Kamienica przy ul. Mokotowskiej 51/53 w Warszawie

Kamienice i domy

Kamienica, która znajduje się przy ulicy Mokotowskiej 51/53 w Warszawie, to niezwykle interesujący obiekt architektoniczny. Zap projektowana przez Marian Lalewicza, uznanego polskiego architekta, który jest symbolem klasycyzmu akademickiego, budowla ta powstała w latach 1923−1925.

Jest to przykład monumentalnego klasycyzmu, a jednocześnie jedno z najciekawszych dzieł architektonicznych lat 20. XX wieku. Warto zauważyć, że budynek został wpisany do rejestru zabytków jako element szerszego założenia urbanistycznego, obejmującego również ul. Mokotowską oraz inne eleganckie kamienice w tej okolicy.

Historia

W roku 1927 nastąpił istotny moment w historii kamienicy przy ul. Mokotowskiej 51/53 w Warszawie, kiedy to obiekt został wykupiony przez Instytut Naukowej Organizacji (INO), dzisiaj znany jako Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa. W tym czasie nabyto lokal o powierzchni użytkowej wynoszącej 398 m².

W tym samym 1927 roku, w kamienicy osiedlił się jej znaczący mieszkaniec, założyciel wspomnianego Instytutu Karol Adamiecki. Jego obecność w tym historycznym budynku została upamiętniona poprzez tablicę pamiątkową, która została wmurowana w elewację, co informuje przechodniów o jego związku z tym miejscem.

Obecnie kamienica jest własnością Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej Dom, a lokal tej spółdzielni znajduje się w obrębie budynku kamienicy.

Układ architektoniczny

Kamienica zlokalizowana przy ulicy Mokotowskiej 51/53 w stolicy to obiekt o fascynującej strukturze, składający się z trzech głównych części. W centrum znajduje się podwórze, a po obu stronach tej centralnej części znajdują się dwa skrzydła, które zostały dobudowane.

Lewe skrzydło liczy sześć kondygnacji, z czego balkony występują na pięciu z nich. W tej części budynku umieszczono pięć pionów balkonowych, co daje łącznie dwadzieścia pięć balkonów. Wszystkie balkony są wysunięte przed lica budynku, a ich charakterystyczne łukowate krawędzie są otoczone kutymi balustradami z pionowymi prętami. Piony balkonowe są otoczone dwoma narożnikami z tynkiem, który imituje boniowanie. Pomiedzy trzecim a czwartym piętrem, na całej długości skrzydła widoczny jest pas gzymsu, a na narożnikach umieszczono po dwie metopy z żłobkowym wzorem.

Na parterze lewej części kamienicy znajduje się lokal, który obecnie zajmuje restauracja, co dodaje atrakcyjności temu miejscu.

Centralna część budynku jest najbardziej reprezentatywna i obfituje w liczne zdobnicze elementy architektoniczne. Aby uniknąć ciemnych i małych podwórek, które były typowe dla XIX-wiecznych kamienic, w kierunku ulicy otworzono dziedziniec, który jest ogrodzony stalowym płotem. Na parterze centralnej części budynku znajdują się cztery wejścia do klatek schodowych, po dwa prowadzące do skrzydeł bocznych, które dają dostęp do mieszkań w kamienicy. Przybudówki, które są prostopadłe do ulicy, kończą się bogato zdobionymi narożnikami z balkonami oraz pilastrami, które są zarówno walcowate, jak i prostopadłościenne.

Prawe skrzydło budynku ma znacznie większe wymiary od lewej części oraz różni się architektonicznie w zakresie fasady. Ta część budynku jest również ograniczona narożnikami, które mają elewację z poziomymi podziałami tynku imitującymi boniowanie. W architekturze prawego skrzydła wyróżniają się cztery piony okien, które są symetrycznie rozmieszczone po bokach pionu balkonowego, oddzielone od siebie przez dodatkowy pion balkonowy. Po bokach tego pionu zamontowano cztery prostopadłościenne pilastry, które kończą się kapitelami. Prawe skrzydło liczy pięć kondygnacji, a gzyms międzypiętrowy znajduje się pomiędzy trzecim a czwartym piętrem. Ostatnia kondygnacja jest cofnięta względem fasady, co tworzy przestrzeń do wybudowania balkonów.

Walory architektoniczne

Kamienica przy ul. Mokotowskiej 51/53 w Warszawie ma niezwykle interesującą strukturę architektoniczną, która odzwierciedla style minionych epok. To budynek mieszkalny, w którym znajdziemy także kondygnację przeznaczoną na działalność handlową oraz usługową. Ważnym jest, że jego pierwotna funkcjonalność nie zmieniła się od momentu ukończenia budowy w 1925 roku.

W centralnej części kamienicy znajdują się potężne pilastry, które wystają z frontu budynku i są znakiem rozpoznawczym architekta Mariana Lalewicza, który stosował klasycyzujące formy. Te niezwykle wysublimowane elementy architektoniczne stanowią połączenie porządków korynckiego oraz doryckiego. Ich trzon, pozbawiony kanelur, przypomina kolumny toskańskie. Pilastry mają wysokość równą dwóm piętrom kamienicy, a z przedłużeniami w górę, które wyłaniają się z kapiteli, sięgają aż trzeciego piętra.

Warto również zwrócić uwagę na ich formę, gdyż walcowate pilastry posiadają entasis, jednak brakuje w nich echinusów, co czyni je uproszczoną wersją klasycznych kolumn. U ich podstaw znajdują się bazy, które osadzone są na prostopadłościennych cokołach, a woluty w kapitelach odznaczają się innym kształtem niż typowe ślimacznice w stylu korynckim. Ich forma jest prostokątna, co nadaje im charakterystyczne zagięcia. W zdobieniach tych kapiteli pojawiają się również elementy roślinne, typowe dla stylu korynckiego, takie jak liście akantu.

Nad kapitelami, pilastry są zakończone połowami abakusów, które występują w obu częściach kamienicy – centralnej oraz w prawym skrzydle. W centralnej przestrzeni do abakusów przymocowane zostały balustrady portfenetrów, w które wyposażone są wszystkie balkony budynku. Elewacja kamienicy jest wzbogacona o dwie linie gzymsów. Pierwszy gzyms to gzyms międzypiętrowy, umiejscowiony powyżej trzeciego piętra, który rozciąga się na całej długości budowli. Poniżej, na linii okien, znalazły się dekoracyjne motywy tryglifów oraz metop, tworząc niezwykłą kompozycję w formie żłobkowej.

Tuż pod linią tryglifów rozciąga się prosty profil, który tworzy drugą linię gzymsu, stanowiącego wykończenie attyki kamienicy. Zarówno okna, jak i wejścia do budynku, nie posiadają okapów, z wyjątkiem nieznacznych osłon, które stworzyły wysunięte linie balkonów w prostopadłych przybudówkach. Owe elementy są jedynymi podpartymi przez małe kroksztyny, które podtrzymują konstrukcję. W centralnej części kamienicy znajdują się pięć wejść do klatek schodowych, które mają formę łukowatych korytarzy. Główne wejście jest pozbawione ozdobników, co czyni je bardziej skromnym w porównaniu do bocznych wejść, które z kolei odznaczają się boniowaną fasadą, ale brak im zworników; ich miejsce zajmują kinkiety oświetlające wejście.

Narożniki centralnej części kamienicy charakteryzują się opływowymi kształtami, ale jednocześnie nie tworzą klasycznych faset. Z kolei narożne połączenia z prostopadłymi przybudówkami zaginają się do wewnątrz, tworząc maleńkie zaułki. Mieszkańcy podwórka dbają o niewielkie klomby, które zostały posadzone wzdłuż bocznych skrzydeł kamienicy. Na podwórku znajduje się jedyne drzewo – kasztanowiec, które rośnie przy prawej przybudówce. Nawierzchnia placu w międzybalkonowym terenie została wykonana z mieszanki mineralno-asfaltowej.

Całość obiektu zamyka ażurowe stalowe ogrodzenie z dwuskrzydłową bramą. To ogrodzenie osadzone jest na betonowym cokole, składające się z prostych prętów stalowych, pomiędzy którymi rozciągają się dekoracyjne pasy w formie meandrów. Na długości ogrodzenia, w tym również przy bramie, umieszczono stylowe, kutych elementów, które zakończone są ostrymi, spiralnymi kolcami. Słupy, które wspierają ogrodzenie, ozdabiają okrągłe, kute detale, które zdobią także karbowane kolce, nadając całości elegancki i wyrafinowany wygląd.

Oceń: Kamienica przy ul. Mokotowskiej 51/53 w Warszawie

★★★★★
Średnia ocena:4.71 Liczba ocen:6