Tadeusz Sygietyński

---

Życiorys

Zdecydowanie warto przyjrzeć się niezwykłemu życiu i twórczości Tadeusza Sygietyńskiego, który urodził się w rodzinie Antoniego, krytyka literackiego i powieściopisarza, oraz Heleny z Golińskich (1871–1958), potężnej osobistości działającej na rzecz niepodległości. Wśród licznych osiągnięć, w 1931 roku, została uhonorowana Krzyżem Niepodległości. Wspomnijmy również o jego dziadku, Leonie Sygietyńskim, który był tłumaczem, literatem oraz dziennikarzem. Tadeusz był drugim mężem Miry Zimińskiej-Sygietyńskiej.

Już w wieku 11 lat rozpoczął swoją muzyczną przygodę jako kompozytor. W zaledwie 3 lata później, w wieku 14 lat, zdobył pozycję korepetytora rytmiki w konserwatorium oraz baletu w Operze Lwowskiej, jednocześnie studiując teorię oraz kompozycję w konserwatorium Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego w Lwowie.

W 1911 roku powrócił do Warszawy, gdzie kontynuował naukę w Instytucie Muzycznym pod okiem Henryka Melcera oraz Zygmunta Noskowskiego. Dwa lata później przeniósł się do Lipska, gdzie ukończył maturę oraz podjął studia medyczne, nie zaniedbując równocześnie nauki w Konserwatorium Lipskim pod okiem znakomitych nauczycieli, takich jak Max Reger, Hugo Riemann oraz Stefan Krehle. Po wybuchu I wojny światowej, z konieczności wyjechał do Wiednia, gdzie zdobywał wiedzę muzyczną z pomocą Arnolda Schönberga.

W grudniu 1914 roku, w celu obrony kraju, zaciągnął się do II Brygady Legionów Polskich. Jednak jego służba wojskowa nie była usłana różami, bowiem 31 stycznia 1917 roku zbiegł z 2 baterii 1 Pułku Artylerii, co skutkowało dochodzeniem o dezercję pod sygnaturą akt K 376/17. W lipcu 1917 roku wrócił do Warszawy, gdzie został aresztowany za dezercję, a zwolniono go dopiero rok później. Od stycznia 1919 roku był członkiem Wojsk Polskich. Krytykując cele wojenne, został wysłany na front sowiecki. Po zakończeniu wojny polsko-sowieckiej wrócił do Warszawy, gdzie objął stanowisko kierownika teatrzyku „Miraż”.

W 1921 roku przystąpił do Związku Zawodowego Muzyków. W latach dwudziestych intensywnie współpracował z operami w takich miastach jak Wiedeń, Graz, Zagrzeb i Lublana, a także zorganizował filharmonię w Dubrowniku. Kiedy wrócił do Warszawy w 1926 roku, skoncentrował swoje talenty przede wszystkim na tworzeniu muzyki dla teatru. Pełnił funkcje kierownika muzycznego, dyrygenta i kompozytora w takich placówkach jak „Qui Pro Quo”, „Wesoły Wieczór”, Teatr Rozmaitości czy Teatr Letni. Działał również jako dyrygent w Lwowie, Krakowie, Łodzi i Warszawie, a ponadto zachwycał publiczność jako aktor w Teatrze Polskim i konferansjer.

W 1933 roku rozpoczął współpracę z Polskim Radiem, gdzie pełnił rolę reżysera muzycznego oraz autora cenionych słuchowisk. W czasie II wojny światowej kontynuował swoje pasje muzyczne, akompaniując Mirze Zimińskiej w trakcie jej koncertów. Wówczas zrodził się pomysł stworzenia zespołu ludowego, do którego przygotowywał się poprzez gromadzenie i opracowywanie ludowych pieśni oraz przyśpiewek.

Po wojnie, w 1948 roku, zrealizował swoje marzenie zakładając „Mazowsze”, które stało się jego artisticznym spełnieniem. Skomponował wiele utworów, w tym piosenki ludowe, 20 tańców ludowych (w tym najbardziej znane „Trzy tańce polskie na orkiestrę” oraz „Oberek na orkiestrę”), 28 piosenek estradowych, operę-balet „Karczma na rozdrożu”, „Szkice mazowieckie” oraz koncert fortepianowy „Capriccio”. Do jego najznakomitszych kompozycji „Mazowsza” należą także „Kukułeczka”, „Polonez warszawski”, „Warszawski dzień”, oraz „Ej przeleciał ptaszek”.

Niestety, Tadeusz Sygietyński zmarł w Warszawie na skutek choroby nowotworowej płuc. Został pochowany razem z żoną w Alei Zasłużonych na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A24-tuje-11).

Ordery i odznaczenia

W życiu Tadeusza Sygietyńskiego istotną rolę odegrały liczne odznaczenia i medale, które przyznano mu za zasługi.

• Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1955 roku,
• Order Sztandaru Pracy I klasy, uzyskany 28 kwietnia 1955 roku,
• Order Sztandaru Pracy II klasy, przyznany 31 stycznia 1953 roku,
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 20 lipca 1954 roku,
• Krzyż Niepodległości, otrzymany 27 czerwca 1938 roku,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 7 kwietnia 1951 roku,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany 19 stycznia 1955 roku.

Nagrody

Tadeusz Sygietyński został uhonorowany numerem 1 w kategorii nagrody państwowej w 1951 roku, co jest wyrazem uznania za jego znaczący wkład w polską kulturę.

Otrzymał nagrodę w zespole, która była przyznana za wybitne osiągnięcia twórcze w obszarze polskiego tańca ludowego oraz pieśni ludowej.

Upamiętnienie

W 1961 roku na budynku przy ul. Krakowskie Przedmieście 67 w Warszawie odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą Tadeuszowi Sygietyńskiemu. Jest to ważny element pamięci o jego wkładzie w kulturę.

Tadeusz Sygietyński pełni rolę patrona nie tylko miejskiego Domu Kultury w Opocznie, ale także Szkoły Podstawowej w Bukowcu Opoczyńskim. Uczczenie jego postaci można dostrzec również w formie pomnika, który zlokalizowany jest przy Domu Kultury w Opocznie.

---

Oceń: Tadeusz Sygietyński

---