Ulica Oszmiańska w Warszawie

---

Historia

Ulica Oszmiańska w Warszawie ma bogatą historię, sięgającą przełomu XIX i XX wieku. Powstała w wyniku podziału dóbr ziemskich miejscowości Przedmieście Targówek oraz Folwark Targówek. Początkowo nosiła nazwę Graniczna, co było związane z jej lokalizacją na pograniczu dwóch posiadłości oraz bliskości do Targówka i Nowej Pragi, zanim powstał nasyp kolejowy. Na początku XX wieku, w rejonie skrzyżowania ulic Witebskiej i Oszmiańskiej, rozpoczęło działalność przedsiębiorstwo przewozów konnych prowadzone przez Antoniego Tyraja.

W obszarze, który obejmuje ulice: Oszmiańską, Witebską, Poleską oraz Węgrowską, znajdował się folwark Bronisławszczyzna, który należał do Bronisława Iwanowskiego i został rozparcelowany przed 1916 rokiem. Z kolei obecna nazwa ulicy nawiązuje do miejscowości Oszmiana w Białorusi i pojawiła się po raz pierwszy na planie Warszawy w 1920 roku. Można tu zauważyć, że urzędnik Policji Komunalnej, Piotr Rothein, miał znaczący wpływ na nadawanie nazw wielu sąsiadującym ulicom, inspirując się miejscowościami kresowymi.

Według relacji prasowych, w roku 1906 na Oszmiańskiej znajdowało się 8 drewnianych budynków, a do roku 1930 ich liczba wzrosła do 23. W tym okresie zabudowana była przede wszystkim strona parzysta, natomiast po stronie nieparzystej funkcjonowała Fabryka Wyrobów Drzewnych Stefana Katelsbacha, zlokalizowana pod nr 9/11. Znaczenie ulicy zaczęło wzrastać po 1933 roku, kiedy to planowano linię tramwajową, która miała prowadzić ulicą św. Wincentego w kierunku cmentarza Bródnowskiego.

Do roku 1939 przy ulicy Oszmiańskiej zarejestrowano 26 posesji. Po stronie nieparzystej, w odcinku między Świdnicką a św. Wincentego, powstał w 1936 roku budynek szkół powszechnych pod numerami 23/25 oraz narożna kamienica, która obecnie znana jest jako św. Wincentego 18. W tym czasie ulica została wybrukowana, a także podłączona do sieci gazowej, wodociągowej i kanalizacyjnej.

W dniu 1 sierpnia 1944 roku, po nieudanej próbie zdobycia nasypu kolejowego i koszar przy ul. 11 Listopada, powstańcy z II Rejonu 6 Obwodu Armii Krajowej musieli się wycofać w kierunku ulic Rogowskiej i Oszmiańskiej. Na szczególną uwagę zasługują dowódcy zgrupowań, porucznicy Apoloniusz Zbigniew Dobrzyński ps. „Kruk” oraz Czesław Mażek ps. „Rokita”, którzy zostali ranni i następnie rozstrzelani w pobliżu punktu opatrunkowego przy ul. św. Wincentego 18. W miejscu ich kaźni powstała symboliczna mogiła.

W latach 1951-1965 w budynku szkolnym znajdowało się XXIX Liceum Ogólnokształcące im. Henryka Sienkiewicza. W czerwcu 1965 roku liceum zostało połączone z XIII Liceum Ogólnokształcącym im. Ludwika Waryńskiego, które przeniesiono z Nowego Bródna. W 1989 roku szkoła przywróciła patrona płk. Leopolda Lisa-Kulę.

Niestety, w okresie powojennym większość budynków po parzystej stronie ulicy została rozebrana. Spośród przedwojennych konstrukcji przetrwała jedynie kamienica nr 12A, znajdująca się w pobliżu ulicy Witebskiej. Dawna fabryka Katelsbacha zmieniła swoje przeznaczenie i obecnie mieści drukarnię „Poligrafus”, która została uruchomiona w 1982 roku.

---

Oceń: Ulica Oszmiańska w Warszawie

---