Ulica gen. Władysława Andersa w Warszawie


Ulica gen. Władysława Andersa to ważny element warszawskiego krajobrazu. Znajduje się ona w dzielnicy Śródmieście, gdzie łączy różnorodne aspekty miejskiego życia.

Ten obszar wyróżnia się bogatą historią oraz dynamicznym rozwojem, co czyni go istotnym miejscem na mapie Warszawy.

Przebieg

Ulica gen. Władysława Andersa w Warszawie stanowi kontynuację ul. Marszałkowskiej w stronę Żoliborza. Jej przebieg łączy plac Bankowy z ul. Stawki, a następnie przekształca się w ul. Adama Mickiewicza, przechodząc nad torami kolejowymi linii obwodowej. Ulica przebiega głównie przez Muranów, tworząc najkrótszy szlak komunikacyjny pomiędzy śródmieściem a Żoliborzem.

Na przeważającej części swojej długości, poza 220-metrowym odcinkiem przypadkowym nad torami, ul. Andersa posiada jedną jezdnię. Zasadniczo, od strony wschodniej przewidziano obszar na budowę drugiej jezdni. Wzdłuż ciągu ulicy biegnie linia tramwajowa, a pod nią znajduje się pierwsza linia warszawskiego metra, która prowadzi pomiędzy stacjami Ratusz Arsenał oraz Dworzec Gdański. Z planów dotyczących powstania stacji Muranów jednak nie zrealizowano.

W obszarze pomiędzy al. „Solidarności” a ul. Anielewicza, po zachodniej stronie ulicy, można znaleźć skwery dedykowane: batalionowi Harcerskiemu AK „Wigry” oraz Więźniom Politycznym Stalinizmu.

Historia

W przeszłości zabudowa znajdująca się w centralnej i północnej części obecnej ulicy została zniszczona w roku 1943, w trakcie tragicznych wydarzeń związanych z powstaniem w getcie warszawskim oraz w wyniku następujących po tym kontrolowanych wyburzeń. Z kolei, w rejonie południowym tej ulicy, zniszczenia miały miejsce podczas powstania warszawskiego w 1944 roku, w wyniku walk w Ogrodzie Krasińskich oraz w obszarze Pasażu Simonsa.

Nowa ulica została na nowo wytyczona po zakończeniu II wojny światowej, przy czym początkowo nosiła nazwę ulica Nowomarszałkowska. W ramach tworzenia tej nowej arterii wkomponowane zostały fragmenty wcześniejszych ulic takich jak Przejazd, Nowolipki, Nalewki, a także zlikwidowanego placu Muranowskiego oraz ulicy Przebieg, co zasadniczo zmieniło przedwojenny układ komunikacyjny tej części miasta. 15 grudnia 1946 roku oddano do użytku wiadukt przy Dworcu Gdańskim, który miał stać się częścią nowo projektowanej ulicy, otwierając tym samym drogę dla ruchu kołowego.

W tym samym czasie uruchomiono linię tramwajową, która przebiegała odbudowanym wiaduktem z Żoliborza w kierunku końca ulicy Muranowskiej. Rozpoczęto również prace budowlane nowej ulicy Nowomarszałkowskiej, co wymusiło demontaż trakcji trolejbusowej na ulicy Nalewki, która miała zostać zlikwidowana. W projekcie budowlanym udział wzięła także młodzież z Jugosławii, która była częścią brygady ochotniczej.

Wydarzenie inaugurujące tę arterię miało miejsce 15 listopada 1947 roku. Tego dnia, na odcinku między placem Bankowym a skrzyżowaniem z ulicą Muranowską, pojechał pierwszy tramwaj linii „15”. To oznaczało likwidację dotychczasowej linii, która łączyła Śródmieście z Żoliborzem przez ulice Krakowskie Przedmieście na północ od ulicy Trębackiej, a także przez Miodową oraz Bonifraterską na południe od Muranowskiej.

22 października 1948 roku oddano do użytku nowe połączenie wiaduktu przy Dworcu Gdańskim bezpośrednio z Nowomarszałkowską, a tym samym zamknięto przedwojenny zjazd z wiaduktu w ciągu ulicy Bonifraterskiej. Na nowy odcinek ulicy skierowano linie tramwajowe i autobusowe, co doprowadziło do całkowitego likwidowania torowiska tramwajowego na ulicach Bonifraterskiej oraz Muranowskiej.

Na mocy uchwały Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 23 marca 1950 roku, dotychczasowa ulica Nowomarszałkowska zyskała nową nazwę – ulicy Marcelego Nowotki. Zgodnie z inną informacją, ta nazwa miała upamiętniać Marcelego Nowotkę i została nadana w lutym 1948 roku.

Po wojnie nowa zabudowa ulicy zrealizowana została głównie w stylu socrealistycznym. Z tego, co pozostało z dawnej zabudowy, jedynie pałac Mostowskich doczekał się rekonstrukcji. Na północ od ul. Anielewicza wzniesiono osiedle mieszkaniowe, które powstało według projektu Stanisława Brukalskiego z 1953 roku. Zgodnie z zamysłem, budynki miały być bogato zdobione elementami klasycyzmu, jednakże po zaprzestaniu socrealizmu gładko otynkowano je, rezygnując z planowanego wystroju.

12 października 1963 roku, na skwerze między ulicami Nowolipki a Anielewicza, obecnie znanym jako skwer Więźniów Politycznych Stalinizmu, odsłonięto pomnik Żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego, którego autorem był Xawery Dunikowski.

W okresie dekomunizacji przestrzeni publicznej, uchwałą Rady Dzielnicy-Gminy Warszawa-Śródmieście, dnia 6 listopada 1990 roku, patronem ulicy został Władysław Anders, co wiązało się z nadaniem nazwy ulicy w brzmieniu – ulica Generała Władysława Andersa.

11 maja 2001 roku oddano do użytku stację linii M1 metra warszawskiego Ratusz, a uchwałą Rady m.st. Warszawy, dnia 31 sierpnia 2006 roku, stacja ta uzyskała nazwę Ratusz Arsenał.

Ostatecznie, uchwałą Rady m.st. Warszawy, dnia 8 listopada 2012 roku, zmieniono bezpośrednio brzmienie nazwy arterii z ulica Generała Władysława Andersa na ulica gen. Władysława Andersa.

Ważniejsze obiekty

Ulica gen. Władysława Andersa w Warszawie jest miejscem, które kryje w sobie wiele ważnych obiektów. Wśród nich na uwagę zasługują:

Przypisy

  1. a b c Linia tramwajowa zwykła 15. Trasbus.com – Historia warszawskiej komunikacji miejskiej. [dostęp 02.02.2024 r.] (pol.).
  2. Linia trolejbusowa zwykła C. Trasbus.com – Historia warszawskiej komunikacji miejskiej. [dostęp 02.02.2024 r.] (pol.).
  3. Linia autobusowa zwykła Ł. Trasbus.com – Historia warszawskiej komunikacji miejskiej. [dostęp 02.02.2024 r.] (pol.).
  4. Dariusz Walczak: Tramwaje powojennej Warszawy 1945-1975. Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter, 2018, s. 49. ISBN 978-83-63652-30-2.
  5. Dariusz Walczak: Tramwaje powojennej Warszawy 1945-1975. Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter, 2018, s. 51. ISBN 978-83-63652-30-2.
  6. Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, s. 41, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”.
  7. Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, s. 36, 1958. Wydawnictwo Tygodnika Ilustrowanego „Stolica”.
  8. Uchwała nr 512 Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 23.03.1950 r. w sprawie nadania nazw ulic w m.st. Warszawie. „Dziennik Urzędowy m.st. Warszawy”. nr 16, poz. 90, s. 62, 1950-09-30.
  9. Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 164.
  10. Jan Górski: Odbudowa Warszawy. Wybór dokumentów i materiałów. Tom 2. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977, s. 260.
  11. Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 381. ISBN 83-86619-97X.
  12. Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 325. ISBN 83-86619-97X.
  13. Irena Grzesiuk-Olszewska: Warszawska rzeźba pomnikowa. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003, s. 119. ISBN 83-88973-59-2.
  14. Dariusz Walczak: Tramwaje powojennej Warszawy 1945-1975. Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter, 2018, s. 51. ISBN 978-83-63652-30-2.
  15. Uchwała nr LXXX/2542/2006 Rady m.st. Warszawy z dnia 31.08.2006 r. w sprawie zmiany nazwy stacji Metra Warszawskiego w Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy. „Biuletyn Informacji Publicznej m.st. Warszawy”. 2542, s. 1, 2006-09-07.
  16. Uchwała nr XLVI/1259/2012 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 08.11.2012 r. w sprawie nazw niektórych ulic, placów, ronda i skwerów w Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy. „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego”. Dz.Urz.Woj. 2012.7867, s. 1-43, 2012-11-21.
  17. Barbara B. Petrozolin-Skowrońska (red.), Encyklopedia Warszawy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 141, ISBN 83-01-08836-2.
  18. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. T. 11: Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 458. ISBN 83-88372-30-0.
  19. Warszawa. Przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1966, s. 22.
  20. Karol Mórawski, Wiesław Głębocki: Bedeker warszawski. W 400-lecie stołeczności Warszawy. Warszawa: Iskry, 83-207-1525-3, s. 246.
  21. Mapa Warszawy [online], mapa.um.warszawa.pl [dostęp 25.11.2020 r.] strona główna serwisu.

Oceń: Ulica gen. Władysława Andersa w Warszawie

Średnia ocena:4.79 Liczba ocen:16