Ulica Nowogrodzka w Warszawie

Ulice i place

Ulica Nowogrodzka to ważna arteria znajdująca się w dzielnicach Śródmieście oraz Ochota w stolicy Polski, Warszawie.

Ta ulica odgrywa kluczową rolę w kontekście komunikacyjnym oraz urbanistycznym miasta, stanowiąc istotny element infrastruktury stolicy.

Historia

Ulica Nowogrodzka w Warszawie ma długą i bogatą historię. Została zaplanowana w drugiej połowie XVIII wieku, powstała w wyniku utworzenia jurydyki Nowogrodzkiej, od której przyjęła swoją nazwę. W 1770 roku formalnie nadano nazwę, którą zapisywano wcześniejszymi formami, w tym jako Nowo Grodzka.

W tym samym roku, na wysokości dzisiejszej ul. Raszyńskiej, ulica była przecięta okopami Lubomirskiego, co miało duże znaczenie strategiczne w tamtych czasach. Kolejnym istotnym wydarzeniem miało miejsce w 1781 roku, kiedy to na terenie, który należał do misjonarzy z kościoła św. Krzyża, założono cmentarz Świętokrzyski.

W 1870 roku, w okolicy między ulicami Emilii Plater oraz Chałubińskiego, otwarto Ogród Pomologiczny, który przyciągał mieszkańców i stwarzał przestrzeń do rekreacji.

W drugiej połowie XIX wieku przy tej ulicy znajdowały się składy wełny należące do Banku Polskiego, gdzie organizowano targi wełny. W tym okresie ulica zaczęła być zabudowywana eklektycznymi i modernistycznymi kamienicami. W latach 1897–1901, w rejonie dawnego folwarku świętokrzyskiego, powstał kompleks Szpitala Dzieciątka Jezus, przeniesiony tam z placu Wareckiego, co wywarło duży wpływ na usługową i społeczną infrastrukturę tej dzielnicy.

W 1927 roku na Nowogrodzkiej powstała Elektryczna Kolej Dojazdowa, której przystanek końcowy znajdował się między ulicami Poznańską i Marszałkowską. To znacznie poprawiło dostępność tej części miasta.

W latach 1928–1933 na działce między Nowogrodzką, Poznańską oraz św. Barbary wzniesiono nowoczesny Gmach Urzędu Telekomunikacyjnego i Telegraficznego. Został on zaprojektowany przez Juliana Putermana-Sadłowskiego i Waldemara Radlowa, a jego konstrukcję wspierał wybitny inżynier Stefan Bryła. To był pierwszy w Polsce budynek o stalowej konstrukcji szkieletowej, co stanowiło milowy krok w architekturze.

W kamienicy pod numerem 15 podczas II wojny światowej funkcjonowała restauracja Bar Podlaski, znana jako Nur für Deutsche, która stała się celem zamachów przeprowadzonych przez Gwardię Ludową w 1943 roku. W czasie powstania warszawskiego Nowogrodzka była silnie bombardowana, a fragment ulicy między Marszałkowską a Kruczą stał się linią frontu do kapitulacji. Niestety, znaczna część okolicznej zabudowy została wtedy zniszczona.

Odtworzenie ruchu kolejowego rozpoczęło się po wojnie. W 1957 roku zlikwidowano przystanek Warszawa Marszałkowska EKD, przenosząc zakończenie trasy do tygla znajdującego się między ulicami Chałubińskiego i Emilii Plater, co miało istotny wpływ na transport publiczny w tym rejonie. W 1963 roku przystanek został całkowicie zlikwidowany, a linia kolejowa przeniesiona do wykopu linii średnicowej, co było jednym z ważniejszych kroków w modernizacji transportu w stolicy.

Około 1960 roku, przy ul. Poznańskiej zbudowano nową siedzibę Rady Narodowej Warszawa-Śródmieście, która obecnie jest siedzibą Urzędu Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy. Na przestrzeni lat, ulica Nowogrodzka przeszła szereg transformacji, a w 2020 roku powstał przejazd dla rowerzystów oraz przejście dla pieszych pod wiaduktem nad ul. Chałubińskiego, co jest dowodem na ciągły rozwój tej historycznej części Warszawy.

Ważniejsze obiekty

Ulica Nowogrodzka w Warszawie to miejsce, które kryje w sobie wiele istotnych obiektów, które warto poznać. Wśród nich znajdują się:

Przypisy

  1. Nowości na Nowogrodzkiej. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. 07.10.2020 r. [dostęp 12.04.2024 r.]
  2. Grzegorz Piątek: Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944−1949. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2020, s. 99. ISBN 978-83-280-3725-0.
  3. Magda Szymańska (oprac.): Warszawa zapamiętana. Dwudziestolecie międzywojenne. Warszawa: Dom Spotkań z Historią, 2018, s. 116. ISBN 978-83-66068-01-8.
  4. Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 13. Nowogrodzka-Nowomiejska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2007, s. 15. ISBN 978-83-88372-35-3.
  5. Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie 1918–1939. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2006, s. 57. ISBN 83-60350-00-0.
  6. Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 195, 196. ISBN 83-912463-4-5.
  7. Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 168. ISBN 978-83-62189-08-3.
  8. Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 239. ISBN 978-83-62189-08-3.
  9. a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 300. ISBN 83-01-08836-2.
  10. Zofia Podgórska-Klawe: Szpitale warszawskie 1388–1945. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 219.
  11. Franciszek Galiński: Gawędy o Warszawie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska“, 1939, s. 151.
  12. Franciszek Galiński: Gawędy o Warszawie. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Biblioteka Polska“, 1939, s. 198.
  13. Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983, s. 313, 385. ISBN 83-06-00717-4.
  14. a b Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 138.
  15. a b Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 139.

Oceń: Ulica Nowogrodzka w Warszawie

★★★★★
Średnia ocena:4.76 Liczba ocen:13