to nieliczne z tego typu malowideł, które przetrwały na Mazowszu.

Muzeum zostało założone w 2007 roku. Jego pierwsza, tymczasowa siedziba znajdowała się przy ul. Targowej 45, a później przeniesiono je na ul. Ząbkowską 23/25. W tym okresie gromadzono praskie pamiątki, które miały stać się przyszłymi eksponatami: między innymi fotografie, przedmioty codziennego użytku, stroje, zabawki oraz meble. Zainicjowano również zbieranie nagrań wypowiedzi mieszkańców Pragi w ramach projektu „Archiwum Historii Mówionej”. Muzeum organizowało także wystawy czasowe w Warszawskiej Wytwórni Wódek „Koneser”, a także uczestniczyło w wydarzeniach takich jak Noc Muzeów oraz Praskie Spotkania z Kulturą.

Pierwotnie planowano otwarcie Muzeum Pragi w 2010 roku, ale ze względu na ograniczenia budżetowe miasta, umowę z Mostostalem na budowę podpisano dopiero w czerwcu 2010 roku. Z tego powodu terminy uruchomienia placówki wielokrotnie się zmieniały: przesuwano je na lata 2011, 2012, 2013 i 2014. Prace budowlane okazały się znacznie bardziej skomplikowane, kosztując o kilkanaście procent więcej niż pierwotnie zakładano. Stan techniczny kamienic okazał się gorszy niż przewidywano, a odkrycie XVIII-wiecznych piwnic w trakcie budowy wymusiło dodatkowe prace i zmiany projektowe.

W ramach rozbudowy zachowano jedynie zewnętrzne mury kamienic, a w ich wnętrzu zbudowano nowoczesne metalowe konstrukcje z stropami opartymi na słupach. Trzy kamienice połączono w całość, nie rezygnując jednak z różnorodnych poziomów podłóg. W przestrzeni muzealnej znalazły się różne ekspozycje, sala do interaktywnej edukacji oraz kawiarnię, a do muzeum dołączono także dom modlitwy oraz nowy budynek z projekcyjną salą.

W 2013 roku powstała makieta Pragi z końca XVIII wieku. Proces tworzenia stałej ekspozycji był skomplikowany; w 2012 oraz 2013 ogłoszono konkurs na koncepcję plastyczno-przestrzenną, a ostateczne rozstrzyganie nastąpiło w grudniu 2013 roku. Zwycięski projekt budził kontrowersje – był postrzegany jako świeży i nowatorski, ale krytykowano go także za przywoływanie stereotypów oraz schematyzm w przedstawianiu społeczności praskiej i jej folkloru, a także za eksponowanie patologii społecznych oraz brak znajomości historii tej części Warszawy.

Muzeum z permanentną ekspozycją otworzyło swoje drzwi dla zwiedzających 19 września 2015 roku.

Ekspozycja

• Sala Historii Pragi,
• Sala Targu Praskiego,
• Sala Wystaw Czasowych,
• Praskie Świadectwa + Praskie Kultury,
• Modlitewnie żydowskie (Sala Wschodnia i Sala Zachodnia).

Działalność

Muzeum Warszawskiej Pragi działa intensywnie, organizując różnorodne wydarzenia, które mają na celu zarówno edukację, jak i promowanie kultury lokalnej. Oferują oni wystawy z bezpłatnym oprowadzaniem, które odbywają się w wybrane dni, warsztaty dla dzieci, które są doskonałą okazją do poznania historii poprzez zabawę, a także spacery po dzielnicy, które pozwalają na odkrycie jej bogatej kultury i tradycji.

W programie muzeum znajdują się również przeglądy kulturalne, spektakle teatralne oraz festiwale, takie jak festiwal rzemiosła z targami ręcznie wykonanych produktów, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów.

Mimo pozytywnych aspektów, działalność Muzeum wzbudza niekiedy kontrowersje. W maju 2016 roku, Rada Dzielnicy Praga-Północ, po zasięgnięciu opinii mieszkańców, wydała stanowisko, które podkreślało, że Muzeum nie spełnia oczekiwań lokalnej społeczności w zakresie reprezentacji historii i tożsamości tego obszaru Warszawy. Krytyka dotyczyła głównie wystawy stałej, która, według mieszkańców, pomija wiele ważnych faktów, co prowadzi do spłycenia historii prawobrzeżnej Warszawy.

Radni wskazali na potrzebę większego zaangażowania Muzeum w inicjatywy mające na celu ratowanie dziedzictwa kulturowego i architektonicznego Pragi. Wskazano na konieczność organizacji uroczystości upamiętniających najważniejsze wydarzenia historyczne związane z dzielnicą oraz innych przedsięwzięć o charakterze społeczno-kulturalnym. Podkreślono również znaczenie aktywności Muzeum w życiu kulturalnym tej części stolicy, która ma istotne znaczenie dla jej mieszkańców.

---

Oceń: Muzeum Warszawskiej Pragi

---