Kamienica przy alei 3 Maja 2 w Warszawie

Kamienice i domy

Kamienica usytuowana przy alei 3 Maja 2 w Warszawie to jeden z interesujących przykładów architektury z lat 1923–1931. Obiekt ten znajduje się w sercu warszawskiegoPowiśla, wzniesiony nieopodal północnej strony wiaduktu mostu Poniatowskiego, w okolicy ulic Wybrzeża Kościuszkowskiego oraz Ignacego Potockiego.

Znajdująca się w tej lokalizacji kamienica jest nie tylko świadectwem przeszłości ale także miejscem, które nosi w sobie unikalny charakter architektoniczny Warszawy.

Historia i mieszkańcy

Spółdzielnia Budowlano-Mieszkaniowa „Domy Spółdzielcze” została założona 4 maja 1923 roku dzięki inicjatywie prominentnych działaczy Polskiej Partii Socjalistycznej, w tym Jana Kwapińskiego, Kazimierza Pużaka oraz Tomasza Arciszewskiego. W 1929 roku spółdzielnia rozpoczęła budowę budynku przy alei 3 Maja 2 w Warszawie, nadając mu nazwę „Powiśle”, która zakończyła się w 1931 roku. Projektem budynku zajął się inż. arch. Wincenty Oczykowski, a nadzór budowlany sprawował Jan Zacharzewski. Wcześniejszy adres tego obiektu to aleja 3 Maja 2/4/6.

Kamienica, o wysokości od 6 do 8 kondygnacji, oferuje 196 mieszkań w 11 klatkach schodowych. Jej oryginalna architektura przypomina nierównoboczny bastion, a przestronny dziedziniec nawiązuje do tradycji kamienic czynszowych w stolicy.

Do grona osób, które były członkami spółdzielni od jej początków, należą m.in.:

  • Tomasz Arciszewski, premier RP na uchodźstwie, lider PPS–WRN,
  • Jan Maurycy Borski, przedwojenny publicysta,
  • Stanisław Dubois, działacz PPS i poseł na Sejm II RP,
  • Maciej Dubois, adwokat i syn współzałożyciela,
  • Eleonora Gałecka-Strug,
  • Helena Hołówko,
  • Ignacy Huber,
  • Maria Jankowska „Marusia”, współzałożycielka,
  • Aleksandra z Giedroyców Korczewska,
  • Halina Krahelska, współzałożycielka,
  • Julian Kulski, wiceprezydent Warszawy,
  • Jan Kwapiński, poseł na Sejm i wicepremier,
  • Piotr Matejko, profesor socjologii, oraz jego syn Aleksander,
  • Maciej Nowicki, architekt,
  • Irena Pauszer, prezes SBM „Domy Spółdzielcze”,
  • Helena Płotnicka, współzałożycielka,
  • Kazimierz Pużak, poseł i działacz PPS,
  • Hanna Szapiro-Sawicka, działaczka komunistyczna,
  • Stefan Starzyński, prezydent Warszawy,
  • Henryk Świątkowski, poseł na Sejm,
  • Sylweriusz Treugutt,
  • Michał Sapieha,
  • Maria Wittek, generał Wojska Polskiego,
  • Jadwiga Zan.

W lokalu zostawało archiwum PPS, które było prowadzone przez Teresę Perlową, a także Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dzieci. W początkowym okresie okupacji, Stanisław Dubois gościł Stefana Korbońskiego, pełniącego w 1945 roku obowiązki Delegata Rządu na Kraj.

W latach 1942-1943 w kamienicy mieszkał 10-letni Marek Hłasko z matką Marią.

W dniu 1 sierpnia 1944 roku, podczas powstania warszawskiego, budynek ten był miejscem, w którym schronienie znaleźli żołnierze Armii Krajowej z 1138 i 1139 plutonu 3 kompanii zgrupowania „Konrad”. Niestety, zostali oni ujęci przez Niemców i rozstrzelani pod arkadami wiaduktu 2 sierpnia 1944 roku. Wśród poległych znajdowali się tacy jak ppor. Stanisław Aksentowicz ps. Sawa oraz inni.

Kamienica przetrwała II wojnę światową pomimo częściowych zniszczeń wywołanych ostrzałem, a także wysadzenia wiaduktu mostu Poniatowskiego. Po wojnie, w końcu lat 70., mieszkanie Elżbiety Regulskiej stało się miejscem składania i druku niezależnych wydawnictw, takich jak „Robotnik” i „Głos”. W nocy z 13 grudnia 1981 roku, Milicja Obywatelska aresztowała właścicielkę oraz Stanisława Kusińskiego.

W latach 1978–1981, u Elżbiety Regulskiej zamieszkiwały również takie postacie jak: Alina Cała, Barbara Felicka i Magdalena Zowczak.

W dniach 11 listopada 2020 roku, podczas Marszu Niepodległości, w kierunku lokalu Wydawnictwa „Dwie Siostry” skierowane zostały płonące race, co było odpowiedzią na zawieszenie na balkonie tęczowej flagi oraz bannera Strajku Kobiet. Ostatecznie, racami podpalono drzwi balkonowe lokalu poniżej, zamieszkiwanego przez witkacologa Stefana Okołowicza.

W kamienicy tej mieszkało wielu znakomitych mieszkańców, wśród których byli:

Stan obecny

Obecny stan budynku przy alei 3 Maja 2 w Warszawie jest rezultatem wielu lat dbałości i troski ze strony spółdzielni. Ich starania zaowocowały przyznaniem dyplomu uznania przez Zarząd Główny Towarzystwa Przyjaciół Warszawy, co świadczy o wysokim standardzie zarządzania nieruchomością.

Warto zaznaczyć, że budynek wyróżnia się również unikalnymi, odtworzonymi zabytkowymi windami, które stanowią ciekawostkę, podobnie jak w pobliskiej kamienicy przy alei 3 Maja 5.

W 2009 roku, w ramach XXVI edycji konkursu „Warszawa w kwiatach”, obiekt otrzymał tytuł „Mister kwiatów 2009”, co podkreśla jego estetyczną wartość oraz zaangażowanie społeczności lokalnej w zachowanie piękna urbanistycznego miasta.

Obecnie, w roku 2024, w budynku zlokalizowanych jest również kilkanaście różnorodnych zakładów usługowych, które podnoszą jego funkcjonalność oraz atrakcyjność.

Budynek został początkowo wpisany do rejestru zabytków pod numerem 10990, lecz z czasem z tej listy został usunięty, co może budzić pewne kontrowersje wśród jego miłośników.

W każdej z 11 klatek znaleźć można stylową windę wyprodukowaną przez szwajcarską firmę Stigler, co również podkreśla jakość i elegancję tego obiektu.

Obecnym prezesem Zarządu Spółdzielni (KRS 0000056285) jest Andrzej Olbryś, który ma istotny wpływ na rozwój i zarządzanie nieruchomością.

Tablice pamiątkowe

Na południowo-zachodnim narożniku budynku umieszczono cztery tablice pamiątkowe, które oddają hołd mieszkańcom kamienicy. Te niezwykłe znaki pamięci przypominają o ważnych postaciach związanych z historią tego miejsca.

  • W 1957 roku miało miejsce odsłonięcie tablicy upamiętniającej Stanisława Dubois,
  • W 1999 roku z kolei poświęcono tablicę Marii Wittek,
  • W dniu 7 marca 2013 roku, w przeddzień 4. rocznicy śmierci, odsłonięto tablicę poświęconą profesorowi Relidze,
  • W listopadzie 2013 roku na ścianie kamienicy zawisła tablica poświęcona Kazimierzowi Pużakowi, Tomaszowi Arciszewskiemu oraz Janowi Kwapińskiemu, postaciom zasłużonym dla Polskiego Państwa Podziemnego oraz Rządu Polskiego na uchodźstwie, którzy byli też współzałożycielami SBM „Domy Spółdzielcze” w Warszawie.

Tablice są umiejscowione w określonej kolejności, zaczynając od lewej strony i przesuwając się w prawo.

Oceń: Kamienica przy alei 3 Maja 2 w Warszawie

★★★★★
Średnia ocena:4.94 Liczba ocen:23