Kamionek (Warszawa)

---

Granice

Granice Kamionka, jako samorządowe osiedle, historycznie przedstawiały się do kwietnia 2010 roku w sposób niezwykle złożony. Przebiegały one od wiaduktu nad ulicą Zamoyskiego, a następnie wzdłuż linii kolejowej do ul. Podskarbińskiej. Dalej, nieparzystą stroną ul. Podskarbińskiej prowadziły one do zbiegu z ul. Grochowską, skąd kierowały się zachodnią stroną ul. Międzyborskiej do al. Waszyngtona. Granice następnie przebiegały wzdłuż Bulwaru św. Augusta, aż do ul. Międzynarodowej, kontynuując trasę tą ulicą na północ, wzdłuż ogrodzenia Parku im. I. Paderewskiego, który jest powszechnie znany jako park Skaryszewski, aż do północnego brzegu Jeziorka Kamionkowskiego. Granice te przebiegały wzdłuż samego jeziora oraz ulicy Zamoyskiego do wspomnianego wiaduktu.

W dniu 14 stycznia 2010 roku, po przyjęciu przez Radę Warszawy nowego Statutu Dzielnicy Praga Południe, władze lokalne zdecydowały się na modyfikację granic niektórych jednostek pomocniczych na swoim terenie. W przypadku Kamionka granice zostały rozszerzone o północne tereny kolejowe oraz obszary parku Skaryszewskiego i Stadionu Narodowego, które wcześniej znajdowały się poza wyznaczonymi granicami osiedli. Warto zauważyć, że zarówno Park Skaryszewski, jak i Stadion Narodowy należą historycznie do obszaru Saskiej Kępy. Obecnie granice Kamionka przebiegają w następujący sposób: od północy dzielnicy, nieparzystą stroną ul. Podskarbińskiej do zbiegu z ul. Grochowską, a następnie zachodnią stroną ul. Międzyborskiej do al. Waszyngtona. Przebiegają one również nieparzystą stroną od osi al. Waszyngtona do ronda Waszyngtona, kontynuując przez to rondo i na północ od osi al. Poniatowskiego, aż do mostu Poniatowskiego, gdzie następnie kierują się wzdłuż rzeki Wisły i granicy dzielnicy, aż do zachodniej i północnej granicy, dochodząc do wysokości ul. Podskarbińskiej.

Kamionek, według Miejskiego Systemu Informacyjnego (MSI), rozciąga się od Wisły wzdłuż al. Poniatowskiego oraz al. Waszyngtona do ul. Kinowej, a następnie ul. St. Augusta do ul. Terespolskiej, kontynuując dalej do ul. Mińskiej oraz Chodakowskiej. Ta ostatnia ulica prowadzi do północnej granicy Pragi-Południe, która jest wyznaczona przez linię kolejową. Granica Kamionka wzdłuż tej linii biegnie do Wisły, przy moście średnicowym. Warto podkreślić, że według MSI, współczesne granice Kamionka nie obejmują wschodnich terenów tego osiedla, które wcześniej, zarówno w 1998 roku przez Radę Gminy Warszawa-Centrum, jak i w 2010 roku przez Radę Dzielnicy Praga-Południe, były uznawane za jego część.

Historia

Osada o nazwie Kamion, datowana na XI-XII wiek, leżąca na prawym brzegu Wisły, w rejonie przeprawy do Saskiej Kępy, jest przodkiem współczesnego Kamionka. Obszar ten obejmował teren między ulicami Ząbkowską a Podskarbińską, gdzie w miarę upływu czasu powstały dwie osady: Targowe oraz Skaryszew.

W 1580 roku wieś duchowna Kamion należała do powiatu warszawskiego w ziemi warszawskiej, wówczas będąc ośrodkiem prebendalnym kapituły katedralnej płockiej. Warto również wspomnieć, iż na terenach Kamiona miały miejsce elekcje dwóch ubiegających się o polską koronę królów: Henryka Walezego w roku 1573 oraz Augusta III w roku 1733.

Przez wiele lat kościół oraz przynależna do niego parafia znajdowały się w posiadaniu kapituły płockiej, aż do momentu ich wykupienia przez króla Stanisława Augusta w 1780 roku. W miejscu dawnego kościoła, który został zniszczony w 1656 roku, a potem rozebrany w połowie XVII wieku, obecnie stoi kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Zwycięskiej, zaprojektowany przez Konstantego Jakimowicza, zbudowany w latach 1929-1931.

Obok nowo wzniesionego kościoła znajduje się cmentarz Kamionkowski, który jest jedną z najstarszych nekropolii w Polsce, przyjmujący pierwszych zmarłych już w XIII wieku. Cmentarz został zamknięty w roku 1887 wraz z otwarciem cmentarza Bródnowskiego i pozostaje jedynym zachowanym cmentarzem przykościelnym w Warszawie. Stały się na nim symbolem pamięci groby obrońców Warszawy z 1794 roku, generała Jakuba Jasińskiego oraz Tadeusza Korsaka.

W pobliżu cmentarza katolickiego, przy ul. Grochowskiej 307, istniał cmentarz staroobrzędowców, który zlikwidowano po II wojnie światowej. Część grobów z tej nekropolii przeniesiono na cmentarz prawosławny na Woli.

W wyniku obrony Warszawy we wrześniu 1939 roku, zabudowa Kamionka poniosła znaczne straty. Dodatkowo, w domku loretańskim w kościele Matki Bożej Loretańskiej można zobaczyć figurę Matki Boskiej Kamionkowskiej, która wcześnej znajdowała się w innym kościele na Kamionku. Ostatecznie, w 1890 roku, Kamionek został włączony do Warszawy.

Zabytki

Kamionek to dzielnica Warszawy, która szczyci się licznymi obiektami zabytkowymi. Można tu znaleźć wiele interesujących miejsc, z których część figuruje w rejestrze zabytków. Wśród nich wyróżniają się takie atrakcje jak park Skaryszewski, kościół na Kamionku, a także kamienica przy ulicy Chodakowskiej 22. Na szczególną uwagę zasługuje również zespół Instytutu Weterynarii SGGW oraz pozostałości po warszawskiej Fabryce Sprzętu Spawalniczego „Perun”.

Na ulicy Jana Zamoyskiego, w numerach 36 i 55, znajdują się klasycystyczne Rogatki Grochowskie, znane też jako Rogatki Moskiewskie, które zostały zbudowane w 1823 roku przez architekta Jakuba Kubickiego. Oba pawilony są usytuowane w sposób symetryczny, co nadaje im harmonijny wygląd.

Te parterowe konstrukcje, zaprojektowane na planie prostokąta, zdobią wgłębne portyki z czterema jońskimi kolumnami, które świadczą o klasycystycznym stylu architektonicznym. W 1961 roku, w wyniku poszerzania ulic Grochowskiej i Zamoyskiego, budynek, który znajduje się po stronie parzystej, został przesunięty o ponad 10 metrów w głąb posesji.

Natomiast po rozbiórce dwóch kamienic oraz czteroletnich pracach przygotowawczych, 18 czerwca 2001 roku pawilon południowej rogatki (z nieparzystej strony) został przesunięty o 8,7 metra w kierunku Zakładów Wedla. Dziś oba pawilony są wynajmowane przez prywatne firmy, co pokazuje, jak w ciągu lat zmienia się ich funkcjonalność, jednocześnie zachowując historyczny charakter tej dzielnicy.

---

Oceń: Kamionek (Warszawa)

---