Ulica Obrońców w Warszawie

---

Przebieg i ruch uliczny

Ulica Obrońców to wyraźnie zarysowana arteria w stolicy, której przebieg ma charakter prostopadły względem rzeki Wisły. Rozpoczyna się ona w pobliżu Wału Miedzeszyńskiego i prowadzi aż do ul. Niekłańskiej, po drodze krzyżując się z wieloma innymi ulicami. Do kluczowych skrzyżowań należy m.in. Dąbrowiecka, ulica Katowicka, Poselska, Francuska, Królowej Aldony, a także Jana Styki.

Od ulicy Nobla ulica ta przebiega jako wygodny łącznik dla pieszych, przechodząc wzdłuż ogrodzenia kościoła i kontynuując aż do skrzyżowania z ul. Saską. W całym swoim przebiegu, który jest dostępny dla ruchu kołowego, ulica ma charakter jednojezdniowy. Szczególnie odcinek między ul. Dąbrowiecką a Francuską charakteryzuje się jednokierunkowym ruchem.

Warto zaznaczyć, że ulica Obrońców nie jest obsługiwana przez trasy komunikacji miejskiej, a także nie przewidziano na niej ścieżek rowerowych. Jej układ urbanistyczny, mimo że sprzyja ruchowi pieszych, nie wspiera w pełni zróżnicowanej infrastruktury transportowej.

Historia

Ulica Obrońców to jedynie fragment najstarszej partii Saskiej Kępy, który nosi swoją nazwę od 27 września 1926 roku, dzięki uchwale Rady Miejskiej Warszawy. W szczególności odcinek pomiędzy Wałem Miedzeszyńskim a ul. Francuską zyskał znaczną część zabudowy w okresie międzywojennym, co świadczy o jego historycznym znaczeniu i roli w miejskim krajobrazie.

W latach 1934-1938 na tym terenie Spółka Wodna Obwodu Wawerskiego przeprowadziła prace związane z budową krytego kanału. Niestety, wkrótce potem, we wrześniu 1939 roku, stał się on miejscem intensywnych walk oraz zniszczeń związanych z II wojną światową. Po zakończeniu okupacji niemieckiej, Biuro Odbudowy Stolicy podjęło decyzję o zachowaniu dotychczasowego charakteru ulicy, która miała pełnić funkcję komunikacyjną, a w przyszłości zamierzano przekształcić ją w ciąg pieszy prowadzący do kościoła.

Warto wspomnieć, że w sierpniu 1948 roku, siedziba Biura Zarządu Głównego ZPAP (nr 28/30) gościła uznanego artystę, Pablo Picasso. W okolicy ulicy Obrońców swoje pracownie otworzyli również znani artyści, tacy jak scenograf i malarka Teresa Roszkowska oraz rzeźbiarz i medalier Stanisław Sikora. Warto zaznaczyć, że Henryk Ładosz, znany poeta, w swoim wierszu pt. „Toast na Saskiej Kępie”, zadedykował go wielokrotnie odwiedzającemu go Konstantemu Ildefonsowi Gałczyńskiemu.

Na tej ulicy istniały także takie znane miejsca jak dawny sklep Braci Pakulskich, kawiarnia Camping oraz kawiarenka Sułtan, o której wspominała w swojej piosence Kalina Jędrusik w utworze Kabaretu Starszych Panów. Dzisiaj, architektura oraz historia tej ulicy stanowią cenną inspirację dla instytucji publicznych oraz prywatnych podmiotów, które organizują różnego rodzaju wydarzenia, w tym miasta gier miejskich.

Obiekty

Ulica Obrońców w Warszawie jest miejscem, które skrywa w sobie wiele historycznych obiektów architektonicznych, każdy z nich nasycony unikalną historią i stylem. Poniżej przedstawiamy listę najważniejszych budynków, które można tam znaleźć.

• Dom przy ul. Obrońców 1 – ta budowla, zaprojektowana przez Stanisława Kolendo, należała do rodziny Łepkowskich i została wzniesiona przed rokiem 1932. Przez jakiś czas pełniła funkcję ambasady Francji oraz Szkoły Gospodarczej. Na fasadzie budynku znajdują się charakterystyczne pilastry.
• Dom przy ul. Obrońców 1a – willa powstała około 1934 roku, zaprojektowana przez Romualda Gutta.
• Dom przy ul. Obrońców 2 – willa z 1928 roku, zbudowana dla rodziny Ołdakowskich, która powstała dzięki projektowi Bohdana Pniewskiego. Większość pierwotnych detali i otoczenia zachowała się na przedwojennych zdjęciach.
• Budynek przy ul. Obrońców 3/5 – szeregowe domy jednorodzinne z 1937 roku, zaprojektowane przez Juliana Ambroziewicza.
• Domy jednorodzinne między ul. Obrońców 5 a 23 – część kolonii Łaskiego, zbudowana w 1926 roku według projektu Włodzimierza Galla. Te szeregi domów o wspólnych ścianach nośnych tworzą zwartą pierzeję z frontonami. Każdy z tych domków posiada mały ganek oraz ogródek, a na fasadzie bocznej niektórych narożnych domów znajdują się balkony z tralkowymi balustradami. Ciekawostką jest, że materiały budowlane mogły pochodzić z rozebranego w latach 20. soboru Św. Aleksandra Newskiego. W 1930 roku „Kurier Warszawski” pisał, że: „Całość koloni Łaskiego wygląda ładnie i malowniczo, zwłaszcza ulica Obrońców, otwierająca prostą perspektywę w stronę Wawra, oświetlona lampami łukowymi, wywiera wrażenie dodatnie, dając przedsmak przyszłej dzielnicy willowej, podobnej do poznańskiego Sołacza.”
• Dom przy ul. Obrońców 5 – obiekt z około 1930 roku, który został wpisany do rejestru zabytków.
• Dom przy ul. Obrońców 7 – również z lat 30-tych, znajduje się w rejestrze zabytków.
• Dom przy ul. Obrońców 9 – dom z 1930 roku, w którym mieszkał Kazimierz Szemioth. Także on został wpisany do rejestru zabytków.
• Dom przy ul. Obrońców 11 – dom z około 1930 roku, wpisany do rejestru zabytków.
• Dom przy ul. Obrońców 13 – również z tego okresu i podlegający ochronie w rejestrze zabytków.
• Dom przy ul. Obrońców 15 – to budynek, w którym mieszkała Teresa Roszkowska, wpisany do rejestru zabytków z około 1930 roku.
• Dom przy ul. Obrońców 17 – kolejny z lat 30-tych, również wpisany do rejestru zabytków.
• Dom przy ul. Obrońców 19 – z 1930 roku, także znajduje się na liście zabytków.
• Dom przy ul. Obrońców 21 – dom z 1930 roku, również podlegający ochronie.
• Dom przy ul. Obrońców 23 – podobnie jak inne budynki z tego okresu, wpisany do rejestru zabytków.
• Dom przy ul. Obrońców 10 – willa zaprojektowana przez Piotra Kwieka po 1935 roku, uznawana za jedną z najbardziej ekstrawaganckich na Saskiej Kępie. Wyróżnia się tarasem na dachu, bulajami oraz falującą linią elewacji.
• Dom przy ul. Obrońców 14 – willa zaprojektowana przez Aleksandra Więckowskiego w 1927 roku. Została wpisana do rejestru zabytków, a jej główne wejście ozdobione jest arkadowym krużgankiem.
• Dom przy ul. Obrońców 24 – tymczasowo siedziba Domu Dziecka Niewidomego, stowarzyszenia prowadzonego przez Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi, upamiętnionego tablicą na gmachu, ufundowana przez Kazimierza Sztajera.
• Dom przy ul. Obrońców 25 – willa Felicji Trębickiej, ukończona w 1934 roku, zaprojektowana przez Stanisława Nowickiego. Ten obiekt w stylu Art déco posiadał również charakterystyczną basztę. W czasie II wojny światowej, w budynku mieścił się punkt sanitarny PCK nr 307 oraz szpital wojenny w trakcie powstania warszawskiego.
• Dom przy ul. Obrońców 26 – zaprojektowany przez Juliana Ambroziewicza w 1938 roku, z charakterystyczną pionową szczeliną z luksferami, znany jest jako dom z termometrem. Obiekt został wpisany do rejestru zabytków.
• Dom przy ul. Obrońców 27 – willa Ludwika Hirszfelda z około 1938 roku, wybudowana według projektu Józefa Łowińskiego.
• Dom przy ul. Obrońców 28/30 – to miejsce, w którym mieściła się siedziba ZPAP podczas wizyty Picassa w 1948 roku. W latach 1946–2000 pełniło funkcję pracowni rzeźbiarskiej Stanisława Sikory, a obecnie jest siedzibą Doświadczalnej Pracowni Litografii.
• Budynek przy ul. Obrońców 31 – w przeszłości siedziba żeńskiego liceum im. Marii Skłodowskiej-Curie, teraz znajduje się tam Kolegium Pracowników Służb Społecznych. Mieszkali tu m.in. hrabia Ludgard Grocholski i inżynier Anatol Minkowski.
• Dom przy ul. Obrońców 33 – willa rodziny Filarewiczów, prawdopodobnie zaprojektowana przez Józefa Vogtmana w około 1930 roku. Ten obiekt widoczny jest na liście zabytków dzięki m.in. herbemu kartuszowi nad wejściem oraz wyjątkowym detalom architektonicznym.
• Dąb przy ul. Obrońców 36/38 – ten dąb szypułkowy został uznany pomnikiem przyrody w 2019 roku.
• Dom przy ul. Obrońców 45 – budynek wielorodzinny z 1936 roku, stworzony przez Borysa Zinserlinga.

---

Oceń: Ulica Obrońców w Warszawie

---