Czesław Przybylski

---

Życiorys

Po zakończeniu nauki w 1904 roku na Politechnice Warszawskiej, Czesław Przybylski podjął studia w Paryżu, Karlsruhe oraz Wiedniu, które trwały do 1908 roku. Po powrocie do kraju osiedlił się w Warszawie, a w trakcie I wojny światowej pracował w Rosji, w tym w Kijowie.

Od 1919 roku miał zaszczyt pełnić funkcję profesora na Politechnice Warszawskiej, będąc mentorem i promotorem wielu wybitnych architektów, wśród których wyróżniał się Bohdan Pniewski. Przybylski był aktywnym uczestnikiem życia zawodowego, publikując swoje prace w prasie branżowej, a także angażując się w działalność Kole Architektów przy Stowarzyszeniu Techników, które było poprzednikiem Stowarzyszenia Architektów Rzeczypospolitej Polskiej (SARP). Ponadto od 1908 roku był związany z Towarzystwem Opieki nad Zabytkami Przeszłości.

W jego twórczości można dostrzec nawiązania do dziedzictwa historycznego, zwłaszcza klasycyzmu, jednocześnie implementując zasady funkcjonalności oraz nowoczesności konstrukcji. Z biegiem czasu, po I wojnie światowej, jego projekty przybierały coraz prostsze i bardziej minimalistyczne formy, zachowując monumentalny charakter.

Czesław Przybylski spoczywa na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 198-6-4).

Ważniejsze projekty i realizacje

W historii architektury polskiej Czesław Przybylski pozostawił po sobie wiele znaczących osiągnięć. Współpracował z rozmaitymi architektami nad projektami, które do dziś są uważane za arcydzieła. Oto niektóre z jego kluczowych realizacji:

• pawilon wystawowy Zagroda Włościańska w Częstochowie z lat 1908–1909, zaprojektowany wspólnie ze Zdzisławem Kalinowskim,
• pasaż handlowy Galeria Luxenburga oraz Grand Hotel w Warszawie, zrealizowany w 1909 roku we współpracy z Leonem Drewsem,
• budynek Centralnego Towarzystwa Rolniczego w Warszawie, ukończony w 1911 roku,
• restauracja Kamienicy Baryczkowskiej znajdująca się na Rynku Starego Miasta w Warszawie, powstała w 1911 roku jako część zespołu,
• konkurs na plan miasta-ogrodu w majątku Ronikierów w Ząbkach, w którym zdobył III nagrodę w 1912 roku,
• gmach Teatru Polskiego w Warszawie, zrealizowany w 1912 roku,
• wille Mironówka i Halina w Milanówku, zaprojektowane przed 1914 rokiem z Zdzisławem Kalinowskim,
• gmach Teatru Miejskiego w Wilnie, projekt z 1914 roku, który jednak nie został zrealizowany,
• gmach Teatru Miejskiego w Kaliszu, którego budowa trwała od 1920 do 1923 roku, a realizacja wnętrz zakończona została w 1936 roku,
• siedziba Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie, zaprojektowana w 1922 roku,
• gmach Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie z 1923 roku,
• dom własny znajdujący się na warszawskim Powiślu, ul. Górnośląska 43, teraz siedziba władz Opus Dei, z lat 1923-1926,
• dom z pracownią rzeźbiarską dla Mieczysława Lubelskiego przy ul. Jakubowskiej 16 na warszawskiej Saskiej Kępie, zrealizowany w 1928 roku,
• gmachy Wydziału Elektrotechniki i Wydziału Technologii Chemicznej Politechniki Warszawskiej, realizowane od 1929 do 1934 roku,
• pierwsza nagroda na konkursie na projekt Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie w 1931 roku, gdzie zdobył II nagrodę,
• dom Funduszu Kwaterunku Wojskowego, znany jako dom Bez Kantów znajdujący się na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie, zrealizowany w latach 1933-1935,
• Dworzec Główny w Warszawie, którego budowa trwała od 1928 do 1932 roku, z zakończeniem realizacji w 1940 roku,
• willa „Julisin” w Konstancinie, powstała w 1934 roku.

Przybylski w swojej pracy tworzył nie tylko obiekty użyteczności publicznej, ale również przestrzenie mieszkalne, które do dziś budzą podziw i są świadectwem jego niezwykłego talentu oraz wizji architektonicznej.

Ordery i odznaczenia

Czesław Przybylski został odznaczony wieloma prestiżowymi nagrodami, świadczącymi o jego wkładzie w rozwój kraju i kultury. Oto jego najważniejsze odznaczenia:

• krzyż komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany pośmiertnie w dniu 17 stycznia 1936,
• złoty Wawrzyn Akademicki, otrzymany 5 listopada 1935.

Upamiętnienie

W hołdzie Czesławowi Przybylskiemu powstały różne formy upamiętnienia, w tym:

• Tablica znajdująca się na ścianie budynku Teatru Polskiego w Warszawie, którą zaprojektował Mieczysław Lubelski,
• W styczniu 1979 roku nadano ulicy na Ursynowie jego imię.

---

Oceń: Czesław Przybylski

---