Ulica Jaktorowska w Warszawie

---

Historia

Ulica Jaktorowska ma bogatą historię, której korzenie sięgają drugiej połowy XVIII wieku. Powstała ona po roku 1768, jako kontynuacja dawnej drogi narolnej. Początkowo nosiła miano ulicy Krochmalnej, co było ściśle związane z funkcjonowaniem fabryczki krochmalu znajdującej się pod numerem 3, obok dziś nieistniejącej ulicy Gnojnej. Oba odcinki utrzymały swoją nazwę nawet po przecięciu ich przez okopy Lubomirskiego. Znikający fragment ulicy na zachód od ul. Karolkowej kończył się niemal przy ul. Młynarskiej; to jemu nadano aktualną nazwę w roku 1916. Inny odcinek, biegnący od ul. Towarowej do ul. Karolkowej, do 1970 roku wciąż nazywano ulicą Krochmalną.

W końcu XVIII wieku w pobliżu obecnego kościoła św. Klemensa Dworzaka zbudowano duży murowany browar, który funkcjonował do 1858 roku. Budowla została rozebrana podczas budowy pałacyku Biernackich usytuowanego przy ul. Wolskiej, przy czym ogród Biernackich zajmował całą przestrzeń aż do ulicy Krochmalnej. Po drugiej stronie ulicy znajdowały się zabudowania cegielni Czyste i glinianki, które dostarczały surowców do produkcji cegieł. Stan ten utrzymywał się do roku 1908, kiedy przy ślepym końcu Krochmalnej zbudowano remizę tramwajową w okolicy ul. Młynarskiej. W latach 1924-1926 przy skrzyżowaniu z ul. Karolkową wzniesiono klasztor redemptorystów.

Do roku 1900 na tym odcinku ulicy Krochmalnej powstało kilka małych kamienic. Na tyłach jednej z nich, pod numerem 92 (dziś Jaktorowska 6), w latach 1911-1912 według projektu architekta Henryka Stifelmana zbudowano sierociniec Towarzystwa „Pomoc dla Sierot”, którego twórcami byli wspólnie Stefania Wilczyńska oraz Janusz Korczak. W placówce znalazło schronienie ponad 100 żydowskich sierot oraz półsierot – jest to niezwykle ważny fragment historii tego miejsca.

Okres międzywojenny nie wprowadził większych modyfikacji do tego odcinka Krochmalnej, z wyjątkiem instalacji nowoczesnych latarni gazowych, które do dziś istnieją, a w latach dziewięćdziesiątych XX wieku przekształcone zostały na elektryczne. Podczas bombardowań we wrześniu 1939 roku budynek sierocińca stracił kondygnację poddasza. Rok później zakład przeniesiono do getta na ul. Chłodną 33, a później do budynku Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Pracowników Handlowych i Przemysłowych przy ul. Siennej 16.

W sierpniu 1944 roku niemieckie oddziały, wspierane przez rosyjskich kolaborantów z SS RONA, brutalnie zmasakrowały okoliczną ludność, rozstrzeliwując na posesji Krochmalna 90 (teraz Jaktorowska 4) 30 osób, których szczątki następnie spalone zostały. Cała zabudowa ulicy spłonęła, tymczasem gmach sierocińca, który przekształcono w koszary, ocalał. Po wojnie wszystkie zniszczone budynki zostały rozebrane, tym samym zachował się jedynie gmach sierocińca Korczaka, odbudowany po 1945 roku z minimalnymi zmianami w kształcie dachu i bez poddasza.

W wyniku uchwały Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 14 maja 1970 roku fragment ulicy Krochmalnej między ulicami Towarową a Karolkową został przemianowany na ulicę Jaktorowską. Na rogu ul. Karolkowej ulokowany jest pomnik przyrody – dąb węgierski (Quercus frainetto Ten.), który nosi nazwisko Dąb doktora Korczaka. Ma wysokość 22 metrów oraz obwód pnia wynoszący 440 cm.

Ważniejsze obiekty

Na ulicy Jaktorowskiej w Warszawie znajduje się kilka istotnych miejsc, które warto odwiedzić. Jednym z nich jest Ośrodek Dokumentacji i Badań Korczakianum, który stanowi oddział Muzeum Warszawy. To interesujące miejsce, pełne historii i znaczące dla zrozumienia dziedzictwa kulturowego Warszawy.

---

Oceń: Ulica Jaktorowska w Warszawie

---