Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus, wcześniej znany jako Szpital Dzieciątka Jezus, to renomowana placówka medyczna zlokalizowana w stolicy Polski, w warszawskiej dzielnicy Ochota. Jego adres to ul. Lindleya 4.
Kompleks szpitalny jest otoczony przez ulice, które mają znaczenie zarówno komunikacyjne, jak i lokalizacyjne. Do ulic ograniczających ten obszar należą Nowogrodzka, Chałubiński, Oczki oraz Koszykowa.
Historia
Historia Szpitala Klinicznego Dzieciątka Jezus jest bardzo bogata i sięga aż do XVIII wieku. W roku 1732 Gabriel Piotr Baudouin, ksiądz należący do Zgromadzenia Księży Misjonarzy, założył Dom Podrzutków, usytuowany przy ulicy Krakowskie Przedmieście. Jak podano w osobnym artykule, Dom Podrzutków w Warszawie został później przeniesiony na plac Warecki. W roku 1758, na podstawie dekretu króla Augusta III, zmieniono jego nazwę na Szpital Generalny Dzieciątka Jezus, co czyniło go największym szpitalem w ówczesnej Warszawie. W związku z jego działalnością urządzono cmentarz dla potrzebujących.
Szpital pełnił rolę miejsca leczenia i opieki nad ubogimi oraz kobietami w ciąży, a także stanowił schronienie dla osób starszych oraz mających różnorodne kalectwa. Z uwagi na intensywny przyrost ludności w Warszawie, budynki przy pl. Wareckim stały się zbyt małe, co skłoniło władze do przeniesienia szpitala na teren folwarku świętokrzyskiego, mieszczącego się przy ul. Nowogrodzkiej. Nowy kompleks szpitalny, zbudowany w nowoczesnym systemie pawilonowym, powstawał w latach 1897–1901 według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego. W jego skład wchodziły m.in. kaplica katolicka oraz cerkiew prawosławna.
Teren, na którym niegdyś znajdował się szpital przy pl. Wareckim, został rozparcelowany i powstały nowe ulice: Moniuszki, Nowosienna (po 1916 r. Sienkiewicza), Boduena, a także przedłużenie ul. Jasnej od ul. Świętokrzyskiej do ul. Zgoda. W kolejnych latach teren ten zyskał zwartą zabudowę czynszową, a między rokiem 1900 a 1901 wzniesiono gmach Filharmonii. Z kolei dawna kaplica szpitalna zyskała status samodzielnego kościoła, z nowym adresem na ul. Moniuszki.
W okresie międzywojennym szpital stał się siedzibą 5 klinik uniwersyteckich i 11 oddziałów specjalistycznych, co wskazuje na rozwój nauk medycznych w tym czasie. Niestety, kompleks szpitalny został uszkodzony podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 roku. Na terenie szpitala utworzono prowizoryczny cmentarz, jednak groby zaczęto likwidować na rozkaz niemieckich władz w listopadzie tego samego roku. Podczas okupacji, szpital pełnił rolę schronienia dla żołnierzy Państwa Podziemnego oraz pomagał prześladowanej ludności żydowskiej, a w jego murach odbywało się tajne nauczanie dla studentów medycyny.
Podczas powstania warszawskiego, 25 sierpnia 1944 roku, szpital padł ofiarą brutalnej pacyfikacji przez żołnierzy RONA, którzy bili i mordowali zarówno pacjentów, jak i personel. W wyniku działań wojennych placówka ucierpiała znacznie, tracąc sprzęt, zaopatrzenie, a także personel oraz infrastrukturę budowlaną.
Po zakończeniu wojny w lipcu 1945 roku szpital wznowił swoją działalność, stopniowo rozwijając nowe specjalizacje medyczne. W 1975 roku część jego funkcji przejął nowo wybudowany Centralny Szpital Kliniczny przy ul. Banacha. Dnia 2009 roku kompleks szpitala został poddany ochronie i wpisany do rejestru zabytków, co stanowiło istotny krok w kierunku zachowania dziedzictwa kulturowego tego miejsca.
Przypisy
- a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30.06.2022 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). [dostęp 02.10.2022 r.]
- Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 24. ISBN 978-83-07-03239-9.
- O Szpitalu. Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus w Warszawie. [dostęp 09.07.2013 r.]
- Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 844. ISBN 83-01-08836-2.
- Piotr Paszkiewicz: Pod berłem Romanowów. Sztuka rosyjska w Warszawie 1815–1915. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 1991, s. 107. ISBN 83-900047-7-1.
- Franciszek Galiński: Gawędy o Warszawie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska“, 1939, s. 260.
- Zofia Podgórska-Klawe: Szpitale warszawskie 1388–1945. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 219.
- Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 24.
- Józef Galewski, Ludwik B. Grzeniewski: Warszawa zapamiętana. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1961, s. 57.
- Maria Nietyksza, Witold Pruss: Zmiany w układzie przestrzennym Warszawy [w:] Irena Pietrzak-Pawłowska (red.) Wielkomiejski rozwój Warszawy do 1918 r. Warszawa: Książka i Wiedza, 1973, s. 34.
- Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 167, 169.
- Jan Stanisław Bystroń: Warszawa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977, s. 277.
Pozostałe obiekty w kategorii "Obiekty edukacyjne i naukowe":
Szpital Bielański | Szpital Wolski | Centralny Szpital Kliniczny w Warszawie | Mazowiecki Szpital Bródnowski | Pawilon Edukacyjny Kamień | Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Studentów w Warszawie | Ośrodek Filary | Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. Witolda Orłowskiego w Warszawie | Szpital Medicover | Szpital Południowy w Warszawie | Szpital Świętego Jana Bożego w Warszawie | Szpital Czerniakowski | Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego | Wydawnictwo Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina – Chopin University Press | Szpital Kliniczny im. ks. Anny Mazowieckiej w Warszawie | Szpital Dziecięcy im. prof. dr. med. Jana Bogdanowicza w Warszawie | Wydawnictwo IFiS PAN | Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy im. ks. Franciszka Toporskiego | Respublica (korporacja) | Warszawskie Centrum Opieki Medycznej „Kopernik”Oceń: Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus