Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie

---

Historia

Lata przedwojenne

Historia Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie sięga roku 1923, kiedy to powstało na podstawie Reskryptu Organizacyjnego wydanego przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Muzeum zyskało ważną rolę w badaniach nad prahistorią ziem polskich, a jego statut został określony w 1928 roku, kiedy to Prezydent Rzeczypospolitej zatwierdził ustawę, na mocy której muzeum uzyskało status państwowego zakładu naukowo-badawczego. Jego główne zadania obejmowały badanie prahistorii, gromadzenie i udostępnianie zbiorów oraz konserwację zabytków, a także popularyzację wiedzy o prahistorii.

Organizatorem kolekcji był Roman Jakimowicz, który wraz z zespołem, w skład którego wchodzili uczeni, tacy jak Konrad Jażdżewski, Zygmunt Szmit (który niestety zmarł w 1929 r.), Kazimierz Salewicz oraz Zbigniew Durczewski, prowadzili badania naukowe w całej Polsce. Do 1938 roku personel operacyjny muzeum liczył sześciu pracowników naukowych, którzy skupiali się na odkrywaniu i dokumentowaniu zabytków.

W czasie międzywojennym muzeum pełniło funkcję kluczowego ośrodka ochrony zabytków archeologicznych w Polsce. Przyjęło ono w swoje zbiory artefakty pochodzące z kolekcji byłego Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, a także z prywatnych zbiorów takich jak kolekcje po profesorce Józefie Przyborowskim, prof. Adolfie Pawińskim, Kalikście Jagminie, Wojciechu Gersonie oraz Bogusławie Wernerze. Warto podkreślić, że aż 95% zbiorów muzeum stanowiły materiały pozyskane w trakcie badań terenowych, a dyrekcja zadbała o otwarcie rezerwatu archeologicznego w neolitycznej kopalni krzemienia w Krzemionkach Opatowskich.

Początkowo muzeum mieściło się w części budynku dawnej szkoły podchorążych w Łazienkach, co było rozwiązaniem tymczasowym. Następnie zyskało nową siedzibę przy ul. Idźkowskiego 4 oraz magazyny zlokalizowane w piwnicach Galerii Luksemburga. Przed wybuchem II wojny światowej, w 1938 roku, planowano rozszerzenie muzeum: zwiększenie budżetu, powiększenie personelu oraz budowę nowego gmachu. W sierpniu 1939 roku zapadła decyzja o przeznaczeniu działki przy alei Polskiej Organizacji Wojskowej na siedzibę muzeum, jednak wybuch wojny uniemożliwił realizację tych planów.

Jak stwierdził Karczewski, „nie można zarzucić Muzeum niekompetencji czy niewystarczającego zaangażowania w swoje statutowe obowiązki, problem tkwił w niewystarczającej kadrze, problemach lokalowych oraz niewystarczających nakładach finansowych na działalność statutową ze strony budżetu państwa”.

Po II wojnie światowej

W wyniku II wojny światowej po 1945 roku do zbiorów PMA dołączyły eksponaty z Muzeum Archeologicznego Warszawskiego Towarzystwa Naukowego im. Erazma Majewskiego oraz artefakty uzyskane z wykopalisk w Biskupinie. W styczniu 1956 roku Muzeum w Biskupinie zostało włączone jako oddział do PMA.

W 1958 roku nową siedzibą muzeum stał się budynek Arsenału przy ul. Długiej 52 w Warszawie. Mimo to, w 1964 roku zespół dworsko-pałacowy w Rybnie koło Sochaczewa został przeznaczony na potrzeby magazynowe, co z czasem przyczyniło się do rozwoju tego oddziału muzeum, który również stał się miejscem pracy i dużej aktywności związanej z zarządzaniem zbiorami.

Działalność PMA

Państwowe Muzeum Archeologiczne nieustannie angażuje się w różnorodne aspekty działalności muzealnej. Organizuje wykopaliska w odmiennych regionach Polski, dzięki czemu gromadzi cenne informacje dotyczące archeologii. W muzuem tym opracowywane są także wyniki badań, które są następnie publikowane. Współpraca z innymi muzeami oraz instytucjami związanymi z tą dziedziną nauki wzbogaca wiedzę o naszych przodkach.

Muzeum ma na celu popularyzację archeologii oraz prahistorii nie tylko w swojej siedzibie, ale również w innych placówkach, a nawet za granicą. Realizowane są lekcje muzealne oraz projekcje filmowe, które przybliżają tematykę archeologiczną. Dodatkowo, muzeum organizuje pokazy archeologii żywej, podczas których widzowie mogą zaobserwować dawne techniki pracy i obrabiania surowca.

Od 1995 roku, Państwowe Muzeum Archeologiczne we współpracy z Uniwersytetem Warszawskim organizuje festyny archeologiczne w Biskupinie, które cieszą się dużym zainteresowaniem i stanowią doskonałą okazję do odkrywania tajemnic przeszłości.

Działy

W ramach działalności Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie, istnieje kilka kluczowych działów, które odpowiadają za różne zakresy tematyczne w naukach archeologicznych. Poniżej przedstawiona jest lista działów i ich kierowników:

• Dział Epoki Paleolitu i Mezolitu – kierownik: mgr Elżbieta Ciepielewska,
• Dział Epoki Neolitu – kierownik: mgr Sławomir Sałaciński,
• Dział Epoki Brązu i Wczesnej Epoki Żelaza – kierownik: mgr Mirosława Andrzejowska,
• Dział Epoki Żelaza – kierownik: dr Jacek Andrzejowski,
• Dział Archeologii Bałtów – kierownik: dr Anna Bitner-Wróblewska,
• Dział Wczesnego Średniowiecza i Archeologii Czasów Nowożytnych – kierownik: mgr Andrzej Piotrowski,
• Gabinet Numizmatyczny – kierownik: mgr Maciej Widawski,
• Pracownia Antropologiczna – kierownik: dr Łukasz Maurycy Stanaszek,
• Pracownia Archeologicznych Badań Ratowniczych – kierownik: mgr Witold Migal,
• Zespół Zarządzania Informacją Muzealną (Główny Inwentaryzator) – kierownik: mgr Agnieszka Jaskanis,
• Pracownia Dokumentacji Naukowej – kierownik: mgr Krystyna Piotrowska,
• Pracownia Inwentaryzacji i Ruchu Muzealiów,
• Pracownia Dokumentacji Wizualnej Muzealiów – kierownik: mgr Lidia Kobylińska,
• Dział Konserwacji Muzealiów – kierownik: Główny Konserwator PMA dr Aleksandra Rowińska,
• Biblioteka Naukowa – kierownik: mgr Ewa Talarek,
• Dział Wydawnictw – kierownik: mgr Kaja Jaroszewska,
• Dział Wystaw i Popularyzacji – kierownik: mgr Roman Chojnowski,
• Stanowisko ds. Promocji – kierownik: mgr Małgorzata Ściborowska,
• Ośrodek Magazynowo-Studyjny w Rybnie – kierownik: mgr Adam Kulesza.

---

Oceń: Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie

---