Warszawa Zachodnia

---

Historia

Na przełomie XIX i XX wieku w okolicach ulicy Tunelowej powstała parowozownia, wyposażona w żuraw oraz obrotnicę, a także składy węgla. Ta infrastruktura miała związek z ówczesną stacją towarową Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, która była położona bardziej na wschód i później przekształciła się w aktualną stację Warszawa Główna Osobowa. Nowa stacja Warszawa Zachodnia została wybudowana w ramach przebudowy linii średnicowej, realizowanej w latach 1919–1933. W początkowych latach stacja funkcjonowała pod nazwą Warszawa Czyste.

W czasie II wojny światowej, 4 marca 1944 roku, na dworcu miała miejsce akcja „Panienka”, przeprowadzona przez Kedyw Armii Krajowej, która wymierzona była w Karla Schmalza, komendanta posterunku Bahnschutzpolizei zlokalizowanego w tym miejscu. Po zakończeniu powstania warszawskiego dworzec stał się kluczowym punktem, skąd odchodziły większość transportów przewożących warszawiaków do obozów w Pruszkowie oraz Ursusie, a regularny ruch przywrócono w lutym 1945 roku.

Po wojnie, niestety, rozwój dworca był ograniczony, a jego zabudowa traktowana była jako tymczasowa. W połowie lat 60. XX wieku planowano modernizację obiektu, mając na celu budowę nowego budynku dworca oraz nastawni. Po ogłoszeniu konkursu w 1965 roku, zrealizowana została jedynie wieża nastawni, a starszy budynek został wykorzystany na cele gospodarcze. Dopiero w latach 70. XX wieku połączono perony tunelem z przystankiem Warszawskiej Kolei Dojazdowej, a w roku 1980 zintegrowano dworzec z Dworcem Autobusowym.

16 czerwca 2011 roku PKP oraz przedsiębiorstwo HB Reavis złożone w słowackim oddziale, podpisały umowę na budowę nowego obiektu dworcowego oraz kompleksu biurowców West Station w frameworku Partnerstwa Publiczno-Prywatnego. 20 maja 2012 roku przystanek Warszawa Wola na linii obwodowej został formalnie przyłączony do stacji Warszawa Zachodnia jako nowy peron numer 8. 19 grudnia 2021 roku zmieniono jego numer na 9.

Na koniec 2014 roku rozpoczęła się budowa dworca na południowej stronie stacji, w okolicy Alei Jerozolimskich. 9 grudnia 2015 roku nowy dworzec został uroczyście otwarty, a w październiku tego samego roku zainaugurowano budowę pierwszego z dwóch planowanych biurowców West Station, do którego w grudniu przeniosły się swoje siedziby m.in. PKP, PKP Intercity oraz PKP Informatyka.

22 czerwca 2017 roku PKP PLK zawarły umowę z Torprojektem na projekt kompleksowej przebudowy stacji. Zakres tej przebudowy obejmie m.in. powiększenie przejścia podziemnego z 8 do 60 metrów oraz jego przedłużenie do nowego peronu na linii obwodowej (peron 9). W planach jest również budowa nowej hali z poczekalnią, kasami i sklepami, pełne zadaszenie oraz wymiana nawierzchni peronów, jak i instalacja schodów ruchomych oraz wind. 7 lipca 2020 roku podpisano umowę na realizację prac budowlanych z firmą Budimex, a rozpoczęcie prac przewidziano na październik 2020 roku, z planowanym zakończeniem do końca 2024 roku.

W lutym 2024 roku Tramwaje Warszawskie zawarły umowę z konsorcjum firm ZUE i Fabe Polska na budowę około 1,6-kilometrowej trasy tramwajowej, która rozciągnie się od ulicy Grójeckiej, wzdłuż Bitwy Warszawskiej 1920 r., aż do stacji Warszawa Zachodnia. Prace mają rozpocząć się w czerwcu.

Infrastruktura

Dworzec kolejowy od strony południowej

W grudniu 2015 roku otwarto nowoczesny dworzec zlokalizowany po południowej stronie stacji kolejowej (Ochocie), przy Alei Jerozolimskich pod numerem 142. W jego wnętrzach pasażerowie znajdą aż 6 stanowisk do zakupu biletów, automaty biletowe, bankomaty, oraz komfortową poczekalnię. Dodatkowo dostępne są: przechowalnia bagażu, toalety, pokój dla matki z dzieckiem, a także Punkt Obsługi Pasażera ZTM. W otoczeniu dworca utworzono także strefy postojowe typu kiss&ride. Cały obiekt funkcjonuje na poziomie -1 i zajmuje łącznie 1300 m².

Dworzec kolejowy od strony północnej (wyburzony)

Północna część stacji kolejowej (w rejonie Woli), przy ul. Tunelowej nr 6, była wcześniej siedzibą starego budynku dworca. W jego wnętrzu znajdowały się kasy biletowe, informacja, toaleta oraz kiosk. Pasażerowie mogli korzystać z bankomatu oraz automatu z napojami. Powierzchnia wynosiła 400 m² a także dostępny był bezpłatny internet bezprzewodowy. Budynek został zamknięty w 2021 roku, a następnie wyburzony w celu przeprowadzenia modernizacji.

Perony i tunel

Stacja dysponuje łącznie 9 peronami, z czego 8 z nich znajduje się między ul. Tunelową a Al. Jerozolimskimi. Pod pierwszymi 8 peronami przebiega tunel, który łączy oba dworce. Niestety, schody prowadzące do tunelu nie są przystosowane dla osób z niepełnosprawnościami. W tunelu przy wejściu na peron nr 2 można znaleźć kasownik biletów ZTM. Peron nr 9, zlokalizowany pomiędzy ul. Tunelową a Al. Prymasa Tysiąclecia, jest dostępny tylko poziomo po torach. Peron nr 1 (WKD) usytuowany jest na wysokości 400 mm, perony 2-8 na 860 mm, zaś peron nr 9 na 830 mm. Na peronie WKD dostępny jest automat biletowy.

Obiekty zabytkowe

W pobliżu stacji znajduje się wiele budynków, które w latach 2012-2016 wpisano do gminnej ewidencji zabytków, w tym zespół parowozowni Warszawa Zachodnia przy ul. Tunelowej 2A oraz kilka innych budynków technicznych. Dwie nastawnie także zaliczają się do rejestru zabytków, pierwsza pod numerem A-1457 z 25 września 2018, a druga A-1725 z 22 września 2022. W okolicy stacji można spotkać również schrony bojowe Ringstand 58c z 1944 roku. Nastawnia dysponująca WKZ, zaprojektowana w 1965 roku, jest modernistyczną wieżą, której główne pomieszczenie ma kształt cylindryczny o średnicy 12 m, osadzone j na dziesięciometrowym wsporniku, z przylegającą klatką schodową.

Dworzec autobusowy

Osobny artykuł omawia Dworzec autobusowy Warszawa Zachodnia. W skład Dworca Zachodniego wchodził Centralny Dworzec Autobusowy PKS, zaprojektowany przez Zygmunta Kłopockiego. Operatorem i właścicielem dworca jest przedsiębiorstwo Polonus. Obiekt dysponuje 11 stanowiskami odjazdowymi dla autobusów. W jego wnętrzu można znaleźć: kasy biletowe, punkty informacji, przechowalnię bagażu, a także lokale gastronomiczne, handlowe oraz punkty usługowe, toalety i hostel. W 2018 roku z dworca odjechało 130 tys. autobusów, z których skorzystało 3 mln pasażerów.

Kompleks biurowy West Station

W bezpośrednim sąsiedztwie stacji, przy Al. Jerozolimskich 142a, w latach 2016-2017 powstał kompleks biurowy West Station. Swoje biura mają w nim m.in. PKP, PKP Intercity oraz PKP Informatyka. Budynek ten ma bezpośrednie połączenie z dworcem kolejowym na poziomie -1.

Ruch pociągów

Stacja Warszawa Zachodnia jest kluczowym węzłem komunikacyjnym w Polsce, obsługującym każdego dnia około 60 tysięcy pasażerów i realizującym blisko 1000 pociągów w skali doby. W 2017 roku stała się ona najwięcej obciążoną stacją kolejową w kraju.

Regionalnych i aglomeracyjnych

Przewoźnik	Linia	Trasa	_
KM	R1	Warszawa Wschodnia (inne kursy) – Warszawa Główna (wybrane kursy) – Warszawa Zachodnia – Skierniewice	_
	R2	Warszawa Zachodnia – Warszawa Wschodnia – Łuków	_
	R3	Warszawa Główna – Warszawa Zachodnia – Kutno – Gostynin – Płock	_
	R6	Warszawa Zachodnia – Warszawa Wschodnia – Tłuszcz	_
	R7	Warszawa Zachodnia – Warszawa Wschodnia – Dęblin	_
	R8	Warszawa Wschodnia (inne kursy) – Warszawa Główna (wybrane kursy) – Warszawa Zachodnia – Skarżysko-Kamienna	_
	R9	Warszawa Główna (wybrane kursy) – Warszawa Zachodnia – Warszawa Gdańska – Działdowo	_
SKM	S1	Otwock – Warszawa Śródmieście – Warszawa Zachodnia – Pruszków	_
	S2	Sulejówek Miłosna – Warszawa Śródmieście – Warszawa Zachodnia – Lotnisko Chopina w Warszawie	_
	S3	Radzymin – Legionowo – Warszawa Gdańska – Warszawa Zachodnia	_
WKD	WKD	Warszawa Śródmieście WKD – Warszawa Zachodnia WKD – Grodzisk Mazowiecki Radońska / Milanówek Grudów	_

Dalekobieżnych

Na tej stacji zatrzymują się różne typy pociągów, w tym:

• wszystkie pociągi obsługiwane przez PKP IC, w tym kategorie: Express InterCity Premium, Express InterCity, Euronight, Intercity oraz TLK,
• pociągi Interregio na trasie Warszawa – Łódź, z obsługą przez Polregio,
• weekendowe pociągi osobowe Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej, również kierujące się na trasę Warszawa – Łódź,
• komercyjne pociągi osobowe Dragon (trasa Warszawa – Kraków) i Słoneczny (Warszawa – Gdynia/Ustka), obsługiwane przez Koleje Mazowieckie.

Powiązania komunikacyjne

Na południowej stronie dworca Warszawa Zachodnia znajduje się przystanek ZTM Dworzec Zachodni, co ułatwia podróżnym dostęp do komunikacji miejskiej. Z kolei po stronie północnej zlokalizowany jest przystanek Dworzec Zachodni (Tunelowa), który również zapewnia wygodny dojazd. Dodatkowo, na południowym końcu obiektu znajduje się postój taksówek, co daje możliwość szybkiego przemieszczania się po mieście. Nie można zapomnieć o parkingach, które usytuowane są po obu stronach dworca, co stanowi kolejne udogodnienie dla kierowców.

Plany na przyszłość

Władze miasta Warszawy zaplanowały istotne zmiany w zakresie komunikacji publicznej. Podczas realizacji budowy linii tramwajowej zWilanowado Dworca Zachodniego, w planach znajduje się również stworzenie tunelu tramwajowego, który przebiegałby pod dworcem oraz torami kolejowymi. Długość tunelu szacowana jest na 850–1000 m, a przystanki mają być zlokalizowane po obu stronach torów, co z pewnością zwiększy komfort podróżnych.

7 lipca 2020 roku została podpisana umowa dotycząca kompleksowej przebudowy stacji, która obejmuje m.in. budowę wspomnianego tunelu tramwajowego pod stacją. W projekcie przewidziano także budowę podziemnego przystanku tramwajowego w stanie surowym, który znajdzie się pomiędzy linią kolejową a Alejami Jerozolimskimi, a także przejście podziemne, które połączy przystanek z główną stacją. Zaplanowane rozwiązanie ma przypominać stacje metra, ze peronami tramwajowymi zlokalizowanymi blisko peronów przystanku WKD na poziomie –2, natomiast na poziomie –1 zaplanowano powstanie korytarza łączącego wszystkie perony.

W dniu 20 lutego 2024 roku władze podpisały umowę na budowę trasy tramwajowej wzdłuż ulicy Bitwy Warszawskiej 1920 r. W projekcie ujęto również budowę tunelu tramwajowego zlokalizowanego pod parkiem Pięciu Sióstr oraz Alejami Jerozolimskimi. Dodatkowo, przewidziano wyposażenie pierwszego przystanku tramwajowego, który będzie usytuowany pomiędzy linią kolejową a Alejami Jerozolimskimi.

Natomiast właściciel dworca autobusowego – przedsiębiorstwo Polonus, również ma w planach budowę nowego dworca autobusowego, co niewątpliwie wpłynie na poprawę komunikacji w tym rejonie.

Wcześniejsze rozważania dotyczyły również umiejscowienia stacji metra planowanej linii M3 pod stacją kolejową, jednakże te plany zostały później porzucone, co jest tematem dyskusji wśród mieszkańców.

Ruch pasażerski

Ruch pasażerski na stacji Warszawa Zachodnia jest istotnym elementem sieci transportowej w Polsce, który odzwierciedla zmiany w potrzebach komunikacyjnych oraz liczbie użytkowników. Poniższa tabela przedstawia dane dotyczące wymiany pasażerskiej w latach 2017-2022.

Rok	Roczna wymiana	Pasażerska wymiana na dobę	Lokalizacja w Polsce
2017	15 100 000	41 400	6
2018	14 700 000	40 200	8
2019	13 700 000	37 600	8
2020	8 600 000	23 400	6
2021	8 000 000	22 000	8
2022	10 800 000	29 500	10

---

Oceń: Warszawa Zachodnia

---