Mieczysław Fogg

---

Rodzina

Anna z Becków (1877–1967), matka Mieczysława Fogga, była zajęta prowadzeniem sklepu mieszczącego się w kamienicy usytuowanej na rogu ulicy Długiej oraz Freta (adres: ul. Freta 1, gdzie mieszkała cała rodzina). Jego ojciec, Antoni (1874–1924), pracował jako maszynista kolejowy. Mieczysław miał pięcioro rodzeństwa, z wyjątkiem zmarłej w niemowlęctwie siostry.

W roku 1925 Mieczysław wziął ślub z Ireną z Jakubowskich. Z tego związku urodził się ich syn, Andrzej Fogg (1927–2003), który zasłynął jako wynalazca oraz inżynier elektroakustyk, autorem między innymi publikacji zatytułowanej Adaptery. Dodatkowo, młodszy brat stryjeczny Mieczysława, Aleksander Fogiel, zyskał rozgłos jako aktor.

Mieczysław Fogg był również dziadkiem Michała Henryka Fogga (1952–2012), który pełnił funkcję dyrektora Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin. Z kolei jego prawnuczkiem jest Michał Fogg, znany jako założyciel współczesnej wytwórni Fogg Record.

Życiorys

W 1920 roku Mieczysław Fogg brał udział w zbrojnych zmaganiach podczas wojny polsko-bolszewickiej, w trakcie której doznał rany na froncie. Po zakończeniu konfliktu, w 1921 roku, rozpoczął swoją karierę zawodową w Warszawskiej Dyrekcji PKP, jako kasjer, pełniąc tę rolę aż do 1935 roku.

W 1922 roku rozpoczął śpiewać w chórze w kościele św. Anny, który znajdował się przy Krakowskim Przedmieściu. To właśnie tam, podczas prób kolęd, zwrócił na niego uwagę Ludwik Sempoliński, który zaprowadził go do profesora Jana Łysakowskiego w Szkole Muzycznej im. Fryderyka Chopina, gdzie rozpoczął lekcje śpiewu w grudniu 1922 roku. Dalsze kształcenie kontynuował pod okiem Eugeniusza Mossakowskiego, Wacława Brzezińskiego, Ignacego Dygasa, a także innych znakomitych nauczycieli.

W 1926 roku przyjął pseudonim artystyczny „Fogg”, występując głównie na ślubach oraz pogrzebach. Jego debiut na scenie odbył się w 1928 roku w Chórze Dana, w teatrzyku Qui Pro Quo w Warszawie, gdzie występował do 1931 roku. Następnie występował w różnych teatrach i rewiach, takich jak Banda, Rex, Polonia, Cyrulik Warszawski, Wielka Rewia, Małe Qui Pro Quo oraz Tip Top.

Od 1932 roku Chór Dana koncertował także za granicą, m.in. w Niemczech, Estonii, Łotwie, ZSRR, Finlandii, Norwegii, Szwecji, Austrii, Włoszech oraz w USA, gdzie zagrali w 31 stanach. Dla wytwórni fonograficznej Odeon nagrywał rocznie około 100–150 piosenek, zyskując przydomek „śpiewająca mrówka”. Współpracował z uznanymi polskimi artystami kabaretowymi, takimi jak Hanka Ordonówna, Stefcia Górska, Zula Pogorzelska oraz Adolf Dymsza.

W 1934 roku otrzymał propozycję zarządzania kamienicą przy placu Trzech Krzyży 8, gdzie zamieszkał z rodziną w dwupokojowym mieszkaniu w oficynie. Dwa lata później przeprowadzili się do nowego mieszkania przy ulicy Koszykowej 69.

W 1938 roku, po opuszczeniu Chóru Dana, zdobył pierwsze miejsce w ogólnopolskim plebiscycie słuchaczy Polskiego Radia, co zaowocowało nowymi występami solowymi oraz współpracą z popularnymi pianistami, jak Mira Zimińska i Tadeusz Sygietyński. Był to również czas, kiedy jako pierwszy polski artysta estradowy wystąpił w Telewizji Polskiej, debiutując na antenie 5 października 1938 roku i 26 sierpnia 1939 roku podczas próbnej transmisji z wieżowca Prudentialu.

II wojna światowa

Podczas apelu radiowego Romana Umiastowskiego, w dniu 6 września 1939 roku, Fogg opuścił Warszawę, dołączając do grupy aktorów, z którą udał się do Zbaraża, a następnie do Lwowa. Powrócił do stolicy 31 października tego samego roku.

W miarę możliwości występował w kawiarniach na terenach kontrolowanych przez Podziemną Polskę, takich jak Café Bodo, „U Aktorek”, „Lucyna”, „Swan”, „Melodia” oraz w kawiarni hotelu Bristol. W 1944 roku, na krótko przed wybuchem powstania warszawskiego, pracował jako kelner w kawiarni usytuowanej na rogu ulic Marszałkowskiej i Wspólnej.

W konspiracji nosił pseudonim „Ptaszek”. Wziął aktywny udział w powstaniu warszawskim jako żołnierz Armii Krajowej, gdzie dzięki swojemu śpiewowi podnosił na duchu powstańców oraz mieszkańców, występując w szpitalach, na barykadach i w schronach. Łącznie dał około 100 koncertów. Jego zaangażowanie w walki zostało docenione poprzez nadanie Złotego Krzyża Zasługi z Mieczami. Jego opaska powstańcza znajduje się obecnie w Muzeum Powstania Warszawskiego.

W czasie okupacji Fogg udzielał wsparcia swoim żydowskim przyjaciołom. W 1943 roku ukrywał Ignacego Singera (znanego pod nazwiskiem Iwo Wesby), kierownika muzycznego kabaretu „Qui pro Quo”, który uciekł z warszawskiego getta z żoną i ośmioletnią córką. Fogg zorganizował schronienie dla trójki zbiegów w swoim mieszkaniu, a później pomógł im w uzyskaniu nowego lokum przy Bednarskiej oraz fałszywych dokumentów. Ukrywał również, aż do chwili uzyskania dokumentów, swojego przyjaciela Stanisława Templa, inżyniera z Wilna, który niestety zdecydował się wrócić do getta. Kolejnym jego przyjacielem, Stanisławem Koperem, który również znalazł schronienie w mieszkaniu Fogga, otrzymał pomoc do momentu, kiedy również wyjechał z Warszawy. Ignacy Zalcsztajn, inny znajomy, był ukrywany w mieszkaniu dozorcy w tej samej kamienicy, a Fogg dostarczał mu żywność i pieniądze.

Okres powojenny

Po wojnie, w latach 1945–1946, Fogg prowadził własną kawiarnię artystyczną Cafe Fogg przy ulicy Marszałkowskiej 119. W latach 1946–1951 kierował wytwórnią płyt gramofonowych Fogg Record, jednak oba przedsięwzięcia zostały znacjonalizowane przez władze komunistyczne, co zakończyło ich działalność. Po 1946 roku wrócił na estradę oraz do własnych recitalów, które prowadził z udziałem zespołów żeńskich. W 1958 roku po raz drugi wygrał plebiscyt Polskiego Radia na najpopularniejszego piosenkarza roku.

Po śmierci Maurice’a Chevaliera w 1972 roku, Fogg stał się jednym z najstarszych wykonawców piosenek na świecie. W 1971 roku ukazały się jego wspomnienia pod tytułem „Od palanta do belcanta” (red. Zbigniew K. Rogowski). Uczestniczył także w Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze.

W okresie międzywojennym, Fogg nagrywał zarówno z Chórem Dana, jak i solo w wytwórniach Odeon, Syrena Record, Syrena-Electro oraz Parlophone. Po wojnie jego nagrania były rejestrowane na płytach nie tylko w Polsce, ale także w Anglii, USA oraz Australii. Całkowity nakład jego płyt przekroczył 25 milionów egzemplarzy. Jego głos został również uwieczniony dla archiwum Polskiego Radia.

W czasie swojej ponad 60-letniej kariery Fogg dał blisko 16 tysięcy koncertów, występując w 25 krajach Europy, a także w Brazylii, Izraelu, na Cejlonie, w ośrodkach polonijnych w Nowej Zelandii, Australii, jak również wiele razy w USA i Kanadzie. Dzięki długoletniej działalności Mieczysław Fogg stał się ikoną polskiej kultury XX wieku. Istnieje anegdota, która głosi, że kiedy polscy archeolodzy odkryli starożytną mumię w Egipcie, ta zapytała: „Czy Mieczysław Fogg jeszcze śpiewa?”.

Artysta spoczywa na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kwatera 10a-1-4).

Dyskografia

Albumy

Mieczysław Fogg pozostawił po sobie bogaty zbiór płyt, które na trwałe wpisały się w historię polskiej muzyki. Jego debiutancki album to Mieczysław Fogg – Piosenki wydany w 1955 roku przez Muza, który doczekał się kilku reedycji przez Polskie Nagrania i Pronit. Kolejnym ważnym wydaniem jest Co nam zostało z tych lat… z 1954 roku, które obejmowało piosenki z dwóch cykli.

W 1959 roku Fogg wydał album Mieczysław Fogg – The Favorite of Warsaw, zawierający 16 popularnych utworów, w tym tangi, na amerykańskim rynku nakładem Bruno Hi-Fi Records. Rok później, w 1960, pojawiła się płyta Mieczysław Fogg śpiewa piosenki swojej młodości, a w 1965 roku album Wspomnienia dawnych dni.

W latach 60. Fogg kontynuował swoją działalność muzyczną, wydając takie płyty jak Oczarowanie w 1968 roku oraz Zapomniana piosenka w 1969 roku. Ostatnią rzeczą, którą nagrał w latach 70., była płyta Zawsze będzie czegoś Ci brak z 1970 roku.

Później w jego dyskografii znalazły się albumy jak Ukochana ja wrócę z 1981 roku oraz Niezapomniane przeboje z 1987 roku. W 1992 roku artysta wprowadził swoje utwory na rynek CD, publikując Starszy Pan oraz Złote przeboje.

Rok 2001 przyniósł Złotą kolekcję – Jesienne róże, a kolejne lata to wydania takie jak Ta ostatnia niedziela, Od piosenki do piosenki oraz A ja sobie gram na gramofonie w 2007 roku, które również miały wersję remiksowaną. Na zakończenie jego kariery muzycznej, w 2008 roku, Fogg zaprezentował Mieczysław Fogg znany i nieznany, a w 2011 roku ukazało się wydanie 40 Piosenek Mieczysława Fogga, które zebrało jego najważniejsze utwory.

EP, single

Oprócz albumów, Mieczysław Fogg wydał również szereg singli i EP, które były niezwykle popularne w jego czasach. Wśród nich znalazło się Mieczysław Fogg śpiewa piosenki swojej młodości (EP N 145), a także znane utwory jak Siwy włos / Kochana, wydane przez Pronit.

Jednym z najbardziej pamiętnych singli jest Czy pamiętasz tę noc w Zakopanem / Kolorowa wstążka, wydany przez Fogg Record w 1947 roku, który przyczynił się do jego popularności.

Filmografia

Mieczysław Fogg, uznawany za jednego z najwybitniejszych artystów polskiego kabaretu, w okresie międzywojennym wystąpił w wielu filmach, współpracując z Chórem Dana. Wśród jego ważnych ról filmowych można wymienić:

• Parada Warszawy (reż. Konrad Tom),
• Panienka z poste restante (reż. Jan Nowina-Przybylski),
• Dziesięciu z Pawiaka (reż. Ryszard Ordyński),
• Pałac na kółkach (reż. Ryszard Ordyński),
• Straszna noc (reż. Konstanty Meglicki),
• Rok 1914 (reż. Henryk Szaro),
• Dzieje grzechu (reż. Henryk Szaro),
• Ułani, ułani, chłopcy malowani (reż. Mieczysław Krawicz),
• Niebezpieczny romans (reż. Michał Waszyński),
• Wacuś (reż. Michał Waszyński),
• Dodek na froncie (reż. Michał Waszyński).

Po zakończeniu II wojny światowej, Mieczysław Fogg zagrał siebie w serialu telewizyjnym Dom (reż. J. Łomnicki), gdzie sportretował gospodarza kultowej kawiarni Cafe Fogg.

W dorobku artysty znajduje się biograficzny film Sentymentalny pan (reż. L. Perski), a także wspomnieniowy program telewizyjny Na przekór modom, czyli M. Fogg i jego piosenki (reż. R. Wolański).

W 1984 roku Fogg uczestniczył w telewizyjnym widowisku muzycznym Starszy pan, I’m sorry (reż. J. Woźniak), w którym zaprezentowano utwory w jego wykonaniu oraz Ireny Rogowskiej, z udziałem Baletu Teatru Wielkiego w Warszawie.

Poza tym, z okazji 75. urodzin artysty oraz 50-lecia jego pracy, zrealizowano telewizyjny program Godzina Mieczysława Fogga (reż. M. Kubera, M. Snakowska). Gośćmi honorowymi w tym wydaniu byli bliscy przyjaciele artysty, w tym Stefania Grodzieńska, Krystyna Gucewicz, Andrzej Bogucki oraz Witold Filler.

Ordery i odznaczenia

Mieczysław Fogg, znany polski artysta, otrzymał wiele prestiżowych odznaczeń, które odzwierciedlają jego wkład w kulturę oraz działalność artystyczną. Oto lista jego odznaczeń:

• Order Sztandaru Pracy I klasy (1981),
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1986) z okazji 85. urodzin i 60-lecia pracy artystycznej,
• Order Sztandaru Pracy II klasy (1976),
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1962),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (29 stycznia 1954),
• Krzyż Walecznych (1944),
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami (1944) od dowództwa powstania warszawskiego,
• Złoty Krzyż Zasługi (1952),
• Warszawski Krzyż Powstańczy (1981),
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945,
• Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984),
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (23 maja 1955),
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1967),
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (1976),
• Złota Odznaka Honorowa Towarzystwa Łączności z Polonią Zagraniczną „Polonia” (1987),
• Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1961),
• Odznaka Honorowa Miasta Poznania,
• Odznaka Honorowa Miasta Łodzi,
• Złota Odznaka Odbudowy Stolicy (1964).

W uznaniu za jego heroiczne działania oraz pomoc udzielaną żydowskim kolegom w czasie okupacji, w październiku 1989 roku Instytut Jad Waszem w Jerozolimie uhonorował Mieczysława Fogga medalem i tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

Nagrody i wyróżnienia

Mieczysław Fogg, znany polski artysta, zdobył liczne uznania za swoje osiągnięcia w dziedzinie muzyki oraz sztuki estradowej. W 1976 roku otrzymał Dyplom Ministra Spraw Zagranicznych Polskiej Rzeczypospolitej LudowejStefana Olszowskiego.

Rok później, w 1979, został uhonorowany Nagrodą Prezesa Rady Ministrów I stopnia za wybitne osiągnięcia artystyczne z okazji 35-lecia PRL. Zgromadził on setki nagród i wyróżnień, które potwierdzają jego znaczącą rolę w polskiej kulturze.

W 1970 roku Polskie Nagrania przyznały mu honorową Złotą Płytę za całokształt działalności artystycznej. W 1977 roku otrzymał tytuł oraz nagrodę Homo Varsoviensis, przyznawanej zasłużonym mieszkańcom Warszawy. Ponadto, wódz indiańskiego szczepu Tuscarora złożył z nim przymierze krwi, nadając mu imię Śpiewający Biały Orzeł.

Upamiętnienie

Upamiętnienie Mieczysława Fogga odbywa się na różne sposoby, które ukazują jego znaczenie w polskiej kulturze. W 2020 roku, na bloku mieszkalnym przy ul. Majdańskiej 5 w Warszawie, w którym artysta spędził część swojego życia, odsłonięto tablicę pamiątkową.

W 2001 roku przyznano mu honor poprzez nadanie imienia Mieczysława Fogga skwerowi w dzielnicy Śródmieście w Warszawie, który znajduje się po północnej stronie ul. T. Boya-Żeleńskiego.

Również w 2004 roku postanowiono, że jego imię nosić będzie ulica na osiedlu Mikołajew w Łodzi, co podkreśla jego wpływ na hospicjum artystyczne w różnych częściach Polski.

Na zakończenie, w 2022 roku, Szkoła Podstawowa w Złotokłosie również otrzymała imię M. Fogga, co stanowi ważne uznanie dla jego dorobku muzycznego i kulturowego.

Inne informacje

W 2006 roku warszawski zespół Cinq G zrealizował interesujący projekt muzyczny, wydając album z interpretacjami piosenek Mieczysława Fogga. Płyta, nosząca tytuł Fogga Ragga, zyskała popularność dzięki połączeniu znanych melodii Fogga z rytmami ragga, co nadało utworom nową, świeżą energię.

W 2008 roku z inicjatywy wnuka artysty, Michała Fogga, powstała kolejna płyta prezentująca twórczość Mieczysława. Album o nazwie „Cafe Fogg” znalazł miejsce dla remixów oraz nowych aranżacji jego klasycznych utworów. Na krążku tym zaprezentowało się kilkunastu polskich artystów, którzy przyczynili się do odświeżenia muzyki Fogga, dodając jej nowoczesny sznyt.

Rok później, w 2009, w sukcesywnym nawiązywaniu do tego projektu, wydano kontynuację pierwszej płyty, zatytułowaną „Cafe Fogg 2”. Ta seria albumów ukazuje trwały wpływ twórczości Mieczysława Fogga na kolejne pokolenia artystów oraz ich umiejętność reinterpretacji klasycznych utworów w różnych stylach muzycznych.

---

Oceń: Mieczysław Fogg

---