Grochów (Warszawa)

---

Historia

Grochów, dawna wieś duchowna leżąca w powiecie warszawskim, posiada bogatą historię sięgającą XIV wieku. W 1347 roku, na mocy nadania od księcia mazowieckiego, trafił do dóbr skaryszewskich, które zakupiła kapituła płocka. W 1570 roku miejscowość pojawia się w dokumentach jako Grochowo, współistniejąc z wsiami takimi jak Kawęczyn, Kamionek, i Gocław, które również pozostawały pod opieką kapituły i były częścią archidiakonatu pułtuskiego.

Wieś była świadkiem wielu historycznych wydarzeń, w tym potopu szwedzkiego, podczas którego znacznie ucierpiała. Król Stanisław August Poniatowski dążył do rekonstrukcji terenów po zniszczeniach, proponując kapitule płockiej wymianę dóbr skaryszewskich, co zostało ustalone w 1766 roku.

Rok 1780 to moment, w którym trafiły w ręce Stanisława Augusta Poniatowskiego, a on zaaranżował kolonię Grochów. Wieś ostatecznie została podzielona na osiem części, co odzwierciedlają późniejsze zapisy w księgach hipotecznych. Oto kilka z nich:

• Grochów I został nadany 30 grudnia 1784 r. Janowi Dziewanowskiemu, kasztelanowi chełmińskiemu. Został nabyty w 1819 przez hr. Bruno Kicińskiego, a później przeszedł na własność Karola Osterloffa.
• Grochów II przypadł 6 stycznia 1790 r. Janowi Millerowi, administratorowi dóbr ks. Stanisława Poniatowskiego. W 1880 r. był w rękach Władysława Hermana.
• Grochów III został nadany 12 stycznia 1785 r. księdzu Wichertowi. W 1880 r. wspólnie z Grochowem II należał do Władysława Hermana, a jego pałacyk przeszedł w ręce Mathiasa Bersohna.
• Grochów IV przypisał 20 września 1784 r. kapitanowi Boguckiemu. W 1800 r. znajdował się w posiadaniu Bertholdiego.
• Grochów V nosił nazwę Zapowiednia i stanowił część dóbr Kawęczyn. Nadany został 7 stycznia 1784 r. Franciszkowi Samsonowiczowi, a w 1840 r. wszedł w ręce Jana Emanuela Brühla.
• Grochów VI nadano 23 kwietnia 1784 r. Piotrowi Sumińskiemu. Grunta te rozdzielono na cząstki, które przekazano w dzierżawę, a w 1880 r. powstała tu fabryka zapałek Teofila Bieńkowskiego.
• Grochów VII (późniejszy Witolin) przypisano 1 lipca 1789 r. Feliksowi Szamborskiemu, a w 1880 r. znajdował się w posiadaniu Łempickiego.
• Grochów VIII również nadano 1 lipca 1789 r. Grzegorzowi Szamborskiemu. Na jego gruntach znajdują się ślady bitwy stoczonej w 1831 r. podczas powstania listopadowego, której relikty są widoczne pomiędzy ulicą Dobrowoja a aleją Waszyngtona.

Podział na poszczególne części został usankcjonowany carskim dekretem z 24 czerwca 1870 roku, co dało ich właścicielom pełne prawa. Od 1822 do 1823, w wyniku budowy szosy brzeskiej w rejonie ulicy Grochowskiej, nastąpiła osada tkaczy i przędzalników.

W lutym 1831 roku, najważniejszym wydarzeniem był najważniejszy starcie podczas powstania listopadowego – bitwa o Olszynkę Grochowską, w której brali udział polscy żołnierze oraz wojska rosyjskie. Mimo wysiłków, Rosjanie nie zdołali zdobyć Pragi.

Na przestrzeni lat 1822–1860 trwały tutaj targi koni i bydła, które utworzyły podium dla handlu, a ich miejsce później ustąpiło pod budowę parku. W XIX wieku Grochów zasłynął z produkcji piwa w stylu monachijskim oraz portera produkowanego przez Szweda Karola Osterloffa.

W 1916 roku Grochów I i II zostały włączone do Warszawy, co wpłynęło na gwałtowny wzrost liczby mieszkańców. Zmodernizowane je gospodarstwa przyczyniły się do rozwoju, w tym powstania nowoczesnych fabryk, takich jak te znajdujące się przy ul. Terespolskiej czy Gocławskiej, gdzie produkowano różnorodne towary, m.in. sprzęt elektryczny Kazimierza Szpotańskiego.

Warto wspomnieć o Witoldzie Zajdlu, który był gospodarzem ogrodniczym, odgrywając ważną rolę w osiedleniu nowych mieszkańców oraz wspierając budowę Kościoła Najczystszego Serca Maryi. Znana postać Grochowa, Teodor Rajchert, w czasie okupacji wspierał lokalną społeczność dostarczając za darmo chleb.

Na początku XX wieku Grochów przeszedł wiele zmian związanych z rozwojem przemysłu, co miało istotny wpływ na jego życie społeczne. W 1977 roku przy rondzie Wiatraczna wzniesiono nowoczesny budynek handlowy Uniwersam Grochów, który funkcjonował do 2016 roku.

Zabytki

Grochów, jako jedna z lokalizacji w Warszawie, może poszczycić się wieloma interesującymi zabytkami, które przyciągają miłośników historii oraz architektury. Oto niektóre z nich:

• Pomnik Budowy Szosy Brzeskiej, który jest istotnym punktem odniesienia w tej dzielnicy,
• Kościół Najczystszego Serca Maryi, znany z pięknej architektury,
• Dawny Instytut Weterynaryjny SGGW przy ul. Grochowskiej 272, który odegrał ważną rolę w edukacji weterynaryjnej,
• Gmach zakładu wychowawczego braci Albertynów, który stanowi przykład działalności charytatywnej,
• Kolonia Praussa, niezwykle ciekawa architektonicznie osada.

Każdy z tych obiektów ma swoją unikalną historię i warto je odwiedzić, aby lepiej poznać kulturę oraz dziedzictwo Grochowa.

Komunikacja

Grochów wyróżnia się rozwiniętą siecią transportową, która obejmuje dwie pętle tramwajowe: Wiatraczna oraz Gocławek. Warto zauważyć, że Gocławek, mimo swojej nazwy, znajduje się w historycznym obrębie Grochowa Małego. Oprócz tego, istnieje cztery przystanki autobusowe, a są nimi: Wiatraczna, PKP Olszynka Grochowska, Witolin oraz Podskarbińska. Co więcej, w tej okolicy kursuje wiele linii autobusowych oraz kilka tramwajowych, a w planach jest również budowa metra.

W Grochowie zaplanowano obwodnicę wzdłuż trasy rondo Wiatraczna, która przebiega przez ulicę Wiatraczną, Emilianów, a po drodze powstanie nowy przystanek kolejowy na linii otwockiej, znany jako Warszawa Wiatraczna. Obwodnica ma prowadzić dalej przez Targówek Fabryczny aż do ronda Żaba.

Grochów przecina szereg ważnych arterii, takich jak: ul. Ostrobramska, al. Stanów Zjednoczonych, ul. Grochowska oraz al. Waszyngtona. Sercem komunikacyjnym tej dzielnicy jest bez wątpienia rondo Wiatraczna, które stanowi punkt centralny z pętlą tramwajową i autobusową oraz skrzyżowaniem ważnych arterii.

Zdrowie i edukacja

W Grochowie zlokalizowane są dwa istotne placówki szpitalne: pierwsza, to Wojskowy Instytut Medyczny, który zapewnia opiekę medyczną dla żołnierzy oraz ich rodzin, natomiast druga, to Szpital Grochowski, usytuowany przy ul. Grenadierów, oferujący usługi dla mieszkańców cywilnych.

Oprócz tych szpitali, Grochów dysponuje również kilkoma szkołami podstawowymi, które stanowią podstawę edukacji w tej dzielnicy. Warto wspomnieć o obecności szkół średnich, które kształcą młodzież w różnych kierunkach, a także o jednej szkole wyższej, która przyczynia się do podnoszenia poziomu edukacji wyższej w tej okolicy.

W kulturze

Grochów, czyli jedna z warszawskich dzielnic, jest nie tylko miejscem życia dla wielu mieszkańców, ale również ważnym punktem na kulturalnej mapie stolicy. Znajduje się tu wiele odniesień do tej lokalizacji w różnych formach sztuki.

Osiedle jest doskonale znane, ponieważ stanowi scenerię dla popularnego serialu animowanego Blok Ekipa, który zdobył serca wielu widzów. Dodatkowo, Grochów pojawia się również w tekstach piosenek znanych artystów.

Wielu muzyków wspomina tę dzielnicę w swoich utworach, m.in. w piosenkach takich jak Warszawa zespołu T.Love, Na zawsze i na wieczność Wilków, a także Kolońska i szlugi w wykonaniu Sanah. Te odniesienia do Grochowa w muzyce podkreślają jego ważną rolę w kulturze Warszawy.

---

Oceń: Grochów (Warszawa)

---