Ulica Elsterska w Warszawie

---

Przebieg i ruch uliczny

Ulica Elsterska w Warszawie pełni istotną rolę jako łącznik między ul. Dąbrówki a ul. Galijską. Jej lokalizacja w północnej części Saskiej Kępy sprawia, że znajduje się w bliskiej odległości od Ronda Waszyngtona, a także jest porównywalnie blisko do ul. Francuskiej oraz al. Waszyngtona.

Jezdnia dla pojazdów motorowych występuje jedynie na odcinku od ul. Lipskiej do Galijskiej. Na tej trasie nie kursują linie komunikacji miejskiej ani drogi rowerowe. Warto zaznaczyć, że pozostała część ul. Elsterskiej jest dostępna wyłącznie dla pieszych, co sprawia, że staje się ona atrakcyjną przestrzenią dla mieszkańców i odwiedzających ten urokliwy rejon Warszawy.

Historia

Historia ulicy Elsterskiej w Warszawie jest głębokim odzwierciedleniem rozwoju urbanistycznego tej okolicy na przełomie lat 20. i 30. XX wieku. Proces zabudowy rozpoczął się w tym czasie, a temat ten został poruszony w jednym z wydania tygodnika Świat z 1931 roku. Artykuł ten relacjonował rozwój Saskiej Kępy, podkreślając, że okolica ta była w fazie intensywnego rozwoju, aczkolwiek chaotycznym. Wspomniano, iż w sąsiedztwie ulic, takich jak Obrońców, Elsterskiej czy Katowickiej, występowały jeszcze liczne puste tereny, które nie były ogrodzone.

Elsterska, już wówczas, wyróżniała się na tle innych ulic, ponieważ pomiędzy pasami jezdni urządzono zieleniec, co świadczy o rosnącym znaczeniu tej arterii. W latach 1937 i 1938 przy ulicy pojawiły się także kwietniki, co dodatkowo upiększyło jej przestrzeń.

Pierwotnie planowano, aby Elsterska stała się jedną z kluczowych alei nowo powstającej dzielnicy. Zgodnie z planem strefowym regulacji Warszawy z 1922 roku, ulica ta miała być jedną z pięciu ulic, które promieniście prowadziłyby od Ronda Waszyngtona. Takie zamysły można zauważyć na przedwojennych planach miasta, gdzie Elsterska miała odgrywać istotną rolę w komunikacji miejskiej oraz organizacji przestrzennej tego obszaru.

Obiekty

Ulica Elsterska w Warszawie to miejsce, w którym znajdują się interesujące obiekty architektoniczne, każdy z nich kryje swoją własną historię.

• Dom przy ul. Elsterskiej 1 – to luksusowa willa Różyckiego, zaprojektowana w 1935 roku przez Teodora Bursche. Przykładem stylu art déco, który widnieje w detalach tej budowli, jest półokrągły wykusz na schodkowych wspornikach, uwieńczony mostkiem kapitańskim. Od strony ogrodu dom wyróżnia się półokrągłym tarasem, co wizualnie podkreśla jego symetrię. Warto zaznaczyć, że budynek został wpisany do rejestru zabytków.
• Dom przy ul. Elsterskiej 3 to willa Fitelberga i Szmolcówny z lat 1929-1930, będąca jednym z najstarszych obiektów w tej okolicy. Jego forma nawiązuje do rokokowego stylu pałacyku, a zrealizowano go w uproszczonym akademizmie z oszczędnym detalem historycznym. Ciekawe są rzeźbione putta, które dźwigają kartusz z inicjałami Grzegorza Fitelberga oraz Haliny Szmolcówny. Elewacja budynku przeszła restaurację w 2006 roku. Warto dodać, że w tym miejscu odbywały się lekcje tańca prowadzone przez Halina Szmolcówna, a budynek ma również swoją tablicę upamiętniającą obecność Zarządu Głównego Stronnictwa Demokratycznego w latach 1944-1945.
• Dom przy ul. Elsterskiej 6, wzniesiony około 1931-1932, był dziełem architektów Wilhelma Henneberga oraz Chwalisława Kopcia. Willa reprezentuje styl okrętowy (ang. streamline), jednak wykorzystane w niej motywy nowoczesne odnajdują się bardziej w formie niż w wykonaniu, przez co nie wyróżnia się pozytywnie w otoczeniu innych budynków powstałych w podobnym czasie. W domach tych mieszkały takie osobistości jak hrabia Alfred Wielopolski oraz Edmund Wierciński.
• Dom przy ul. Elsterskiej 9 to obiekt, w którym mieszkał płk. Camillo Perini, pozostawiający po sobie niezatarty ślad w historii tego miejsca.
• Dom przy ul. Elsterskiej 10 to trzykondygnacyjny budynek, wzniesiony w latach 30. XX wieku. Jego fasadę charakteryzują nadbudówki oraz dwa garaże z okładziną z szarej cegły cementowej. Nad wejściem znajduje się płaskorzeźba Matki Boskiej. Należał on do legionisty, sapera oraz kapitana Leopolda Zathe’ya, a o historii rodziny Dyrdów i ich domowników mówi z dumą lokalna społeczność. Mieszkali tu także Andrzej Zathe’y, który poległ w obronie Lwowa oraz jego brat Ryszard Zathe’y, walczący w Powstaniu Warszawskim.
• Dom przy ul. Elsterskiej 12 to willa z lat około 1930, stylistycznie nawiązująca do klasycystycznych dworków, znana również jako neoklasycyzm narodowy. W przeszłości mieszkał tu Ludwik Bar. Również ten budynek jest zarejestrowany jako zabytek.

---

Oceń: Ulica Elsterska w Warszawie

---