Ulica Nowowiejska w Warszawie

Ulice i place

Ulica Nowowiejska to istotna arteria w sercu Warszawy, łącząca różne obszary tego miasta. Znajduje się w śródmieściu, co sprawia, że jest często uczęszczana przez mieszkańców oraz turystów.

Jej znaczenie oraz historia przyciągają zarówno entuzjastów architektury, jak i osoby zainteresowane lokalnymi atrakcjami.

Przebieg

Ulica Nowowiejska to jedna z ważnych arterii Warszawy, która przebiega równoleżnikowo, łącząc dwa istotne punkty w mieście. Rozpoczyna się na placu Zbawiciela i prowadzi aż do ulicy Krzywickiego. W trakcie swojej trasy krzyżuje się z wieloma innymi ulicami oraz placami, co czyni ją istotnym łącznikiem w sieci komunikacyjnej stolicy.

W szczególności, Nowowiejska spotyka się z następującymi drogami:

Od placu Zbawiciela do placu Politechniki, ulica Nowowiejska umożliwia ruch jednokierunkowy. Przez całą długość tej ulicy poprowadzono linie tramwajowe, co przyczynia się do sprawnej komunikacji w tym rejonie.

Na skrzyżowaniu ul. Nowowiejskiej i Waryńskiego mieści się stacja metra Politechnika, stanowiąca ważny węzeł komunikacyjny, łączący metro z innymi środkami transportu publicznego.

Historia

Ulica Nowowiejska ma długą i fascynującą historię, sięgającą XVIII wieku. Jej początki można odnaleźć w czasach panowania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, kiedy to w latach 1767–1768 zainicjowano budowę tzw. Drogi Wolskiej (Królewskiej). Ta droga prowadziła z zamku w Ujazdowie w kierunku pola elekcyjnego na Woli. W 1784 roku, na polecenie króla, utworzono tam osadę Nowa Wieś, co dziś stanowi źródło nazwy ulicy.

W ramach Osi Stanisławowskiej, ulica ta miała pełnić rolę centralnej osi, w ramach większego planu architektonicznego z placami gwiaździstymi. Dwa z tych placów, Politechniki i Zbawiciela, są sąsiadującymi z Nowowiejską, podczas gdy trzeci – plac Na Rozdrożu – znajduje się poza jej obrębem. Historyczny fragment ulicy, obecnie znany jako aleja Wyzwolenia, stanowi kontynuację tego założenia.

W drugiej połowie XIX wieku na północnej stronie zachodniego odcinka, pomiędzy ulicami Topolową i Suchą (dzisiejszymi al. Niepodległości i Krzywickiego), zbudowano tzw. baraki jerozolimskie, które później były wykorzystywane jako koszary artylerii.

Początek lat 80. XIX wieku to czas intensywnej urbanizacji terenów wokół zachodniej części ulicy, gdzie powstały obiekty takie jak Stacja Filtrów. Na ulicy uruchomiono również linię tramwaju elektrycznego. Na przełomie wieków, Nowowiejska stała się tętniącą życiem dzielnicą z różnorodną zabudową. W okresie lat 1899–1902 w sąsiedztwie środkowego biegu ulicy wzniesiono zespół budynków Politechniki Warszawskiej.

W latach 1922–1926, po południowej stronie zachodniego odcinka, zrealizowano projekt Kolonii Staszica. W 1924 roku, znany architekt Czesław Przybylski adaptował wcześniejsze koszary na monumentalny gmach Ministerstwa Spraw Wojskowych.

W październiku 1933 roku, w okolicach skrzyżowania z al. Niepodległości, odsłonięto pomnik Poległym Saperom, który niestety został zniszczony w 1944 roku. W grudniu tego samego roku, nadano ulicy nową nazwę – 6 Sierpnia, aby upamiętnić wymarsz Pierwszej Kompanii Kadrowej z Krakowa w 1914 roku.

Podczas obrony Warszawy w wrześniu 1939 roku, przy budynku Ministerstwa Spraw Wojskowych powstał prowizoryczny cmentarz, którego groby zaczęły być usuwane na rozkaz niemieckich władz w listopadzie 1939 roku.

Po 1945 roku, wiele istniejących budynków zostało wyburzonych w wyniku realizacji nowego projektu – Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej oraz ulicy Waryńskiego. W tym czasie na ulicy wzniesiono wiele nowych budynków w charakterystycznym stylu. Wschodnia część ulicy (od placu Zbawiciela do placu Na Rozdrożu) została włączona w skład innego projektu urbanistycznego, osiedla Latawiec, i uzyskała nazwę alei Wyzwolenia w dniu 17 stycznia 1946 roku. Odcinek ulicy między placem Zbawiciela a aleją Niepodległości przywrócono do nazwy ulica Nowowiejska uchwałą Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 26 marca 1949 roku.

Ważniejsze obiekty

Ulica Nowowiejska w Warszawie to miejsce, które z pewnością zasługuje na uwagę ze względu na swoją bogatą ofertę instytucji oraz obiektów. Wśród istotnych punktów znajdują się:

Przypisy

  1. Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 169.
  2. Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 24.
  3. Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 365.
  4. Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 377.
  5. Jacek Olecki: Wojenne tajemnice Warszawy i Mazowsza. Warszawa: Agencja Wydawnicza CB, 2006, s. 21.
  6. Wiesław Głębocki: Warszawskie pomniki. Warszawa: Wydawnictwo PTTK "Kraj", s. 164–165.
  7. Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 169. ISBN 978-83-62189-08-3.
  8. Uchwała nr 468 Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 26.03.1949 r. w sprawie zmiany nazw ulic w m.st. Warszawie. „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej i Zarządu Miejskiego m.st. Warszawy”. nr 16, poz. 67, s. 1, 26.09.1949 r.
  9. Uchwała nr 9 Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 17.01.1946 r. w sprawie zmiany nazw niektórych ulic w m.st. Warszawie. „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej i Zarządu Miejskiego m.st. Warszawy”, s. 1, 03.04.1948 r.
  10. Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 143.
  11. Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 144.
  12. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 553.
  13. Marian Marek Drozdowski: Warszawiacy i ich miasto w latach Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 30.

Oceń: Ulica Nowowiejska w Warszawie

★★★★★
Średnia ocena:4.73 Liczba ocen:21