Kamienica pod Zegarem w Warszawie

Kamienice i domy

Kamienica pod Zegarem, znana również jako kamienica Zygmunta Lewina, to wyjątkowy zabytek architektury, który przyciąga uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów odwiedzających stolicę. Usytuowana jest przyulicy Chłodnej 20 w Warszawie, co czyni ją ważnym punktem w przestrzeni miejskiej.

Warto zwrócić uwagę na historię oraz architekturę tego niezwykłego budynku, który stanowi integralną część warszawskiego krajobrazu. Kamienica pomimo upływu lat, nadal zachowuje swój unikalny charakter i styl, co czyni ją interesującą atrakcją dla każdego, kto odwiedza stolicę.

Opis

Kamienica pod Zegarem, wzniesiona w latach 1912-1913, to niezwykły przykład architektury w stylu wczesnomodernistycznym, choć inne źródła sugerują, że ma ona również cechy stylu secesyjnego. Projektantami tego budynku są znani architekci Józef Czerwiński oraz Wacław Heppen. Został on zaprojektowany w formie zamkniętego układu dwupodwórzowego, a jego solidna konstrukcja opiera się na stropach ze stali i cegły. Szczególną cechą architektoniczną kamienicy jest zegar umieszczony na frontonie, który nadał jej unikalną nazwę.

W trakcie II wojny światowej kamienica znalazła się na obszarze warszawskiego getta. W bezpośrednim sąsiedztwie budynku wybudowano drewnianą kładkę, która łączyła małe i duże getto, co miało istotne znaczenie w trudnych czasach.

W latach 1941-1942 w kamienicy mieszkał prezes warszawskiego Judenratu, Adam Czerniaków, który prawdopodobnie dokonał samobójstwa w swojej siedzibie przy ul. Grzybowskiej 26/28. Inne źródła podają, że 22 lipca 1942 roku, w murach kamienicy, z rąk SS został zamordowany Franciszek Paweł Raszeja.

Budynek uległ uszkodzeniu w czasie powstania warszawskiego. Po zakończonej wojnie usunięto ostatnią kondygnację oraz zniszczone w 1944 półokrągłe zwieńczenie. Administracja budynku od 1945 do 1965 roku była w rękach spółdzielni mieszkaniowej, która została założona przez byłych lokatorów. Później kamienica przeszła pod kontrolę miejskich władz.

W drugim podwórzu znajduje się ciekawy element – żeliwna obudowa ujęcia wody, ozdobiona głową lwa, co dodaje charakteru temu miejscu. W 2005 roku budynek, wraz z przyległymi oficynami, został oficjalnie wpisany do rejestru zabytków, co podkreśla jego walory historyczne oraz architektoniczne.

Przypisy

  1. a b MagdalenaM. Stopa MagdalenaM., JanJ. Brykczyński JanJ., Ostańce. Kamienice warszawskie i ich mieszkańcy. Tom pierwszy, wyd. 2, Warszawa: Dom Spotkań z Historią, 2013, s. 22-25.
  2. Ilustrowany przewodnik po Warszawie wraz z treściwym opisem okolic miasta (wydanie I na podstawie wydania z 1893 roku). Warszawa: Wydawnictwo Ciekawe Miejsca.net, 2012, s. 172.
  3. Adama Czerniakowa dziennik getta warszawskiego 6 IX 1939 – 23 VII 1942, Opracowanie i przypisy Marian Fuks, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1983, s. 233.
  4. a b c Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 2. Canaletta–Długosza. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1996, s. 44.
  5. a b c Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 2. Canaletta–Długosza. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 1996, s. 45.
  6. Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 54.
  7. a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 31.03.2024 r. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 72. [dostęp 27.06.2024 r.]
  8. ICIMSS w Toruniu http://www.icimss.edu.pl/wystawy/secesja/pl/50/secesja-w-poszczegolnych-miastach/show/7/93

Oceń: Kamienica pod Zegarem w Warszawie

★★★★★
Średnia ocena:4.56 Liczba ocen:15