Alina Cała

---

Życiorys

Wykształcenie i działalność naukowa

W 1977 roku Alina Cała zakończyła studia etnograficzne na Uniwersytecie WarszawskimUniwersytecie Warszawskim. Już w 1984 roku uzyskała stopień doktora nauk historycznych w renomowanym Instytucie Historii PAN. W okresie 1983–1985 pełniła funkcję bibliotekarki w Bibliotece Narodowej, gdzie zyskała cenne doświadczenie związane z dostępem do materiałów historycznych.

Rok 1985 przyniósł jej zatrudnienie jako pracownicy naukowego w Żydowskim Instytucie Historycznym. Choć w 2014 roku Rada Naukowa Instytutu Archeologii i Etnologii PAN odmówiła jej nadania stopnia doktora habilitowanego w dziedzinie nauk humanistycznych, to w 2017 roku uzyskała ten tytuł w dyscyplinie historia na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie.

Alina Cała stała się autorką wielu książek dotyczących relacji polsko-żydowskich. W swoim dziele Asymilacja Żydów w Królestwie Polskim (1864–1897) wydanym w 1989 roku, przybliżyła różne formy asymilacji polskich Żydów na przełomie XIX wieku. Jej praca Wizerunek Żyda w polskiej kulturze ludowej, po raz pierwszy opublikowana w 1987 roku, bazuje na badaniach etnograficznych i została wielokrotnie wznawiana. W tej książce Alina Cała bada miejsce Żyda w ludowych mitologiach oraz analizuje zbiorową pamięć o Holokauście i relacjach polsko-żydowskich sprzed II wojny światowej.

W swojej twórczości dokumentuje również kult cadyków w społeczności chrześcijańskiej, a wydanie tej książki w języku angielskim poszerza jej zasięg międzynarodowy. W pracy Żyd – wróg odwieczny? Antysemityzm w Polsce i jego źródła, twierdzi, że nowoczesny antysemityzm, który dotarł do środowisk wiejskich, był silnie inspirowany przez inteligencję.

Oprócz tego, Alina Cała zajmowała się redakcją zbiorów tekstów, takich jak Ostatnie pokolenie: autobiografia polskiej młodzieży żydowskiej okresu międzywojennego (2003) oraz Dzieje Żydów w Polsce 1944–1968: teksty źródłowe (1997, wspólnie z Heleną Datner). Również jest współautorką encyklopedii Historia i kultura Żydów polskich (2000) wraz z Hanną Węgrzynek i Gabrielą Zalewską.

Działalność publiczna

Od 1976 roku Alina Cała związała swoje siły z Komitetem Obrony Robotników i Komitetem Samoobrony Społecznej KOR, aktywnie uczestnicząc w Biurze Interwencyjnym. W tym okresie pracowała nad utworzeniem Uniwersytetu Ludowego w Zbroszy Dużej i współredagowała podziemne czasopisma „Placówka” razem z Wiesławem Kęcikiem, Elżbietą Regulską-Chlebowską oraz Barbarą Kunicką-Felicką.

Po 1989 roku Alina Cała stała się aktywna na polu feministycznym. W 2006 roku próbowała zdobyć mandat w wyborach samorządowych do rady miasta Warszawy z ramienia partii Zielonych 2004, jednak bez powodzenia. W latach 2011–2015 pełniła dodatkowo rolę członkini zarządu w Stowarzyszeniu Żydowski Instytut Historyczny w Polsce, co potwierdza jej zaangażowanie w kwestie historyczno-kulturalne.

Życie prywatne

W 1982 roku Alina Cała zawarła związek małżeński ze Stanisławem Kusińskim. Uroczystość miała miejsce w jednym z ośrodków internowania, w którym Stanisław Kusiński był osadzony.

Po tragicznej śmierci ich córki, małżeństwo niestety uległo rozpadowi. Stanisław Kusiński zdecydował się pozostać w USA, gdzie ponownie się ożenił.

Odznaczenia

W dniu 15 września 2011 roku prezydent Bronisław Komorowski wyróżnił Alinę Całą za jej wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej. Docenił jej działalność na rzecz przemian demokratycznych oraz osiągnięcia zarówno w pracy zawodowej, jak i społecznej. W ramach tych uznania, Alina Cała otrzymała Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

Następnie, w 2015 roku, minister kultury i dziedzictwa narodowego Małgorzata Omilanowska postanowiła przyznać jej Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Jednakże Alina Cała zdecydowała się odmówić przyjęcia tego zaszczytnego odznaczenia, argumentując swoją decyzję niewłaściwym, według niej, sposobem zarządzania Żydowskim Instytutem Historycznym.

Wybrane publikacje

Oto zestawienie publikacji autorstwa Aliny Całej, które ukazują jej znaczący wkład w badania nad kulturą oraz historią Żydów w Polsce.

• Asymilacja Żydów w Królestwie Polskim (1864–1897). Postawy Konflikty Stereotypy, Wyd. PIW, Warszawa 1989, ss. 408. ISBN 83-06-01789-7,
• Wizerunek Żyda w polskiej kulturze ludowej, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1992, ss. 211+32. ISBN 83-230-0729-2,
• Alina Cała, Helena Datner, Dzieje Żydów w Polsce: 1944–1968. Teksty źródłowe, Wyd. Żydowski Instytut Historyczny, Warszawa 1997, ss. 312+48. ISBN 83-85888-38-1,
• Alina Cała, Hanna Węgrzynek, Gabriela Zalewska, Historia i kultura Żydów polskich. Słownik, WSiP, Warszawa 2000, ss. 399. ISBN 83-02-07813-1,
• Ostatnie pokolenie. Autobiografie polskiej młodzieży żydowskiej okresu międzywojennego ze zbiorów YIVO Institute for Jewish Research w Nowym Jorku, Wyd. Sic!, Warszawa 2003, ss. 544+52. ISBN 83-88807-38-2,
• Żydowskie periodyki i druki okazjonalne w języku polskim. Bibliografia, Wyd. Biblioteka Narodowa, Warszawa 2005, ss. 300. ISBN 83-7009-587-9,
• Żyd – wróg odwieczny? Antysemityzm w Polsce i jego źródła, Wyd. Nisza, Warszawa 2012, ss. 860. ISBN 978-83-62795-08-6,
• Ochrona bezpieczeństwa fizycznego Żydów w Polsce powojennej. Komisje Specjalne przy Centralnym Komitecie Żydów w Polsce, ŻIH, Warszawa 2014, ss. 461. ISBN 978-83-61850-38-0.

---

Oceń: Alina Cała

---