Polskie Koleje Państwowe

---

Siedziby

W latach 1928–1929, zrealizowano projekt budowy kompleksu budynków dla zarządu Polskich Kolei Państwowych w Warszawie, znajdujący się przy ulicy Targowej 74. Po zakończeniu II wojny światowej, siedziba była współdzielona z Ministerstwem Infrastruktury, które posiadało swoje biura przy ul. Chałubińskiego 4-6. Przez pewien czas obydwie instytucje funkcjonowały razem, a w latach 1951–1957 Ministerstwo Kolei miało swoje siedziby w budynkach PKP.

Po przeprowadzonych reformach i zmianach organizacyjnych, w roku 2000 zarząd PKP zdecydował się na przeniesienie do nowej lokalizacji, której adresem była ul. Szczęśliwicka 62, do obiektu byłego internatu Technikum Kolejowego. Miejsce to usytuowane jest w pobliżu dworca PKP Warszawa Zachodnia. Od grudnia 2016 roku, siedziba spółki znalazła się w nowoczesnym biurowcu West Station, zlokalizowanym w al. Jerozolimskich 142A.

Zachęcamy do zapoznania się ze szczegółowymi informacjami na temat wcześniejszych siedzib Polskich Kolei Państwowych.

Historia

Historia Polskich Kolei Państwowych to dynamiczny obraz ewolucji zarządzania kolejnictwem na ziemiach polskich. Przez wiele lat, organizacja PKP przechodziła szereg zmian strukturalnych. W ciągu swojej historii, zarządzanie koleją było wielokrotnie powierzone specjalnie powołanym resortom. Trzykrotnie kolejnictwem kierowano przez ministerstwo komunikacji oraz przez Dyrekcję Generalną PKP.

W pożądku chronologicznym, można wyróżnić następujące etapy:

• 1919–1924 – Ministerstwo Kolei Żelaznych zarządzające koleją,
• 1924–1926 – Ministerstwo Kolei bezpośrednio zarządzające,
• 1926–1939 – Ministerstwo Komunikacji,
• 1926 – utworzenie przedsiębiorstwa PKP na podstawie Rozporządzenia Prezydenta z 24 września 1926 roku,
• 1945–1948 – Ministerstwo Komunikacji,
• 1948–1951 – Dyrekcja Generalna PKP w ramach Ministerstwa Komunikacji,
• 18 marca 1949 – nadanie statutu przedsiębiorstwu „Polskie Koleje Państwowe”,
• 1951–1957 – Ministerstwo Kolei zarządzające PKP,
• 1957–1978 – Ministerstwo Komunikacji,
• 1978 – powołanie Dyrekcji Generalnej PKP w ramach Ministerstwa Komunikacji,
• 1987 – wyodrębnienie przedsiębiorstwa PKP z Ministerstwa Komunikacji,
• 1987–2000 – działalność Dyrekcji Generalnej PKP.

Jak wyglądał podział organizacyjny PKP przed wydzieleniem spółek?

• Dyrekcja Infrastruktury Kolejowej w Warszawie,
• Dyrekcja Kolejowych Przewozów Towarowych Cargo w Katowicach,
• Dyrekcja Przewozów Pasażerskich w Warszawie,
• Dyrekcja Elektroenergetyki Kolejowej w Warszawie,
• Dyrekcja Teleinformatyki Kolejowej w Warszawie,
• Centrum Szkolenia i Doskonalenia Kadr Kolejnictwa w Warszawie,
• Dyrekcja Zakupów i Sprzedaży Ferpol, Warszawa, ul. Grójecka 17; obecnie nieaktywna,
• Dyrekcja Kolei Dojazdowych, Warszawa, ul. Chłopickiego 53; obecnie nieaktywna,
• Zakład Szybkiej Kolei Miejskiej w Trójmieście, Gdynia,
• Komenda Straży Ochrony Kolei w Poznaniu.

Reforma PKP od 2001 roku

Reforma PKP rozpoczęta w 2001 roku miała na celu restrukturyzację oraz sprzedaż spółek kolejowych. Kluczowymi zagadnieniami były także uporządkowanie stanu prawnego oraz sprzedaż zbędnych nieruchomości. Dużą rolę w tym procesie miało odegrać wydzielenie infrastruktury kolejowej oraz przekazanie jej Skarbowi Państwa. Warto zaznaczyć, że proces ten miał być sfinansowany z zaciągniętych kredytów, a spłata miała wynikać z dochodów uzyskanych w wyniku prywatyzacji.

Dnia 29 marca 2002 roku, rząd premiera Leszka Millera podpisał umowę z rządem Japonii, dotyczącą sporządzenia studium wykonalności prywatyzacji PKP S.A.

Podczas tego okresu zamierzano również przekształcić organizację PKP, utworzono PKP S.A. oraz rozpoczęto porządkowanie spraw finansowych. Wprowadzono również Fundusz Własności Pracowniczej oraz przekazano samorządom spółkę Przewozy Regionalne.

Jednym z aspektów reformy było wyłączenie kolei wąskotorowych ze struktur PKP, co miało umożliwić lokalnym samorządom ich przejęcie. Znaczna część linii kolejowych niestety uległa zaniedbaniu, a wielokrotnie przewozy zostały całkowicie wstrzymane, co prowadziło do ich dalszej dewastacji.

Dnia 1 maja 2005 roku powstał PKP S.A. Oddział Dworce Kolejowe, którego celem było utrzymanie odpowiednich standardów dla podróżnych korzystających z dworców kolejowych.

W 2005 roku Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę, w wyniku której negatywnie oceniono sposób zarządzania majątkiem przez PKP, wskazując na liczne braki w gospodarowaniu oraz na trzymanie nieruchomości w złym stanie.

W wyniku nieefektywnego zarządzania, w 2010 roku kolej osiągnęła punkt kulminacyjny swoich problemów, co doprowadziło do zamieszania na rynku oraz chaosu w rozkładach jazdy. W wyniku tych wydarzeń, stan posady stracił zarówno wiceminister infrastruktury Juliusz Engelhardt, jak i prezes PKP Andrzej Wach.

W lipcu 2011 roku, po wielu latach zaniedbań w konserwacji, doszło do poważnych przerw w zasilaniu, co spowodowało chaos w ruchu pociągów oraz ewakuację Dworca Centralnego w Warszawie. W następnych latach kolejnictwo polskie borykało się z dodatkowymi tragediami, które wpłynęły na bezpieczeństwo w transporcie kolejowym.

Według badań „Eurobarometr” z 2012 roku, zaledwie 29% Polaków oceniło pozytywnie usługi kolejowe, podczas gdy średnia unijna wynosiła 46%. Wiele osób wskazało na złe zarządzanie polskim rynkiem kolejowym, na co zwracały uwagę także późniejsze raporty.

W 2019 roku zaplanowane zostało uruchomienie carsharingu przy dworcach, co miało na celu ułatwienie podróżnym dostępu do transportu.

17 sierpnia 2022 roku w siedzibie PKP SA została podpisana umowa o utworzeniu holdingu Grupy PKP, w którego skład weszły wszystkie spółki z wyjątkiem PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Od tego czasu grupa PKP funkcjonuje jako holding.

Liczba pracowników PKP/Grupy PKP

• 1919 – 118 tys.,
• 1920 – 171 tys.,
• 1921 – 175 tys.,
• 1922 – 177 tys.,
• 1923 – 179 tys.,
• 1924 – 176 tys.,
• 1925 – 169 tys.,
• 1926 – 164 tys.,
• 1928 – 214 tys.,
• 1933 – 176 tys.,
• 1938 – 189 tys.,
• 1939 – 215 tys.,
• 1945 – 300 tys.,
• 1946 – 342 tys.,
• 1948 – 345 tys.,
• 1953 – 231 tys.,
• 1958 – 331 tys.,
• 1962 – 345 tys.,
• 1963 – 352 tys.,
• 1965 – 351 tys.,
• 1968 – 353 tys.,
• 1970 – 360 tys.,
• 1972 – 358 tys.,
• 1990 – 340 tys.,
• 1992 – 278 tys.,
• 1998 – 212 tys.,
• 2001 – 152 tys.,
• 2003 – 143 tys.,
• 2006 – 125 tys.,
• 2009 – 102 tys.,
• 2010 – 90 tys.,
• 2011 – 87 tys.,
• 2012 – 84 tys.,
• 2013 – 81 tys.,
• 2014 – 79 tys.,
• 2015 – 70 tys.,
• 2016 – 70 tys.,
• 2017 – 69 tys.,
• 2018 – 68 tys.

Oddziały spółki

• PKP S.A., Oddział Kolejowa Medycyna Pracy, Warszawa,
• 6 regionalnych Oddziałów Gospodarowania Nieruchomościami (Gdańsk, Katowice, Kraków, Poznań, Warszawa, Wrocław).

Zarządzający PKP

Dyrektorzy generalni Dyrekcji Generalnej PKP

Przez lata, Dyrekcja Generalna Polskich Kolei Państwowych była zarządzana przez szereg wybitnych dyrektorów. Aleksander Bader pełnił tę rolę od około 1948 do 1951 roku, a jego następca, Mieczysław Zajfryd, zarządzał tymi kolejami od 1978 roku aż do końca października 1981 roku.

Kolejnym dyrektorem został Janusz Kamiński, który sprawował tę funkcję od 31 października 1981 roku do 24 października 1987 roku. Jego kierownictwo zastąpił Janusz Głowacki, który był dyrektorem od 1 stycznia 1988 do końca czerwca 1990.

Później Aleksander Janiszewski objął stanowisko w ciągu następnych kilku lat, od 1 lipca 1990 do 15 stycznia 1996 roku. Po nim, Jan Janik zasiadał na tym stanowisku do 30 lipca 1999 roku.

Od 30 lipca 1999 roku kierownictwo objął Krzysztof Celiński, który pełnił swoje obowiązki aż do 31 grudnia 2000 roku.

Prezesi, dyrektorzy generalni PKP S.A.

Również w PKP S.A. nastąpiły istotne zmiany na stanowisku prezesa. Krzysztof Celiński pełnił tę funkcję od 1 stycznia 2001 do 12 czerwca 2002 roku. Jego następcą był Maciej Męclewski, który sprawował nadzór nad spółką do 23 września 2004.

Po nim, Andrzej Wach objął urząd od 23 września 2004 do 30 grudnia 2010. Maria Wasiak, która była p.o. od 30 grudnia 2010 do 19 maja 2011, później została prezesem i piastowała to stanowisko aż do 5 kwietnia 2012 roku.

Od 11 kwietnia 2012 roku do 30 listopada 2015 roku stanowisko to zajmował Jakub Karnowski, a następnie, przez krótki czas w grudniu 2015 roku, urząd sprawował Bogusław Kowalski.

Później Mirosław Pawłowski pełnił obowiązki w latach 2016-2017, a Krzysztof Mamiński objął funkcję od 3 marca 2017 roku aż do 29 marca 2024 roku, kiedy to jego miejsce zajął Alan Beroud.

Zarząd PKP S.A.

Obecny skład zarządu Polskich Kolei Państwowych S.A. jest kluczowy dla efektywnego zarządzania przedsiębiorstwem. W dniu 29 marca 2024 roku nastąpiły istotne zmiany w kierownictwie tej instytucji.

W skład zarządu wchodzą:

• Alan Beroud – prezes,
• Andrzej Bułczyński – członek zarządu,
• Dariusz Grajda – członek zarządu,
• Paweł Lisiewicz – członek zarządu.

---

Oceń: Polskie Koleje Państwowe

---