Park Praski Żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego w Warszawie

Parki

Park Praski Żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego, znany wcześniej jako park Aleksandryjski lub Aleksandrowski w latach 1865–1916, a także park Praski od 1916 do 1998 roku, to zabytkowy park miejski, który znajduje się w malowniczej dzielnicy Praga-Północ w Warszawie.

Park otacza z czterech stron dość specyficzna infrastruktura, ponieważ jego granice wyznaczają różne ulice, w tym Ratuszowa, Jagiellońska, al. „Solidarności” oraz Wybrzeżem Helskim.

Cały teren parku rozciąga się na powierzchni 18,7 ha, co czyni go jednym z przestronniejszych parków w stolicy. Co ciekawe, do parku przylega od północy Ogród Zoologiczny, który do 1927 roku był integralną częścią tego unikalnego miejsca.

Opis

W okresie Księstwa Warszawskiego, w latach 1808–1811, na mocy rozkazu Napoleona Bonaparte, w związku z umacnianiem obronności w rejonie Warszawa-Serock-Modlin, rozpoczęto proces wyburzeń. Usunięto znaczne fragmenty historycznych jurydyk Praga i Skaryszew, a także Golędzinowa, aby stworzyć przestrzeń dla planowanych fortyfikacji. W 1846 roku stworzono nowy plan zagospodarowania tych terenów, który był ściśle powiązany z budową mostu Kierbedzia. Oparto go na wcześniejszym projekcie Jakuba Łaszyńskiego z 1835 roku, co to umożliwiło wytyczenie obszaru parku Praskiego oraz nowych ulic, w tym m.in. Szerokiej (dzisiaj ks. Ignacego Kłopotowskiego), Brukowej (znanej teraz jako Stefana Okrzei) i Jagiellońskiej.

W dniu 4 kwietnia 1865 roku, car Aleksander II wydał dekret zezwalający na utworzenie parku, który nazwano parkiem Aleksandrowskim. Był to pierwszy miejski park publiczny na Pradze. Zrealizowano go na bagnistym terenie esplanady fortu Śliwickiego. W latach 1865–1871 wybudowano park według projektu Jana Dobrowolskiego, kierownika Ogrodu Krasińskich oraz późniejszego Ogrodu Saskiego. Jego koncepcja opierała się na stylu geometryczno-krajobrazowym, z szeroką aleją prowadzącą od placu Weteranów 1863 roku w kierunku północno-zachodnim. Park został otwarty dla zwiedzających w 1871 roku.

Odwiedzający mogli korzystać z różnorodnych atrakcji, takich jak cukiernie, kawiarnie, a w 1903 roku powstał tam budynek teatru usytuowany przy głównym wejściu. Park był ogrodzony, a jego odwiedzający to głównie mieszkańcy Pragi. Ponadto, zachodnia część parku leżała na terenach zalewowych, co oznaczało, że zdarzały się okresy zalewania przez wody Wisły. Oddzielała go linia kolejki jabłonowskiej oraz droga, która w 1930 roku zyskała nazwę Wybrzeża Helskiego.

W 1916 roku park zyskał nazwę park Praski, a jego rozwój kontynuowano zgodnie z planem regulacji i rozwoju miasta, który zdobył I nagrodę na konkursie w Paryżu w 1926 roku, nad którym pracowali A. Jawornicki i Cz. Rudnicki. Przewidywano poszerzenie parku o 60 ha. W 1928 roku, w wydzielonym terenie parku o powierzchni 12 ha, otwarto Miejski Ogród Zoologiczny, który w późniejszym czasie powiększono do 40 ha. Park w okresie międzywojennym znany był z licznych atrakcji, w tym lunaparku oraz innych obiektów rozrywkowych, wśród których znalazły się m.in. parkowa pijka z 1936 roku i popiersie Elizy Orzeszkowej, które odsłonięto w październiku 1938 roku, stworzone przez Henryka Kunę.

W 1928 roku dawny teatr zamieniono w Dom Żołnierza, który cieszył się popularnością dzięki lokalnemu kinu. Również w 1937 roku w parku wzniesiono wieżę do skoków ze spadochronem o wysokości 28 metrów. Po 1945 roku park stracił swój rozrywkowy charakter, a po zburzeniu istniejącej tam zabudowy, rozszerzono go w stronę ul. Jagiellońskiej. W 1952 roku uruchomiono wybieg dla niedźwiedzi brunatnych, usytuowany w pobliżu trasy W-Z. W latach 60. zlikwidowano wieżę spadochronową, a w parku pojawiły się rzeźby zwierząt, w tym metalowa żyrafa oraz mniejsze kamienne figury słonia i żubra. W parku rośnie wiele cennych okazów drzew, takich jak platan klonolistny, miłorząb japoński, kasztany jadalne, klony, lipy i topole.

Od 1998 roku park nosi nazwę Park Praski Żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego. Główna aleja parku, imienia Kazimierza Lisieckiego „Dziadka”, prowadzi od al. „Solidarności” w kierunku Ogrodu Zoologicznego. W 1990 roku zarówno park, jak i Ogród Zoologiczny zostały wpisane do rejestru zabytków. W 2018 roku w parku miało miejsce tragiczne zdarzenie, kiedy to gałąź drzewa spadła na kobietę z niemowlęciem, które niestety zmarło kilka dni później. W 2019 roku zakończono inwentaryzację parku, podczas której zbadano 2266 drzew oraz 82 pojedyncze krzewy i 6 grup drzew oraz 189 grup krzewów. W 2022 roku Urząd m.st. Warszawy odkupił przylegającą do parku działkę o powierzchni 282 m², która miała być zabudowana, zlokalizowaną w pobliżu skrzyżowania ul. Jagiellońskiej i al. „Solidarności”.

Przypisy

  1. Park Praski bezpieczny. Miasto wykupiło działkę, której groziła zabudowa. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl, 27.07.2022 r. [dostęp 30.07.2022 r.]
  2. Park Praski gotowy na zmiany. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl, 22.07.2019 r. [dostęp 27.07.2019 r.]
  3. Drzewo zwaliło się na ławkę, dziecko nie żyje. Sparaliżowana matka: nie zdążyłam się z nią pożegnać. metrowarszawa.gazeta.pl, 28.09.2018 r. [dostęp 07.07.2019 r.]
  4. a b Michał Pilich: Warszawska Praga. Warszawa: Fundacja „Centrum Europy”, 2005, s. 95. ISBN 83-923305-7-9.
  5. a b Michał Pilich: Warszawska Praga. Warszawa: Fundacja „Centrum Europy”, 2005, s. 94. ISBN 83-923305-7-9.
  6. Paweł Elsztein: Moja Praga. Warszawa: Dom Wydawniczy Syrenka, 2002, s. 50. ISBN 83-914909-8-X.
  7. Paweł Elsztein: Moja Praga. Warszawa: Dom Wydawniczy Syrenka, 2002, s. 200, 218. ISBN 83-914909-8-X.
  8. Irena Grzesiuk-Olszewska: Warszawska rzeźba pomnikowa. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003, s. 97. ISBN 83-88973-59-2.
  9. Wiesław Głębocki: Warszawskie pomniki. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, s. 73. ISBN 83-7005-211-8.
  10. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 981. ISBN 83-01-08836-2.
  11. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 619. ISBN 83-01-08836-2.
  12. Danuta Szmit-Zawierucha: O Warszawie inaczej (anegdoty, fakty, obserwacje). Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Anagram, 1996, s. 204. ISBN 83-86086-28-9.
  13. Krzysztof Oktabiński. Od wirydarza do parku krajobrazowego. „Kronika Warszawy”. 101/102, s. 52, 1996.
  14. Dom Żołnierza. twoja-praga.pl. [dostęp 25.12.2021 r.]
  15. Dorota Wilkiewicz: Ulice i uliczki naszej Pragi. Warszawa: Towarzystwo Przyjaciół Pragi, 1999, s. 93. ISBN 83-906889-2-1.
  16. Katalog nazw obiektów miejskich. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl. [dostęp 07.07.2019 r.]
  17. a b Park Praski. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. eko.um.warszawa.pl. [dostęp 06.01.2022 r.]
  18. Jan Berger: Rozwój Pragi [w:] Irena Pietrza-Pawłowska (red.) Wielkomiejski rozwój Warszawy do 1918 r.. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1973, s. 264.
  19. Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, s. 64, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”.

Oceń: Park Praski Żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego w Warszawie

★★★★★
Średnia ocena:4.81 Liczba ocen:17