Zofia Kucówna

---

Życiorys

W 1955 roku Zofia Kucówna zakończyła naukę na Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie, gdzie miała zaszczyt studiować z takimi osobami, jak Jerzy Grotowski i Alina Obidniak. W tym samym roku, 26 listopada, odbyła się jej debiut na scenie krakowskiego Teatru Młodego Widza, w znakomitym widowisku Ballady i romanse, opartym na dziełach Adama Mickiewicza, w reżyserii Haliny Gallowej.

W kolejnych latach Zofia Kucówna dołączyła do zespołu aktorskiego w Teatrze Młodego Widza w Krakowie, gdzie pracowała od 1955 do 1957 roku, a następnie przeniosła się do Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie (1957-1959). Po okresie występów lokalnych, jej talent zaowocował rolami na prestiżowych scenach warszawskich, w tym w Teatrze Powszechnym (1959–1964, 1966–1968), Teatrze Ateneum (1964–1965, 1982–1986) oraz Teatrze Narodowym (1968–1982). Jej związek z Teatrem Współczesnym w Warszawie trwał od 1986 do 2006 roku.

Dzięki swojemu ogromnemu talentowi występowała gościnnie na wielu szanowanych scenach, takich jak Filharmonia Narodowa (1971), Teatr Narodowy w Helsinkach (1986), Teatr Dramatyczny (1991), Teatr Ochoty (1995, 2006) oraz Teatr Komedia (2008). W swoim bogatym dorobku artystycznym zagrała liczne role w reżyserii takich osobistości, jak Iwo Gall, Maria Biliżanka, Jerzy Goliński, Irena Babel, Krystyna Skuszanka, Wanda Laskowska, Janusz Warmiński, Adam Hanuszkiewicz, Andrzej Łapicki, Maciej Englert, Erwin Axer, Zbigniew Zapasiewicz oraz Agnieszka Glińska.

Do najważniejszych ról teatralnych Zofii Kucówny należały: Nora w Domu lalki Henryka Ibsena (1958), Panna Młoda w Weselu Stanisława Wyspiańskiego (1963), Sonia w Zbrodni i karze według Fiodora Dostojewskiego (1964), Pani Wąsowska w Panu Wokulskim Bolesława Prusa (1967), królowa Gertruda w Hamlecie Shakespare’a z Danielem Olbrychskim (1970), Lady Makbet w Makbecie (1972), Fedra w Fedrze Racine’a (1977) oraz Jean Horton w Kwartecie Harwooda (2000).

W 1959 roku Zofia Kucówna zainicjowała swoją współpracę z Teatrem Telewizji, gdzie zrealizowała kilkadziesiąt ról. Równocześnie pełniła funkcję pedagoga, wykładając na Wydziale Aktorskim Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. W maju 1998 roku otrzymała tytuł naukowy profesora nauk teatralnych. Obok swojej działalności artystycznej, Zofia Kucówna napisała kilka cennych książek biograficzno-wspomnieniowych, w tym Zatrzymać czas (1990), Zdarzenia potoczne (1993), Zapach szminki (2000), Szara godzina (2012) oraz zbiór felietonów Opowieści moje (2000).

Przez długie lata angażowała się w działalność Związku Artystów Scen Polskich, szczególnie na rzecz Domu Aktora w Skolimowie. W 2003 roku odcisnęła swoją dłoń na Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach. 22 grudnia 2008 roku miała zaszczyt odebrać Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” z rąk podsekretarza stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Tomasza Merty.

W 2023 roku Zofia Kucówna została uhonorowana prestiżową Wielką Nagrodą Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry” w Zamościu za swoje wybitne kreacje aktorskie. Zmarła 6 kwietnia 2024 roku w Domu Artystów Weteranów Scen Polskich w Skolimowie, a zgodnie z jej ostatnią wolą, spoczęła na cmentarzu parafialnym w Skolimowie w Kwaterze Artystów ZASP. Uroczystości pogrzebowe miały miejsce 15 kwietnia 2024 roku.

Życie prywatne

Jej życiowe wybory były z pewnością pasjonujące. Pierwszym mężem Zofii Kucówny był aktor Jan Mayzel, co mogło wpłynąć na jej dalszą karierę artystyczną. Następnie, w latach 1976–1989, związała się z aktorem oraz reżyserem teatralnym Adamem Hanuszkiewiczem. To połączenie z osobą z branży mogło przynieść ciekawe doświadczenia zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym.

Filmografia

Zofia Kucówna to postać, która jawi się jako utalentowana aktorka, której filmografia obejmuje wiele znaczących ról w polskiej kinematografii. Oto przegląd jej najważniejszych osiągnięć filmowych:

• Deszczowy lipiec (1957) – matka niesfornych dzieci,
• Spóźnieni przechodnie (1962) – kelnerka Zosia (nowela Stary profesor), aktorka grająca w kręconym filmie (nowela Nauczycielka),
• Wielka, większa i największa (1962) – matka Groszka,
• Wiano (1963) – Bronka Drzemlikówna,
• Przygoda noworoczna (1963) – Ela,
• Ich dzień powszedni (1963) – Ada, rejestratorka w pogotowiu,
• Bariery dźwięku (1968) – Teresa,
• Szkice warszawskie (1970) – Olga, żona Jacka,
• Atlantyda (film animowany) (1972) – recytacja,
• Spirala (1978) – Maria, lekarka,
• Pestka (1995) – matka Borysa,
• Sabina (1998) – Sabina Kozicka,
• Dowody na istnienie Hanny K. (1999) – lektorka,
• Zaduszki narodowe. Sybir ostatnie pożegnanie (2000),
• Syzyfowe prace (2000) – „Przepiórzyca”, właścicielka stancji,
• Egzamin z życia (serial telewizyjny) (2005–2008) – Zuza Chełmicka, babcia Andrzeja,
• Dwie strony medalu (serial telewizyjny) (2007) – Lucyna Wysocka, matka Janusza (gościnnie),
• Dom nad rozlewiskiem (serial telewizyjny) (2009) – Zosia,
• Dom baśni (2010) – Eleonora,
• Barwy szczęścia (2011) – Nadia Orłowska.

Jej różnorodność w rolach, od matki po lekarkę, świadczy o wszechstronności oraz umiejętności dostosowania się do różnych postaci. Kucówna pozostaje w pamięci widzów jako utalentowana aktorka, która przyczyniła się do kształtowania polskiego kina i telewizji.

Książki

Oto kompletna lista książek autorstwa Zofii Kucówny, które ukazały się na przestrzeni lat. Każda z nich wnosi coś unikalnego, odbijając jej talent i pasję do pisania.

• Zatrzymać czas, Białystok, Krajowa Agencja Wydawnicza, 1990, ISBN 83-03-03201-1,
• Zdarzenia potoczne, Warszawa, P.P. „Dom Książki” Spółka Wydawniczo-Księgarska, 1993, ISBN 83-7064-072-9,
• Zapach szminki, Łódź, „Akapit Press”, 2000, ISBN 83-87463-66-3,
• Opowieści moje (wybór felietonów z lat 1995–1999), Łódź „Akapit Press”, 2000, ISBN 83-87463-48-5,
• Szara godzina, Poznań, Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2012, ISBN 978-83-7785-191-3.

Odznaczenia i nagrody

W ciągu swojej kariery Zofia Kucówna zdobyła szereg prestiżowych odznaczeń oraz nagród, które świadczą o jej wybitnych osiągnięciach w dziedzinie kultury i sztuki. Do najważniejszych wyróżnień należy:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1998 roku,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany w 1978 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1970 roku,
• Medal 30-lecia Polski Ludowej, otrzymany w 1975 roku,
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” z 2008 roku,
• Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”, przyznana w 1978 roku,
• Nagroda Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za wybitne role w repertuarze współczesnym na antenie PR w 1963 roku,
• Nagroda na IV Kaliskich Spotkaniach Teatralnych w Kaliszu za rolę Panny Młodej w Weselu w Teatrze Powszechnym w Warszawie w 1964 roku,
• Nagroda aktorska I stopnia na Festiwalu Sztuk Rosyjskich i Radzieckich w Katowicach za rolę Sonii w Zbrodni i karze w 1964 roku,
• Nagroda Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za kreacje aktorskie w Teatrze TV oraz występy estradowe w kabarecie „Mix” w 1964 roku,
• „Złoty Ekran” – dwukrotnie, w latach 1968 i 1969,
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za osiągnięcia aktorskie w teatrze oraz w Teatrze TV w 1971 roku,
• Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy, przyznana w 1974 roku,
• Nagroda na I Opolskich Konfrontacjach Teatralnych w Opolu za rolę Matki Boskiej Poczajowskiej w spektaklu Beniowski według Juliusza Słowackiego w reżyserii Adama Hanuszkiewicza w Teatrze Narodowym w Warszawie w 1975 roku,
• Nagroda I stopnia XVII Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu za rolę tytułową w spektaklu Maria Ireneusza Iredyńskiego również w Teatrze Narodowym w Warszawie w 1976 roku,
• Nagroda Główna na XXX Kaliskich Spotkaniach Teatralnych w Kaliszu za rolę w Letycji i Lubczyku w 1990 roku,
• Dyplom za najlepsze Varsaviana – wyróżnienie za książkę Zatrzymać czas, przyznany w 1996 roku.

---

Oceń: Zofia Kucówna

---