Wojciech Gerson

---

Młodość

Wojciech Gerson przyszedł na świat w rodzinie drobnego przemysłowca, co miało wpływ na jego późniejsze artystyczne ambicje. W 1844 roku rozpoczął kształcenie w Szkole Sztuk Pięknych, gdzie zdobywał wiedzę i umiejętności na początku swojej kariery artystycznej. W 1853 roku otrzymał stypendium na kontynuację nauki w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu, co otworzyło przed nim nowe możliwości. Po zakończeniu nauki w Petersburgu, powrócił do Warszawy, gdzie ponownie kontynuował edukację w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych. Od 1856 roku uczył się u Leona Cognieta w Paryżu, co wzbogaciło jego artystyczne horyzonty. W 1858 roku osiedlił się w Warszawie, gdzie rozpoczął swoją działalność twórczą.

Uczniowie

Wojciech Gerson, będący jednym z prominentnych przedstawicieli polskiego środowiska artystycznego, był członkiem założycielskim Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, które zostało powołane do życia w 1860 roku. W latach 1872-1896 miał zaszczyt pełnić funkcję profesora w warszawskiej Klasie Rysunkowej, gdzie wychował wielu utalentowanych artystów. Poza działalnością pedagogiczną, Gerson był także wpływowym publicystą oraz krytykiem sztuki, współpracującym z licznymi warszawskimi czasopismami.

W dorobku literackim Gersona znajdują się różnorodne pozycje, w tym biografia zmarłego w 1868 roku malarza Józefa Simmlera oraz podręcznik anatomii, który miał na celu wesprzeć artystów w ich twórczej pracy. Był również autorem polskiego tłumaczenia „Traktatu o malarstwie” Leonarda da Vinci, datowanego na 1651 rok, co świadczy o jego zaangażowaniu w rozwój wiedzy artystycznej w kraju.

U Gersona kształcili się znani twórcy, tacy jak Alfred Kowalski, Aleksander Borawski, Eligiusz Niewiadomski, Antoni Piotrowski, Józef Chełmoński, Józef Pankiewicz, Leon Wyczółkowski, Ludomir Benedyktowicz, Wacław Chodkowski, Władysław Podkowiński, Jan Gwalbert Olszewski, Czesław Tański, Józef Rapacki, Ignacy Strubel oraz Michał Marczewski. Warto również wspomnieć o artystkach, które również korzystały z jego mentorskiego wsparcia, w tym Annie Bilińskiej-Bohdanowiczowej.

Nie bez znaczenia są również słowa Chełmońskiego, który wiele lat później opisał Gersona jako wzór artysty, który dla sztuki potrafił poświęcić dosłownie wszystko, łącznie z impulsami do życia rodzinnego. Jego ogromny wpływ na rozwój sztuki w Polsce jest niezaprzeczalny, a jego uczniowie stali się ważnymi postaciami w polskim malarstwie.

Główne dzieła

Wśród ważniejszych dokonań Wojciecha Gersona znajdują się jego litografie, w tym serie: Widoki Warszawy oraz Ubiory ludu polskiego. Artysta ilustrował także dzieła o tematyce historycznej, w tym znaczące prace takie jak „Hetmani polscy”. Jego pierwszy wielki obraz historyczny, który zyskał uznanie, to Margrabia Gero i Słowianie, aktualnie eksponowany w Muzeum Narodowym w Krakowie. Gerson stworzył również wiele znakomitych obrazów związanych z historią Polski, takich jak Kopernik w Rzymie, gdzie przedstawiony jest przy wykładaniu swojego systemu oraz Zamordowanie Przemysława II.

Jego prace dekoracyjne w Muzeum Przemysłu i Rolnictwa oraz w sali Zakładu Kredytowego w Warszawie wyróżniają się oryginalnością, a także jego malarstwo krajobrazów tatrzańskich, które ukazuje piękno polskich gór. Zainteresowania Gersona obejmowały również architekturę oraz krytykę sztuki, a jego twórczość koncentrowała się na patriotycznych tematach, idyllicznych widokach i pejzażach górskich.

Gerson był aktywnym członkiem parafii ewangelicko-augsburskiej Świętej Trójcy w Warszawie, gdzie pełnił rolę Prezesa Kolegium Kościelnego w latach 1898–1901. Po śmierci został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie, ulokowanym przy ulicy Młynarskiej (aleja 29, grób 1). Jego córką była uznawana rzeźbiarka i pisarka Maria Gerson-Dąbrowska, która spoczywa na Powązkach w kwaterze 39 – 4 – 17.

Upamiętnienie

Wojciech Gerson jest ważną postacią, której pamięć honorowana jest w różnych miastach Polski. W stolicy, Warszawie, oraz w Lesznie i Wrocławiu, jego imieniem nazwano wiele ulic, co świadczy o jego istotnym wkładzie w kulturę i sztukę. Oprócz tego, Gerson jest również patronem Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Warszawie, co podkreśla jego znaczenie w edukacji artystycznej młodego pokolenia.

Potomkowie

Jego córka, Maria Gerson-Dąbrowska, zasłynęła jako zdolna pisarka oraz malarka, a także była żoną literata, Ignacego Dąbrowskiego. Wśród potomków Gersona znajduje się Michał Witwicki, który zdobył uznanie jako architekt oraz konserwator zabytków.

---

Oceń: Wojciech Gerson

---