Mosze Szklar

---

Życiorys

Mosze Szklar, urodzony w 1920 roku w Warszawie, rozpoczął swoją edukację w chederze, a następnie uczęszczał na kursy poświęcone literaturze oraz psychologii. W tym samym czasie zarabiał na życie jako włókniarz. W trakcie II wojny światowej zaangażowany był w pracę w ciężkim przemyśle, zlokalizowanym w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Po wojnie powrócił do Polski, gdzie podjął pracę w redakcjach periodyków żydowskich. Przez pewien czas pełnił funkcję sekretarza redakcji „Fołks Sztyme”, a także uczestniczył w redagowaniu „Jidisze Szriftn”. Był autorem tekstów dla czasopism, które ukazywały się w ZSRR, Izraelu oraz Stanach Zjednoczonych.

Debiutanckie wiersze Szklara opublikowane zostały w 1947 roku na łamach „Ojfgang”. Podobnie jakKalman Segal, cechował się wpływem socrealizmu, tworząc m.in. panegiryki na cześć Stalina, pomimo że w jego utworach pojawiały się wątki żydowskie, co czyniło jego twórczość wyjątkową na tle innych autorów tego okresu. W 1951 roku wydany został jego pierwszy tomik, zatytułowany „Ruinen un rusztowanies”. Z biegiem czasu Szklar zaczął coraz mocniej koncentrować się na tematyce żydowskiej, poruszając również istotne kwestie związane z Zagładą, co zaowocowało kolejnymi cyklami utworów w tomikach publikowanych po 1956 roku.

W zbiorze „Bleterfal” z 1959 roku dostrzec można próbę zmierzenia się z rzeczywistością Związku Radzieckiego. U jego twórczości tego okresu ogólnie dominuje motyw straty oraz niepewności, a także wątek poczucia przynależności do dwóch odrębnych kultur: polskiej oraz jidysz.

W 1968 roku Szklar zdecydował się na emigrację do Stanów Zjednoczonych. Wraz z innymi wybitnymi postaciami, jak Dawid Sfard, Kalman Segal oraz Lili Berger, należał do ostatniej fali pisarzy żydowskich w Polsce, tworzących w jidysz. Po przybyciu do Los Angeles aktywnie uczestniczył w życiu diaspory żydowskiej, przez dwie dekady pracując w redakcji czasopisma „Heszbn”, które skupiało się na literaturze jidysz. Publikował kolejne zbiory poezji w Tel Awiwie, a jego twórczość została nagrodzona licznymi wyróżnieniami w Stanach Zjednoczonych oraz Izraelu.

Zmarł w 2014 roku w Los Angeles. Jego poezja doczekała się również polskiego tłumaczenia, w którym ukazał się wybór jego utworów pt. „Słowa moje, pieśni moje” w przekładzie Arnolda Słuckiego i Romana Pytla (2008) oraz dzieło prozatorskie „Gdy ziemia płonęła” w przekładzie Magdaleny Ruty (2020).

Wybrana twórczość

Oto niektóre z kluczowych dzieł autorstwa Mosze Szklar, które pokazują jego twórczość na przestrzeni lat:

• Ruinen un rusztowanies, 1951,
• Tegleche mi, 1954,
• Bleterfal, 1959,
• Poszete werter, 1962,
• Farszpetikter friling, 1966,
• In dimjen farziglt, 1975,
• In cwiszn grin, 1981,
• Lid un lebn, 1988,
• Moln di amoln, 1997.

---

Oceń: Mosze Szklar

---