Górce


Górce to niezwykłe osiedle oraz obszar Miejskiego Śródmieścia (MSI) w dzielnicy Bemowo w Warszawie. Dawniej funkcjonujące jako malownicza wieś, Górce zyskały popularność dzięki Ogrodom Ulrychów, które są częścią tego regionu.

Warto również zauważyć, że Górce były inspiracją dla jednego z najważniejszych szlaków komunikacyjnych, mianowicie Woli i Bemowa. Ulica Górczewska nosi nazwę odnoszącą się do tego obszaru, co podkreśla jego historyczne znaczenie oraz wartość kulturową dla lokalnej społeczności.

Położenie

Górce to obszar, który można podzielić na dwie główne części, każdy z nich mający swoje charakterystyczne granice oraz sąsiedztwo. W szczególności wyróżnia się:

  • Górce Stare – ten teren znajduje się pomiędzy ulicami Lazurową, Górczewską, Powstańców Śląskich oraz Dywizjonu 303, tworząc granice od północnej strony,
  • Górce Nowe – obszar, który lie pomiędzy ulicami Dywizjonu 303, Powstańców Śląskich, Górczewską a torami kolejowymi, od wschodu.

Od północy Górce sąsiadują z terenami MSI: Bemowem Lotnisko, natomiast od południa graniczą z Jelonkami. Z wschodniej strony sąsiadują z dzielnicą Wola, która obejmuje również Ulrychów oraz Koło. Od zachodu ich granice sięgają do Grot.

Historia

W czasach przed XV wiekiem na tych terenach funkcjonowała wieś rycerska Górce. W 1432 roku miejscowość ta pozostawała w rękach Piotra Pielgrzyma, a jego syn, Andrzej Pielgrzymowic, przyjął nazwisko Górczewski, co wskazuje na powiązania z tą lokalizacją. Dzięki rodzinie Pielgrzymów Górce stały się miejscem o dużym znaczeniu politycznym i ekonomicznym. Już 27 grudnia 1408 roku Piotr Pielgrzym nabył wójtostwo warszawskie oraz tytuł burmistrza, które sprawował przez niemal sześć dekad.

W kolejnych latach wieś zmieniała właścicieli, przechodząc z rąk Mikołaja Kazuba (od którego pochodzi nazwa ulicy Kazubów) do rodziny Zdziarskich. W późniejszym okresie w jej rękach znaleźli się m.in. skarbnik sochaczewski Szymanowski oraz kapitan wojsk koronnych Malinowski, a także wojewoda smoleński Piotr Sapieha. Rok 1580 zapewnił Górcom status szlachecki, kiedy to miejscowość ta znalazła się w powiecie warszawskim, w ziemi warszawskiej dawnego województwa mazowieckiego. To właśnie tutaj miała źródła rzeka Rudawka, która już nie istnieje.

Podczas wojen szwedzkich wieś mocno ucierpiała, ponieważ w okolicy dochodziło do licznych starć. Z czasem, w XVIII wieku, Górce zyskały na rozwoju, co było częściowo spowodowane elekcjami w Woli, które przyciągały potrzebę zakupu żywności oraz miejsc noclegowych dla posłów i ich służby. W dziewiętnastym wieku część Górce przyłączono do Powązek, gdyż te tereny weszły częściowo w skład gminy Młociny.

W połowie XIX wieku pojawił się ród Ulrychów, a Jan Krystian Ulrich w 1877 roku nabył kolonię w Górcach, gdzie rozpoczął produkcję drzew owocowych oraz krzewów ozdobnych. Założył również szkoły, które kończyło wielu ogrodników aż do momentu, kiedy carskie władze zakazały tej działalności. Na jego sukcesy w ogrodnictwie wpływ miała rosnąca produkcja, która trafiała na rynek warszawski. W tym okresie w regionie powstały cegielnie, z których największa znajdowała się w rejonie Jelonki Południowe, gdzie produkowano dachówki, należąca do Bogumiła Schneidera.

Ślady dawnych cegielni można dostrzec do dziś w postaci Glinianek Jelonek oraz Glinianek Sznajdra. W 1933 roku wzniesiono linię tramwajową 20, która łączyła Koło z Boernerowem. Następnie, w 1951 roku, powstała Wojskowa Akademia Techniczna, a Górce stały się częścią Warszawy, przynależąc do dzielnicy Wola. W 1952 roku w rejonie Jelonek zbudowano domki dla budowniczych Pałacu Kultury i Nauki, które w 1955 roku przekształcono w akademiki.

Od 1956 roku zaczęło się dynamiczne budownictwo spółdzielcze na Bemowie, a w kolejnych latach wytyczono ulicę Powstańców Śląskich, która podzieliła Górce na dwie części oraz dokonano zmiany biegu ulicy Górczewskiej, wcześniej znanej jako ulica Starogórczewska. Na początku lat 80. zaczęły powstawać pierwsze bloki mieszkalne budowane przez Spółdzielnię Mieszkaniową WOLA.

Obecnie Górce są terenami, na których rozwijają się nowe osiedla mieszkaniowe, a stara zabudowa powoli ustępuje miejsca nowym inwestycjom. W wyniku zmiany podziału administracyjnego, od 29 grudnia 1989 roku Górce znalazły się w dzielnicy-gminie Wola, a od 25 marca 1994 roku znalazły się w granicach nowej dzielnicy Bemowo. Warto zaznaczyć, że 18 października 1990 roku poświęcono kaplicę, a 1 stycznia 1993 roku erygowano parafię pod wezwaniem św. Łukasza Ewangelisty. Wzniesiony w 1991 roku drewniany kościół, zbudowany przez górali na podstawie obiektu przeniesionego z Jedlińska koło Radomia, to jeden z nielicznych drewnianych kościołów w Warszawie.

Co ciekawe, ten kościół spłonął 24 września 2004 roku, a siedzibą parafii stały się nowo wybudowane obiekty. W 2006 roku, przy szkole podstawowej, uruchomiono Bemowski Ośrodek Kultury Art Bem, który stał się miejscem wielu wydarzeń kulturalnych. W 2008 roku rozpoczęto budowę drogi ekspresowej S8 na odcinku Konotopa – ul. Powązkowska, przebiegającej przez Górce. Odcinek ulicy Górczewskiej, od Powstańców Śląskich do Lazurowej, został również poddany modernizacji oraz poszerzeniu.

Ważniejsze obiekty

Na terenie Górc warto zwrócić uwagę na kilka istotnych miejsc, które mają duże znaczenie zarówno dla lokalnej społeczności, jak i dla turystów. Przede wszystkim, znajduje się tutaj kościół parafialny pw. św. Łukasza Ewangelisty, który został zbudowany z drewna w latach 1991-2004. Obecnie stanowi on część zadaszonego dziedzińca domu parafialnego, gdzie odbywają się różne wydarzenia i spotkania.

Kolejnym istotnym obiektem jest Szkoła Podstawowa nr 82 im. Jana Pawła II, która pełni ważną rolę w edukacji najmłodszych mieszkańców. Szkoła ta stara się kształcić nie tylko poprzez program nauczania, ale także poprzez działalność pozalekcyjną, angażując dzieci w różnorodne projekty.

W okolicach Górc znajdują się również piękne stawy, które warto odwiedzić. Można wśród nich wyróżnić Staw Jeziorzec oraz Staw Zielony, które są idealnym miejscem na relaks oraz spędzenie czasu na łonie natury.

Przypisy

  1. Obszary MSI. Dzielnica Bemowo. [w:] Zarząd Dróg Miejskich [on-line]. zdm.waw.pl. [dostęp 16.02.2020 r.]
  2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 05.05.1951 r. w sprawie zmiany granic miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 199).
  3. Stella Maria Szacherska, Wójtowie dziedziczni Starej Warszawy w XV i XVI wieku, w: Społeczeństwo Polski Średniowiecznej. Zbiór studiów, t. I, Warszawa 1981, s. 306.
  4. Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 263.

Oceń: Górce

Średnia ocena:4.57 Liczba ocen:13