Konstanty Sylwin Jakimowicz, urodzony 17 lutego 1879 roku w Warszawie, to postać, która na stałe wpisała się w historię architektury tego miasta. Zmarł 3 lipca 1960 roku w Warszawie, gdzie pozostawił po sobie znaczący dorobek.
Jakimowicz był architektem, który działał w stolicy i przyczynił się do kształtowania jej urbanistycznego wizerunku. Jego dzieła są świadectwem zarówno talentu, jak i zaangażowania w rozwój architektury warszawskiej.
Życiorys
Konstanty Jakimowicz był najstarszym potomkiem mistrza krawieckiego i kuśnierza o imieniu Konstanty (1848–1933) oraz Katarzyny z Rejmentów (1955–1919), która była najstarszą siostrą Władysława Reymonta. Jego siostra Zofia (1883–1969) poślubiła artystę malarza Michała Borucińskiego.
Wczesne lata swojej edukacji spędził pod okiem Wojciecha Gersona w warszawskiej szkole rysunkowej. Następnie kontynuował naukę na Wydziale Architektury Instytutu Politechnicznego w Warszawie, kończąc studia z dyplomem na Politechnice w Karlsruhe (1906) oraz w Instytucie Inżynierów Cywilnych w Petersburgu (1908–1909).
W 1905 roku Konstanty dołączył do Ligi Narodowej, a także stał się członkiem Narodowego Związku Robotniczego. W latach 1909–1911 brał udział w budowie linii kolejowej Herby–Kielce.
Po 1913 roku osiedlił się w Warszawie, gdzie zyskał miano architekta diecezjalnego oraz członka Prymasowskiej Rady ds. Budownictwa Sakralnego. Objął również funkcje wykładowcy w Szkole Mechaniczno-Technicznej Hipolita Wawelberga oraz w Uniwersytecie Ludowym i Wolnej Wszechnicy Polskiej.
W 1916 roku został budowniczym okręgowym, a także kierownikiem Wydziału Budowlanego w mieście Warszawie. W latach 1918–1926 kierował sekcją, a następnie jako dyrektor zarządzał departamentem w Ministerstwie Robót Publicznych. W latach 1926–1928 zajmował stanowisko architekta w Banku Gospodarstwa Krajowego.
W dorobku twórczym Jakimowicza znaczące miejsce zajmowały budowle sakralne. W 1928 roku został mianowany szambelanem papieża Piusa XI, a w 1939 roku szambelanem papieża Piusa XII. Pełnił także rolę prezesa Koła Architektów w Warszawie, a także był członkiem Rady Stowarzyszenia Architektów Polskich oraz konserwatorskiego wydziału Towarzystwa Opieki nad Zabytkami.
W okresie II wojny światowej, od 1940 do 1944 roku, pracował w Wydziale Budownictwa Zarządu m. Warszawy. Po zakończeniu wojny jego działalność skoncentrowała się w Biurze Odbudowy Stolicy, gdzie został architektem diecezjalnym i członkiem Rady Prymasowskiej Odbudowy Kościołów Warszawy, której powołanie miało miejsce 24 kwietnia 1947 roku z inicjatywy Prymasa Polski, kardynała Augusta Hlonda.
Konstanty Jakimowicz znalazł swoje miejsce spoczynku na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 67-5-16,17), obok jego żony Stanisławy z Wywijanków (1883–1956). W osobnym grobie rodziny Jakimowiczów (kwatera 174-2-18) w spokoju spoczywają jego rodzice.
Ordery i odznaczenia
Wielki człowiek, Konstanty Jakimowicz, otrzymał liczne odznaczenia i wyróżnienia za swoje zasługi dla kraju i architektury.
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 27 grudnia 1924 roku,
- Medal Niepodległości, przyznany 13 kwietnia 1931 roku,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
- Srebrna Odznaka SARP, nadana w 1954 roku,
- Wielki Oficer Orderu Korony Rumunii, przyznany przez Rumunię.
Realizacje
Konstanty Jakimowicz to architekt, którego projekty znacząco wpłynęły na krajobraz Warszawy oraz jej okolic. Jego twórczość obejmuje wiele interesujących realizacji, które są nadal ważnym elementem historycznym i kulturowym stolicy. Wśród najważniejszych budowli, które możemy wskazać, znajdują się:
- Dom Akademiczek fundacji barona Hirscha przy ul. Górnośląskiej 14 w Warszawie,
- Dom Akcji Katolickiej „Roma” przy ul. Nowogrodzkiej 49 w Warszawie, obecnie znany jako Teatr Muzyczny Roma; Jakimowicz przejął prowadzenie budowy po paraliżu Stefana Szyllera w 1931 roku,
- Dom parafialny zlokalizowany przy ul. Mokotowskiej 13, który obecnie jest siedzibą Teatru Współczesnego w Warszawie,
- Schronisko dla bezdomnych, znane jako Przytulisko, zlokalizowane przy ul. Wilczej 7, obecnie pełniące funkcję Domu Generalnego Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek od Cierpiących,
- Dom Księży Emerytów znajdujący się przy ul. Ratuszowej,
- Budynek stacyjny Kolei Jabłonowskiej, który zachował się do dziś w Aninie, Międzylesiu oraz Falenicy, a także zabytek Grójeckiej Kolei Dojazdowej — dawny budynek stacji Wilanów, obecnie poczta przy ul. Stanisława Kostki Potockiego 31,
- Wille prywatne na Saskiej Kępie, jak również w Otwocku i Konstancinie,
- Zespoły szkół, które Jakimowicz zaprojektował w tzw. stylu magistrackim przy ul. Otwockiej oraz Syreny (szkoła prowadzona przez siostry Felicjanki), a także Szkołę Powszechną im. Biskupa Stanisława Galla na Kamionku, którą prowadziły siostry Szarytki przy ul. Grochowskiej 365,
- Konkatedra Matki Bożej Zwycięskiej w Warszawie,
- Kościół pod wezwaniem św. Teresy od Dzieciątka Jezus przy ul. Tamka,
- Kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Tarnowie,
- Kościół św. Wawrzyńca Męczennika w Jazgarzewie,
- Krypty książąt mazowieckich Stanisława i Janusza oraz Henryka Sienkiewicza w Katedrze Św. Jana w Warszawie,
- Pomnik siostry Kazimiery Gruszczyńskiej, założycielki Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek od Cierpiących, znajdujący się na cmentarzu Powązkowskim,
- Pomnik Władysława Reymonta, który znajduje się również na cmentarzu Powązkowskim,
- Dworce w Turowie, Juliance, oraz Koniecpolu.
Jakimowicz pozostawił po sobie znaczący dorobek architektoniczny, który do dziś budzi podziw i zainteresowanie mieszkańców oraz turystów.
Przypisy
- Cmentarz Stare Powązki: WACIO WYWIJANEK, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 24.09.2020 r.]
- Cmentarz Stare Powązki: ANTONINA REJMENT, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 09.10.2019 r.]
- Jerzy S. Majewski. Panny w gorsecie konwenansu. „Gazeta Wyborcza – Gazeta Stołeczna”, 01.06.2012 r.
- Przeczytaj o tych, co budowali kolej. Nasi też tam są. [dostęp 09.09.2012 r.]
- Barbara Kocówna. Listy Władysława Stanisława Reymonta do brata. „Pamiętnik Literacki”. 2, 1969 r. [dostęp 26.01.2016 r.] brak numeru strony
- Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964, s. 575.
- M.P. z 1924 r. nr 299, poz. 979 „w uznaniu zasług, położonych na polu rozwoju architektury polskiej”.
- M.P. z 1931 r. nr 87, poz. 137 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- Małgorzata M. Omilanowska, Stefan Szyller architekt 1857–1933, 2008 r. brak numerów stron w książce.
Pozostali ludzie w kategorii "Inżynieria i technologie":
Zdzisław Nowakowski (inżynier) | Maksymilian Goldberg | Anna Ptaszycka | Jerzy Kuźmienko | Andrzej Konarski (ur. 1938) | Zygmunt Wierzbowski (1904–2002) | Jan Prot | Zofia Fafius | Leon Suzin | Janusz Zygadlewicz | Wojciech Wolski (1930–2021) | Andrzej Piotr Wierzbicki | Kazimierz Rejchel | Witold Stanisław Michałowski | Maksymilian Fingerchut | Stanisław Jankowski (architekt) | Stanisław Rychłowski (architekt) | Jan Bogusławski | Zbigniew Lewandowski (inżynier) | Zygmunt Jan SkrobańskiOceń: Konstanty Jakimowicz