Agnieszka Osiecka

Kultura i sztuka

Agnieszka Osiecka, urodzona 9 października 1936 roku w Warszawie, była nie tylko cenioną poetką, ale również utalentowaną autorką tekstów piosenek. Jej działalność obejmowała wiele dziedzin sztuki, w tym pisarstwo, reżyserię teatralną oraz telewizyjną. W dodatku, Osiecka była również dziennikarką, co dodatkowo podkreśla jej wszechstronność i wpływ na polski świat kultury.

Przez całe życie aktywnie uczestniczyła w różnych projektach artystycznych, co czyni z niej postać o ogromnym dorobku twórczym.

Życiorys

Rodzice i dzieciństwo

Agnieszka Osiecka przyszła na świat 9 października 1936 roku w stolicy Polski, Warszawie. Jej rodzice to Wiktor Osiecki (1905–1977) oraz Maria Osiecka z domu Sztechman (1910–1994), która w przededniu II wojny światowej prowadziła salony literackie, m.in. w kawiarniach „Ziemiańska” i „Sztuka i Moda”. Wiktor, ojciec Agnieszki, był Belgradczykiem, mimo iż zawsze domagał się uznania za obywatela monarchii austro-węgierskiej. W szerszej perspektywie, jego przodkowie mieli korzenie w różnych krajach, co z pewnością wpłynęło na bogactwo intelektualne w jego rodzinie.

Tuż po narodzinach rodzina Osieckich przeniosła się do Zakopanego, gdzie rodzice pracowali w kawiarni „Watra”. Powrócili do Warszawy, dokładnie na Saską Kępę, niedługo przed wybuchem II wojny światowej. W trakcie okupacji niemieckiej prowadzili lokal „Watra” w Warszawie, a ich córką zajmowała się niania Nina. Po upadku powstania warszawskiego w 1944 roku, rodzina ukryła się w piwnicach, a później została osadzona w obozie przejściowym w Pruszkowie. Zostali stamtąd wywiezieni do St. Pölten w Dolnej Austrii, gdzie Agnieszka, z dystansem, wspominała ten czas jako „piękne wakacje”, ciesząc się beztroskim czasem wolnym i obserwując ptaki.

Lata szkolne

W 1945 roku rodzina Osieckich wróciła do mieszkania w Warszawie. Powroty do stolicy nie były łatwe dla Agnieszki, której rówieśniczki krytykowały jej indywidualizm i dążenie do odmienności. Balansując pomiędzy akceptacją a realizowaniem własnych marzeń, młoda Agnieszka próbowała odnaleźć swoje miejsce w szkole. Jej ojciec, Wiktor, porzucił rodzinę w tym okresie, nawiązując związek z Józefiną Pellegrini.

W latach 1948–1952 uczęszczała do żeńskiego liceum im. Marii Skłodowskiej-Curie. Miała silny wpływ ze strony swojego ojca, który inspirował ją do myślenia samodzielnego oraz dbał o jej rozwój intelektualny i fizyczny. Jednak niejednokrotnie rozmowy z nim były dla Agnieszki frustrujące, gdyż kwestionowała swoje przekonania pod jego wpływem. W 1949 roku otoczenie zaczęło zmieniać się, gdyż stała się aktywistką w licealnym kole ZMP, co prowadziło ją do konfliktów z koleżankami i kolegami ze Liceum im. Kołłątaja. Tam, mimo trudności, odnalazła oparcie w sekcji pływackiej CWKS.

Nastoletnia Agnieszka prowokowała otoczenie, plątała się we własnych pragnieniach i oczekiwaniach, rozpaczliwie poszukiwała własnej drogi.

Studia i okres działalności artystycznej

W latach 1952-1956 Osiecka studiowała na Wydziale Dziennikarskim Uniwersytetu Warszawskiego, a następnie kontynuowała edukację na Wydziale Reżyserii Filmowej w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej i Filmowej w Łodzi w latach 1957-1962. Tam zrealizowała filmową etiudę pt. Słoń, inspirowaną opowiadaniem Sławomira Mrożka. Ponadto zdobyła cenne doświadczenie pracując na planie „Niewinnych czarodziejów” Andrzeja Wajdy.

– Na drugim czy trzecim roku zrozumiałam, że nie będę reżyserem, kiedy zaczęłam pisać piosenki i artykuły. Bo człowiek, który pisze, może to robić sam w pokoiku, tramwaju, pod ulubionym drzewem, a do filmu trzeba mieć szaloną energię, zdrowie i umiejętność przebywania w dużych grupach ludzi.

Agnieszka na początku swojej kariery artystycznej współpracowała ze Spółdzielnią Satyryków. W latach 1954-1972 była również ważnym członkiem Studenckiego Teatru Satyryków, gdzie napisała 166 tekstów piosenek. Właściwie jej prace zaczęły się ukazywać w takich publikacjach jak „Głos Wybrzeża”, „Nowa Kultura”, „Sztandar Młodych” oraz „Po prostu”. Była aktywna również w „Literaturze”, „Kulturze” i „Polsce”. Osiecka w 1956 roku pisała kampanie reklamowe, które miały swoją premierę w Telewizji Polskiej.

Na przełomie lat 1963–1970 zdobyła pierwszą nagrodę w kategorii piosenki estradowo-artystycznej na Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu za „Piosenkę o okularnikach”. Prowadziła Radiowe Studio Piosenki z Janem Borkowskim, promując wiele polskich gwiazd i ich utworów, zdobijając m.in. nagrody za piosenki „Na całych jeziorach – ty” oraz „Dookoła noc się stała”. Dodatkowo Polskie Nagrania „Muza” wydały album z jej piosenkami w 1966 roku.

W latach 1994-1996 współpracowała z André Hübnerem-Ochodlo przy Teatrze Atelier w Sopocie, tworząc swoje ostatnie sztuki, które wzbudziły uznanie krytyków.

Śmierć

Agnieszka Osiecka odszedł 7 marca 1997 roku w wyniku nowotworu jelita grubego. Uroczystość pogrzebowa odbyła się 17 marca 1997 w kościele św. Karola Boromeusza, a jej ciało złożono na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 284b, rząd 2, miejsce 16).

Życie prywatne

Agnieszka Osiecka, znana ze swojego oryginalnego stylu twórczego, w okresie studiów nawiązała związek z Januszem Gazdą. W latach 1956-1957 rozkwitła jej relacja z pisarzem Markiem Hłaską, której kulminacją były zaręczyny. Ich związek charakteryzował się burzliwymi epizodami, co było w dużej mierze efektem długiej rozłąki. W 1958 roku Hłasko opuścił Polskę, kierując się do Paryża, a następnie Berlina Zachodniego, z obawą przed służbą wojskową oraz represjami politycznymi. Osiecka nie mogła podążyć za nim, ponieważ nie otrzymała paszportu. Po pewnym czasie Hłasko całkowicie zerwał kontakt z Osiecką, co szczególnie zasmuciło poetkę. W jednym z listów wyraził swoje zmartwienia: „Co będzie, jeśli ja rzeczywiście zdechnę i nie zobaczę Cię już? Może by było lepiej dla Ciebie, żebyś się zakochała i zapomniała o mnie?”. Ostatecznie spotkali się po raz ostatni w 1968 roku w Los Angeles, kiedy Osiecka podróżowała po Stanach Zjednoczonych w ramach stypendium. Po latach podsumowała ten związek, stwierdzając: „Pewnie byśmy się rozwiedli. Chyba nie bardzo sprawdzam się w życiu z kimś drugim”. Po zakończeniu tej relacji pozostały jej jedynie listy oraz maszyna do pisania, która towarzyszyła jej do końca życia. Podczas pogrzebu Hłaski miała na sobie biały kożuch, który otrzymała od niego, a w ręku trzymała butelkę wódki.

Latem 1963 roku Osiecka poślubiła Wojciecha Frykowskiego, lecz już po pół roku ich małżeństwo zakończyło się z powodu przemocy fizycznej oraz niewierności partnera. Początkowo po rozwodzie jej serce zajmował Andrzej Jarecki, będący członkiem STS, po czym w 1966 roku wzięła ślub z reżyserem Wojciechem Jesionką; ten związek też nie przetrwał długo. Kolejny mężczyzna, z którym się związała, to Daniel Passent, z którym doczekała się córki Agaty (urodzonej w 1973 roku), która również związana jest z branżą dziennikarską. Po zakończeniu relacji z Passentem, poetka weszła w związek z Zbigniewem Mentzlem, z którym jednak rozstała się po czternastu latach. Ostatnim mężczyzną w życiu Osieckiej był niemiecki aktor i reżyser André Ochodlo – ich współpraca odbywała się w Teatrze Atelier w Sopocie.

W 2010 roku wydano zbiór korespondencji między Osiecką a Jeremim Przyborą, obejmujący lata 1964-1966. Publikacja nosi tytuł „Agnieszki Osieckiej i Jeremiego Przybory listy na wyczerpanym papierze”. Listy, które para wymieniała, zostały opublikowane za zgodą Agaty Passent oraz Konstantego Przybory. Kolejnym istotnym punktem w biografii poetki jest wydanie w 2015 roku biografii autorstwa Uli Ryciak, zatytułowanej „Potargana w miłości”.

Lubiła opuszczać salony i znikać na peryferiach rzeczywistości, miała talent do wyławiania ludzi na tak zwanych życiowych zakrętach… Kochała i porzucała, choć często i ją porzucano. Pełna nieodwzajemnionej miłości rozdawała czułość w zwrotkach i refrenach. […] Z Osiecką epoka ma same kłopoty. Nie dość, że każdemu serwowała inną wersję siebie, to jeszcze wszystko robiła na odwrót. Tam gdzie w życiu jest miejsce na constans, urządzała dzikie crescendo. A tam gdzie się mówi o sprawach wzniosłych, wdawała się w żarty. Upływ czasu zaciera pamięć o miernych. Indywidualności wybitne ocala od zapomnienia. Dziś bardziej niż dekady temu widać, że ta nie całkiem poważnie traktowana poetka dość poważnie wyprzedzała swoją epokę. Chociażby tym, jak pragmatycznie i konsekwentnie zarządzała swoją twórczością. Jak korzystała z wolności, jak kosmopolitycznie postrzegała rzeczywistość i wreszcie – jak przecierała szlaki dla kobiecej niezależności. (…) Sama o sobie powiedziała, że jej życie to powieść z przygodami, ale nie zawsze w dobrym guście.

Warto również wspomnieć, iż Osiecka borykała się z chorobą alkoholową, ale pozostawała wierząca i regularnie odwiedzała kościół. Jej życie i twórczość na zawsze pozostaną w pamięci wielu ludzi, a jej wpływ na kulturę i sztukę jest niezaprzeczalny.

Odznaczenia

Agnieszka Osiecka, wybitna postać polskiej kultury, została uhonorowana Złotym Krzyżem Zasługi w roku 1979, co stanowiło istotne wyróżnienie dla jej osiągnięć artystycznych.

Po śmierci, w 1997 roku, otrzymała odznaczenie Krzyża Komandorskiego z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, które przyznał jej Prezydent RP. To uznanie było wyrazem szczególnych zasług dla kultury polskiej oraz jej wpływu na rozwój sztuki w kraju.

Twórczość

Agnieszka Osiecka to niezwykle prolificzna autorka, której twórczość obejmuje około 2000 tekstów piosenek, które zostały opublikowane w licznych zbiorach. Wśród nich wyróżniają się tomy takie jak:

  • Kolory (1963),
  • Wyszłam i nie wróciłam (1969),
  • Listy śpiewające (1970),
  • Sztuczny miód (1977),
  • Żywa reklama (1985),
  • Śpiewające piaski (1989),
  • Opisanie szopki (1991).

W 2004 roku Polskie Wydawnictwo Muzyczne rozpoczęło publikację Wielkiego śpiewnika Agnieszki Osieckiej, który obejmuje blisko 500 jej utworów. Z pierwotnych planów wydania 13 tomów, zrealizowano tylko 10, ponieważ sponsor wycofał się z projektu, czyniąc ten tom ostatnim w serii.

Oto część znanych piosenek Agnieszki Osieckiej:

  • „A ja wolę moją mamę” (muz. i wyk. Majka Jeżowska),
  • „Ballada o pancernych” (muz. Adam Walaciński, wyk. Edmund Fetting),
  • „Ballada wagonowa” (muz. Andrzej Zieliński, wyk. Maryla Rodowicz),
  • „Będę czekać” (muz. Michel Legrand, wyk. Stenia Kozłowska),
  • „Biedne badyliszcze” (wyk. Krystyna Sienkiewicz),
  • „Bossanova do poduszki” (muz. Jacek Mikuła, wyk. Maryla Rodowicz),
  • „Cyrk nocą” (muz. Jacek Mikuła, wyk. Maryla Rodowicz),
  • „Czarodzieje” (muz. Andrzej Zieliński, wyk. Skaldowie),
  • „Damą być” (muz. Jacek Mikuła, wyk. Maryla Rodowicz),
  • „Diabeł i raj” (muz. Katarzyna Gärtner, wyk. Maryla Rodowicz),
  • „Dobranoc panowie” (muz. Andrzej Zieliński, wyk. Maryla Rodowicz),
  • „Dość jest wszystkiego” (współautorstwo z Jackiem Kleyffem, wyk. Maryla Rodowicz i Jacek Kleyff),
  • „Dookoła noc się stała” (muz. Adam Sławiński, wyk. Łucja Prus),
  • „Dzikuska” (muz. Leszek Bogdanowicz, wyk. Violetta Villas, Katarzyna Groniec),
  • „Dziś prawdziwych Cyganów już nie ma” (muz. Andrzej Zieliński, wyk. Maryla Rodowicz, Edyta Górniak),
  • „Ja mam szczęście do wszystkiego” (muz. Lucjan Maria Kaszycki, wyk. Hanna Rek),
  • „Jak pięknie jest umierać między gołębiami” (muz. Andrzej Zieliński, wyk. Grażyna Łobaszewska),
  • „Jeżeli jest” (muz. Janusz Bogacki, z repertuaru Magdy Umer),
  • „Kiedy mi przyjdzie zasnąć na dłużej” (muz. Violetta Villas, wyk. Violetta Villas),
  • „Kiedyś byłam lalką” (wyk. Krystyna Sienkiewicz),
  • „Kochankowie z ulicy Kamiennej” (muz. Wojciech Solarz, wyk. m.in. Sława Przybylska, Krystyna Tkacz, Elżbieta Czyżewska i Anna Prucnal),
  • „Kolega Maj” (muz. Jan Ptaszyn Wróblewski, wyk. Ewa Bem),
  • „Komu weselne dzieci” (muz. Katarzyna Gártner, wyk. Urszula Sipińska),
  • „Króliczek” (muz. Andrzej Zieliński, wyk. Skaldowie, Katarzyna Groniec),
  • „Ludzkie gadanie” (muz. Seweryn Krajewski, wyk. Maryla Rodowicz),
  • „Małgośka” (muz. Katarzyna Gärtner, wyk. Maryla Rodowicz),
  • „Mechaniczna lalka” (muz. Violetta Villas, wyk. Violetta Villas),
  • „Mój pierwszy bal” (muz. Franciszka Leszczyńska, w repertuarze Kaliny Jędrusik),
  • „Mówiłam żartem” (muz. Jarosław Abramow, w repertuarze Igi Cembrzyńskiej i Krystyny Jandy),
  • „Na całych jeziorach – ty” (muz. Adam Sławiński, w repertuarze Teresy Tutinas, Kaliny Jędrusik, Hanny Banaszak, Katarzyny Nosowskiej),
  • „Najpiękniejsza” (muz. i wyk. Seweryn Krajewski),
  • „Na zakręcie” (muz. Przemysław Gintrowski, wyk. Krystyna Janda),
  • „Na kulawej naszej barce” (muz. Seweryn Krajewski, wyk. Maryla Rodowicz, Katarzyna Nosowska, Katarzyna Groniec),
  • „Nie całuj mnie pierwsza” (muz. Andrzej Zieliński, wyk. Skaldowie),
  • „Nie ma jak pompa” (muz. Jacek Mikuła, wyk. Maryla Rodowicz),
  • „Nie spoczniemy(inne języki)” (muz. Seweryn Krajewski, wyk. Czerwone Gitary),
  • „Nie żałuję” (muz. Seweryn Krajewski, wyk. Edyta Geppert),
  • „Niech żyje bal” (muz. Seweryn Krajewski, wyk. Maryla Rodowicz),
  • „Nim wstanie dzień” (muz. Krzysztof Komeda, wyk. Edmund Fetting do filmu Prawo i pięść, Katarzyna Groniec),
  • „Od nocy do nocy” (muz. Waldemar Kazanecki, wyk. Halina Kunicka do filmu Noce i dnie, Edyta Górniak),
  • „Okularnicy” (muz. Jarosław Abramow, wyk. Kazimiera Utrata, Zofia Kucówna, Sława Przybylska i Tadeusz Łomnicki),
  • „Pogoda na szczęście” (muz. i wyk. Seweryn Krajewski),
  • „Polska Madonna” (muz. Andrzej Sikorowski, wyk. Maryla Rodowicz),
  • „Sing-Sing” (muz. Jacek Mikuła, wyk. Maryla Rodowicz),
  • „Szaloną być” (muz. Violetta Villas, wyk. Violetta Villas),
  • „Sztuczny miód” (muz. Krzysztof Paszek, wyk. Barbara Krafftówna, Katarzyna Groniec),
  • „Śpiewam, bo muszę” (muz. Andrzej Zieliński, wyk. Skaldowie),
  • „Uciekaj moje serce” (muz. i wyk. Seweryn Krajewski – do serialu Jan Serce, Stanisław Sojka, Katarzyna Groniec),
  • „Ulica japońskiej wiśni” (muz. Jerzy Satanowski, wyk. Barbara Dziekan),
  • „W żółtych płomieniach liści” (muz. Andrzej Zieliński, wyk. Łucja Prus wraz z zespołem Skaldowie),
  • „Wariatka tańczy” (muz. Seweryn Krajewski, wyk. Maryla Rodowicz, Katarzyna Groniec, Krystyna Janda),
  • „Wieczór na dworcu w Kansas City” (muz. Andrzej Zieliński, wyk. Skaldowie),
  • „Wielka woda” (muz. Katarzyna Gärtner, wyk. Maryla Rodowicz, Katarzyna Groniec),
  • „Zielono mi” (muz. Jan Ptaszyn Wróblewski, wyk. Andrzej Dąbrowski, Andrzej Zaucha, Katarzyna Nosowska, Ania Dąbrowska),
  • „Zabawa w Sielance” (muz. Marek Lusztig, wyk. Barbara Rylska, Andrzej Żarnecki).

Agnieszka Osiecka to również twórczyni scenariusza do widowiska muzycznego Niech no tylko zakwitną jabłonie, które miało swoją prapremierę w Teatrze Ateneum w Warszawie w reżyserii Jana Biczyckiego. Ta produkcja zdobyła główną nagrodę na Festiwalu Polskiej Dramaturgii Współczesnej w 1964 roku i okazała się ogromnym sukcesem teatralnym lat 60. XX wieku w naszym kraju. Scenariusz tego widowiska został udostępniony w cyfrowej bibliotece Polona.

Osiecka przyczyniła się także do literatury, pisząc coś więcej niż tylko teksty piosenek. Wśród jej dzieł znajdują się opowiadania (takie jak Biała bluzka), powieści fabularne (Czarna wiewiórka, Salon gier), a także wspomnienia (Szpetni czterdziestoletni, Na początku był negatyw, Rozmowy w tańcu) i książki dla dzieci (w tym Dzień dobry Eugeniuszu, Wzór na diabelski ogon, Ptakowiec, Szczególnie małe sny, oraz opowiadanie Dixie, które stało się bazą dla serialu animowanego). Stworzyła również sztuki teatralne, w tym adaptacje dzieł I. B. Singera, takie jak Sztukmistrz z Lublina oraz Wilki, Darcie pierza.

W roku 1985, przez kilka miesięcy, prowadziła dziennik, który dedykowała Adamowi Michnikowi, który wówczas został skazany na 3 lata więzienia. Książka Na wolności. Dziennik dla Adama została opublikowana w 2008 roku. W 1995 roku, zakończyła prace nad librettem do opery dziecięcej Pan Marimba, jednak nie zdążyła zobaczyć jego realizacji, ponieważ premiera miała miejsce tuż po jej śmierci. Książka została również zaadaptowana jak serial animowany pt. Dixie, do którego Osiecka napisała także dialogi.

Oprócz swojej działalności literackiej, Agnieszka Osiecka tłumaczyła pieśni Bułata Okudżawy na język polski, co zaowocowało piosenką poświęconą jej przez piosenkarza pod tytułem „Proszczanie s Polszej”, której pierwszy wiersz brzmi: „My swjazany, Agnieszka, dawn odnoj sudʹboju”.

Nie należy zapomnieć również o jej wkładzie w reklamę, gdzie stworzyła słynny slogan „Coca cola – to jest to!” w 1972 roku.

Pamięć o autorce

Albumy i kompilacje oparte w całości na twórczości Agnieszki Osieckiej

Wielu artystów i zespołów na różnych nośnikach oddaje hołd twórczości Agnieszki Osieckiej. Wśród nich można wymienić:

  • Pięć oceanów – obszerna, 5-płytowa kompilacja z utworami, których teksty są dziełem Agnieszki Osieckiej,
  • Osiecka – znakomity album Katarzyny Nosowskiej z kompozycjami inspirowanymi utworami tej wybitnej autorki,
  • Czy te oczy mogą kłamać – płyta legendarnego zespołu Raz, Dwa, Trzy,
  • Buty 2 – album Maryli Rodowicz, który w pełni przedstawia twórczość Osieckiej,
  • Zoo z piosenkami Agnieszki Osieckiej – projekt Katarzyny Groniec,
  • Sentymenty – muzyczny serial poświęcony piosenkom tej niezwykłej autorki,
  • … tylko brać. Osiecka znana i nieznana – wyjątkowy album Stanisława Soyki,
  • Osiecka po męsku – album Marcina Januszkiewicza z interpretacjami piosenek,
  • Osiecky – projekt zespołu De Mono,
  • Osiecka o miłości – wyjątkowa płyta, zawierająca teksty autorstwa Agnieszki Osieckiej,
  • Osiecka o miłości. Volume 2 oraz Volume 3 – kontynuacje wyżej wspomnianego albumu, które również zawierają utwory tej autorki.

Konkursy i wydarzenia muzyczne

Osiecka inspiruje także do organizowania różnorakich konkursów i wydarzeń artystycznych. Warto zwrócić uwagę na:

  • Pamiętajmy o Osieckiej – konkurs, którego celem jest zaprezentowanie swoich interpretacji piosenek tej wyjątkowej artystki, organizowany przez Fundację Okularnicy im. Agnieszki Osieckiej,
  • Zielono mi – spektakl muzyczny wyreżyserowany przez Magdę Umer, wystawiony podczas 34. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu w 1997 roku; w programie znalazły się utwory Osieckiej, których wykonanie zaprezentowali znani artyści polskiej sceny muzycznej i teatralnej.

Fundacja

Istotnym elementem pamięci o Agnieszce Osieckiej jest Fundacja „Okularnicy” im. Agnieszki Osieckiej, która ma na celu propagowanie jej twórczości oraz pielęgnowanie dziedzictwa kulturowego.

Patronaty

Agnieszka Osiecka jest patronką wielu instytucji i szkół, w tym:

Pomniki

Na cześć Agnieszki Osieckiej powstało wiele pomników, w tym:

Upamiętnienie

Na budynku przy ul. Dąbrowieckiej 25 w Warszawie, gdzie mieszkała Agnieszka Osiecka, umieszczona jest tablica pamiątkowa. Z kolei 5 grudnia 2013 roku Narodowy Bank Polski wprowadził do obiegu dwie monety o nominałach 10 zł i 2 zł z serii „Historia Polskiej Muzyki Rozrywkowej”, które upamiętniają Agnieszkę Osiecką. Ponadto, w roku 2013 rozpoczęto publikację jej pamiętników pod tytułem „Dzienniki”. Na stronie wydawcy (Prószyński Media) można znaleźć informacje dotyczące tej edycji:

„Pierwszy tom „Dzienników” Agnieszki Osieckiej obejmuje lata 1945–1950 i otwiera wielotomową edycję. Jedno z największych i najbarwniejszych dzieł polskiego pamiętnikarstwa na pewno wywoła burzę wokół postaci Autorki. Po latach narosłych mitów i plotek oddajemy głos Jej samej. Zgodnie z życzeniem samej Poetki – kiedy Jej już nie ma. Choć przecież jest…”

„Cieszymy się, że Mama wreszcie przemówi własnym językiem. Zamiast mówić o niej bez jej wiedzy, wreszcie posłuchamy, co sama ma do powiedzenia o sobie i o innych.”

Agata Passent

W maju 2016 roku miała premierę niepublikowana wcześniej, intymna powieść Neponset, napisana przez Osiecką na przełomie lat 70. i 80. Książka ma postać dziennika głównej bohaterki (z elementami autobiograficznymi) i została opracowana do druku przez Karolinę Felberg-Sendecka (m. in. redaktorkę książki Koleżanka) oraz Martę Dobromirską-Passent (żonę Daniela Passenta, odpowiedzialną za opracowanie materiałów archiwalnych). Książka bazuje na trzech wersjach tekstu (maszynopisy i rękopisy), które są przechowywane w Bibliotece Narodowej w Warszawie. Bohaterką powieści jest Marta, postać przypominająca Elżbietę z Białej bluzki i Ćmy, „nieprzystosowana do życia, antysystemowa, anarchiczna, a przede wszystkim żywiołowa (rzeczna, dorzeczna i niedorzeczna)”, która opowiada o sobie: „jak radio zgubione przez astronautów, pędzące przez nieba z resztkami audycji o hodowli bratków lub kurcząt – audycji, której już nikt nie słucha”. Wprowadzenie do książki napisała Agata Passent, która zauważa, że ta wyjątkowo gorzka historia mogłaby nosić tytuł „Książę i żebraczka”. Na końcu tej publikacji zamieszczono również zbiór wierszy, które Osiecka napisała w tych samych latach, pt. Wiersze dla Księcia. Do książki dodano liczne przypisy oraz noty edytorskie, a także:

  • fragment rozmowy Karoliny Felberg-Sendeckiej z Magdą Czapińską, zatytułowany Koleżanka,
  • tekst Karoliny Felberg-Sendeckiej pt. „Afekciarstwo Osieckiej”.

Oceń: Agnieszka Osiecka

★★★★★
Średnia ocena:4.49 Liczba ocen:23