Ulica Górczewska w Warszawie

---

Opis

Ulica Górczewska, będąca jednym z kluczowych traktów komunikacyjnych w Warszawie, łączy Górce oraz Stare Babice z miastem. Jej historia sięga około roku 1775, kiedy to została uregulowana jako formalna ulica. Samo Górce pojawia się w dokumentach pisanych już w XV wieku.

W latach 70. XVIII wieku Adam Poniński zbudował tam swoją rezydencję, co spowodowało, że Górczewska zaczęła pełnić również funkcję alei dojazdowej do tego majątku. Ulicę nazywano wtedy Drogą do Babic, a później przekształcono jej nazwę na Drogę Górczewską oraz Górczewską.

W 1770 roku Droga Górczewska została odcięta od Warszawy przez Okopy Lubomirskiego, które biegły wzdłuż obecnej ulicy Okopowej. Zmiany w komunikacji przyniosła także linia kolei obwodowej, która powstała w 1875 roku, ponownie zmieniając sposób dotarcia do Warszawy.

Rok 1908 to moment przyłączenia terenów pomiędzy ulicami Płocką i Młynarską do Warszawy. Wkrótce, bo około 1896 roku, wybudowano także ostatni odcinek ul. Leszno, co uczyniło Górczewską jej przedłużeniem. Ważnym punktem na ulicy były rogatki, ulokowane na wysokości ul. Płockiej, stanowiące kontrolę wjazdu do miasta, za którymi znajdowały się tereny wsi Koło z zabudową z końca XIX wieku.

Górczewska miała również silne powiązania z uprawą owoców i warzyw. Już w 1876 roku, pod adresem 124, rozpoczęła działalność szkółka owocowych drzew i krzewów, znana jako Ogrody Ulrychów, założona w 1805 roku przez Jana Bogumiła Traugotta Ulricha. W 1876 roku przeniesiono ją na tereny wsi Górce, a teren ten, związany z rodziną Ulrichów, nabrał nazwy Ulrychów.

Na zachód od ul. Lazurowej leżała wieś Groty, istniejąca od XVI wieku, gdzie Jan Gotlib Bloch wzniósł dla siebie pałacyk otoczony pięknym parkiem.

W 1899 roku powstał pierwszy poważny zakład przemysłowy – fabryka Drezdeńskiej Manufaktury Tiulu, Koronek i Firanek pod nr. 14. Naprzeciwko, pod nr. 15 wzniesiono kolonię domów robotniczych Instytucji Tanich Mieszkań im. Hipolita i Ludwiki, małż. Wawelbergów, która wyróżniała się nowatorskim jak na owe czasy układem zabudowy, w tym zastosowaniem zsypów na śmieci oraz pawilonów pralni i basenu kąpielowego.

W latach 1911-1914 przy ul. Górczewskiej powstała Szkoła Rzemieślnicza im. Karola Szlenkiera, zaprojektowana przez Karola Jankowskiego oraz Franciszka Lilpopa. Pośród licznych działań związanych z edukacją, na ścianie frontowej budynku umieszczono tablicę pamiątkową.

Między ulicami Płocką i Młynarską mieszkańcy zyskali elektryczne oświetlenie w 1910 roku, a dwa lata później wodociągi i kanalizację. Dopiero w 1928 roku położono tory tramwajowe, które obsługiwała linia tramwajowa 9, łącząca ul. Księcia Janusza z pl. Unii Lubelskiej.

W 1916 roku Górczewska została połączona z miastem do linii ul. Księcia Janusza, jednak starszy odcinek rozwinął się bardziej dynamicznie. Początek lat 30. XX wieku to także czas powstania domów starców dla żydowskiej inteligencji oraz przytułków dla dzieci. Na ich miejscu w 1935 roku wybudowano Szpital Wolski, który dziś funkcjonuje jako Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc.

W latach 20. XX wieku przy ul. Górczewskiej zbudowano wiele obiektów przemysłowych, w tym Warsztaty 3. Baonu Pancernego pod nr. 44A oraz Fabrykę Konstrukcji Żelaznych „Simplex” przy nr. 53. Na początkowych terenach Stadionu Olimpii istniała Fabryka Pomocnicza dla Przemysłu Lotniczego i Samochodowego od 1931 roku.

Obrona Warszawy we wrześniu 1939 roku przyniosła zniszczenia ulicy, a Rzeź Woli latem 1944 roku pozostawiła ją w ruinach. To tragiczne wydarzenie zostało upamiętnione m.in. przy ul. Górczewskiej 32 w pobliżu al. Prymasa Tysiąclecia, a szczątki ofiar trafiły na cmentarz Powstańców Warszawy.

Po zakończeniu powstania niemieckie władze zniszczyły resztę istniejącej zabudowy przemysłowej, jednak niektóre z mieszkań ocalały. Nasyp kolejowy pozostał umacniany schronami, a obiekty przy przystanku kolejowym Warszawa Młynów przetrwały tam do dziś.

W kolejnych latach po wojnie, w 1951 roku przyłączono fragment ulicy do Lazurowej, a w okolicy powstał park Moczydło, gdzie gruz warszawski posłużył do usypania wzgórza. Także w 1952 roku wybudowano niewielkie osiedle dla radzieckich robotników Pałacu Kultury i Nauki. W 1959 roku w wyniku rozbiórki zniknęły pozostałości pałacyku Jana Gotliba Blocha.

W latach 60. zrujnowano kapliczkę z 1880 roku, a kolejne dekady przyniosły modernizacje w postaci nowego układu ulicy. Od lat 90. XX wieku kontynuowano proces modernizacji z poszerzeniem głównych ulic, tworząc komunikację dla dwóch pasów ruchu.

W 2011 roku rozpoczęto prace przy poszerzaniu ul. Górczewskiej do granicy miasta i w kierunku trasy S-8, chcąc zwiększyć właściwe możliwości logistyczne na tym terenie. Dodatkowo, w ostatnich latach zainwestowano w modernizacje, aby przywrócić funkcjonalność miasta.

Publiczny transport zbiorowy

W miarę jak Warszawa rosła, komunikacja ulicą Górczewską również się rozwijała. W 1928 roku uruchomiono pierwszą linię tramwajową łączącą ulicę z pętlą „Ulrychów”, a następnie w 1933 roku połączono ją z Boernerowem. Ta linia tramwajowa funkcjonowała aż do 1938 roku, a po wojnie zniknęła na wiele lat.

Początkowo po wojnie ul. Górczewska została połączona z linią autobusową 109. W 1954 roku trasę wydłużono do Górki i Osiedla Przyjaźń. Na przełomie lat 60. i 70. XX wieku linia autobusowa zaczęła obsługiwać połączenia z Grotami oraz Boernerowem. W 1984 roku oddano do użytku nową pętlę „Osiedle Górczewska”.

W latach 90. uruchomiono nowe linie tramwajowe, które zintegrowały komunikację z cmentarzem Wolskim, Wolą, Śródmieściem, Pragą oraz Mokotowem. Pętla autobusowa na ul. Górczewskiej przeszła modernizację w 2006 roku.

Ulica ta przecina również ważne linie kolejowe, w tym towarową i pasażerską, zapewniając dostęp do stacji Warszawa Zachodnia i Warszawa Gdańska. Z ul. można dotrzeć na przystanek kolejowy Warszawa Młynów, planowany jako część węzła komunikacyjnego z metrem Młynów, co ma znacząco poprawić dostępność komunikacyjną na tym terenie.

Ważniejsze obiekty

Na ulicy Górczewskiej w Warszawie znajdują się liczne obiekty, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów. Wśród nich wyróżnia się:

• Centrum Handlowe Wola Park, które oferuje wiele możliwości zakupowych,
• Górczewska Park, perfekcyjne miejsce do odpoczynku i rekreacji,
• Instytut Badań Edukacyjnych, który prowadzi istotne badania w zakresie edukacji,
• Kolonia Wawelberga, ciekawa przestrzeń historyczna,
• Kościół św. Łukasza Ewangelisty, znany z pięknej architektury,
• Miejsce pamięci na ulicy Górczewskiej w Warszawie, upamiętniające ważne wydarzenia,
• Osiedle Przyjaźń, które jest przykładem funkcjonalnego budownictwa,
• Park im. Edwarda Szymańskiego, idealny dla miłośników przyrody,
• Park Moczydło, popularne miejsce do aktywności na świeżym powietrzu,
• Przystanek kolejowy Warszawa Młynów, z którego wiele osób korzysta w codziennych dojazdach,
• Stacja metra Bemowo, zapewniająca dogodny transport,
• Stacja metra Księcia Janusza, ciesząca się dużym zainteresowaniem,
• Stacja metra Młynów, przydatna dla lokalnych mieszkańców,
• Stacja metra Ulrychów, ważny punkt komunikacyjny,
• Wolski Robotniczy Klub Sportowy Olimpia Warszawa, który angażuje lokalną społeczność w działalność sportową.

Te miejsca tworzą zróżnicowaną i interesującą przestrzeń Górczewskiej, integrując elementy kulturowe, rekreacyjne i edukacyjne.

---

Oceń: Ulica Górczewska w Warszawie

---