Pałacyk Cukrowników

Pałace

Pałacyk Cukrowników, znany również jako pałacyk Zjednoczenia Cukrownictwa oraz pałac Zjednoczenia Cukrowników, to niezwykle interesująca i pełna historii budowla.

Ten zabytkowy pałacyk zlokalizowany jest w sercu Warszawy, przy ul Mokotowskiej 25. Obiekt ten ma także znaczenie kulturowe, ponieważ stanowi siedzibę Instytutu Adama Mickiewicza, instytucji, która odgrywa kluczową rolę w promocji polskiej kultury i literatury na świecie.

Pałacyk Cukrowników jest świadkiem historycznych wydarzeń oraz przemian, które miały miejsce w ciągu lat, a jego architektura zachwyca wielu zwiedzających.

Opis

W drugiej połowie XIX wieku, do lat 70., obszar na którym obecnie znajduje się pałacyk, stanowił część dużej własności przynależącej do Józefa Kaczyńskiego. W 1878 roku na tym terenie wzniesiono parterowy dworek, który należał do Kazimiery z Kaczyńskich Ćwierciakiewiczowej. W roku 1907, dobra te przeszły w ręce Mieczysława Kaczyńskiego, prawnuka Józefa, który zainicjował działalność drukarni, zakładu litograficznego oraz wytwórni toreb, współpracując w tym zakresie z Wacławem Cywińskim.

W 1910 roku dworek zaczęto wynajmować jako siedzibę zarządu spółek akcyjnych lokalnych cukrowni, takich jak „Zbierski”, „Garbów”, „Lublin” oraz „Nielepów”. Prace związane z adaptacją budynku zlecono około 1915 roku Tadeuszowi Zielińskiemu, architektowi renomowanemu w swoim fachu. Z kolei w 1922 roku, Zarząd Cukrowni Lubelskich dokonał zakupu nieruchomości, rozpoczynając szereg zmian — dworek został znacznie rozbudowany, a w jego okolicy powstały nowe piętrowe oficyny, również według projektu Tadeusza Zielińskiego. Główny budynek pałacyku, zlokalizowany pod kątem względem linii ulicy, zyskał fasadę ośmioosiową, usadowioną na niskim cokołowym pasie.

W roku 1935 pałacyk został nabyty przez Mieczysława Broniewskiego, eksperta w branży cukrowniczej, który postanowił przekształcić obiekt na rodzinną rezydencję, opierając się na projekcie Antoniego Jawornickiego. Warto dodać, że nad każdą z oficyn zainstalowano rzeźby przedstawiające amorka w towarzystwie zajączków (w lewej oficynie) i cieląt (w prawej oficynie). Po tych zmianach, zarząd cukrowni przeniósł swoją siedzibę do kamienicy przy ul. Koszykowej 8.

Okres II wojny światowej przyniósł zmiany w funkcji obiektu. W pałacyku zorganizowano biura sprzedaży dla podwarszawskich cukrowni. W 1944 roku budynek doznał niewielkich uszkodzeń. Po wojnie, aż do 1971 roku, pałacyk służył jako siedziba Klubu Inteligencji Pracującej Związku Walki Młodych. Po 1971 roku natomiast, stał się częścią Instytutu Matematycznego Polskiej Akademii Nauk, gdzie zachowały się oryginalne elementy wystroju sprzed wojny.

W 1977 roku, pałacyk razem z otaczającym go dziedzińcem i ogrodzeniem został wpisany do rejestru zabytków. Następnie, w 2000 roku, nieruchomość została zwrócona spadkobiercy ostatniego właściciela. W 2005 roku pałacyk stał się własnością Instytutu Adama Mickiewicza. W 2010 roku, na bramie wjazdowej, z inicjatywy instytutu, odsłonięto tablicę dedykowaną założycielom Instytutu: Andrzejowi Zakrzewskiemu oraz Bronisławowi Geremkowi, tym samym upamiętniając ich wkład w działalność instytucji.

Przypisy

  1. Moduły o obiektach zabytkowych. [w:] Zarząd Dróg Miejskich [on-line]. [dostęp 27.06.2023 r.]
  2. „Pałacyk Cukrowników”. warszawa1939.pl. [dostęp 25.06.2023 r.]
  3. Sezon 2009/2010. Raport. [w:] Instytut Adama Mickiewicza [on-line]. s. 19. [dostęp 25.06.2023 r.]
  4. Marek Kwiatkowski: Pałace i wille Warszawy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2014, s. 161. ISBN 978-83-06-03370-0.
  5. a b c d e Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 11. Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 319. ISBN 83-88372-30-0.
  6. a b c d e Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 92. ISBN 83-908950-8-0.
  7. Jerzy Kasprzycki: Korzenie miasta. Tom I. Śródmieście Południowe. Warszawa: Wydawnictwo VEDA, 2004, s. 141. ISBN 83-85584-45-5.
  8. Jerzy Kasprzycki: Korzenie miasta. Tom I. Śródmieście Południowe. Warszawa: Wydawnictwo VEDA, 2004, s. 142. ISBN 83-85584-45-5.
  9. Jerzy Kasprzycki: Korzenie miasta. Tom I. Śródmieście Południowe. Warszawa: Wydawnictwo VEDA, 2004, s. 143. ISBN 83-85584-45-5.
  10. Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 1977, s. 95. OCLC 831027217.

Oceń: Pałacyk Cukrowników

★★★★★
Średnia ocena:4.72 Liczba ocen:23