Franciszek Roth

---

Życiorys

Franciszek Roth miał zróżnicowane i bogate życie artystyczne. Uczył się w gimnazjum Wojciecha Górskiego, a później kontynuował edukację w prywatnej szkole Wojciecha Gersona. To tam zgłębiał sztukę rzeźby ornamentacyjnej, ściśle związanej z architekturą. Swoje dzieła miał okazję prezentować w Zachęcie, gdzie zdobył uznanie. W 1917 roku stworzył popiersie Michała Szuberta, które zostało umieszczone w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Dodatkowo, wykonał figury Piotra i Pawła, które możemy podziwiać na kościele św. Barbary w stolicy.

Od 1926 roku regularnie uczestniczył w wystawach organizowanych w Zachęcie, a w 1933 roku za jego dzieło, znane jako „Tańcząca Nimfa”, przyznano mu brązowy medal. Jego projekt pomnika Tadeusza Kościuszki dla miasta Łodzi wyróżniono drugą nagrodą. Roth był również członkiem rzeczywistym Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych i aktywnie uczestniczył w pracach Warszawskiego Towarzystwa Wioślarskiego.

W 1898 roku założył w Warszawie Zakład Sztukatorski, który zajmował się produkcją różnorodnych ornamentacji z gipsu oraz cementu, a także wyrobami ze sztucznego kamienia. Zakład ten mieścił się przy ulicy Wilczej 58. Dodatkowo, jego fabryka sztukaterii miała swoją siedzibę przy ul. Langerowskiej 6, obecnie znanej jako Chocimska. W 1910 roku zreorganizował swoją działalność, przekształcając zakład w Przedsiębiorstwo Robót Budowlanych.

Po jego śmierci, działalność rodzinną kontynuowali jego syn, Franciszek Karol (1910–1989) oraz brat Władysław (1884–1965). Roth został pochowany na cmentarzu Powązkowskim, w kwaterze IV-3-14. Jego żoną była Florentyna Ludwika Hincha, a synem Franciszek Karol.

Ważniejsze prace wykonane przez pracownię Franciszka Rotha w Warszawie

Franciszek Roth był wybitnym twórcą, którego prace podziwiamy w Warszawie. Jego wkład w architekturę i sztukę zdobniczą jest niezaprzeczalny. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego ważniejszych dzieł, które wzbogacają naszą stolicę.

• – secesyjne sztukaterie w hotelu „Bristol” (około 1900 r.),
• – ornamenty, płaskorzeźby oraz rzeźby zdobiące elewację kamienicy Zambonich przy ul. Marszałkowskiej 129 (lata 1903–1904),
• – sztukaterie w gmachu firmy bankierskiej „W. Landau” mieszczącym się przy ul. Senatorskiej 38 (lata 1904–1906),
• – dekoracyjne sztukaterie w kamienicy usytuowanej przy Al. Jerozolimskich 47,
• – sztukaterie w kamienicy przy ul. Marszałkowskiej 8,
• – ozdoby znajdujące się na Filharmonii,
• – dekoracje na Teatrze Polskim,
• – ozdoby zrealizowane w Halach Targowych – Żelazna Brama,
• – ornamenty w Szkole Handlowej przy ul. Prostej,
• – ozdoby w rezydencji hr. Raczyńskiego przy ul. Długiej (dzisiaj Archiwum Główne Akt Dawnych),
• – ozdoby w gmachu Stowarzyszenia Techników przy ul. Włodzimierskiej (obecnie Czackiego),
• – zdobienia w hotelu „Savoy”,
• – ornamenty w siedzibie firmy „Gebethner i Wolf” – róg ulic Zgoda i Siennej,
• – ozdoby w kamienicy hr. Branickiego usytuowanej przy ul. Smolnej,
• – ornamenty w domu warszawskiej gminy ewangelicko-augsburskiej przy ul. Erywańskiej (dzisiaj Kredytowa).

Wszystkie te prace stanowią znakomity przykład stylu secesyjnego oraz mistrzowskiego rzemiosła Franciszka Rotha, którego twórczość nieprzerwanie zachwyca mieszkańców i turystów Warszawy.

Ważniejsze prace wykonane przez pracownie Franciszka Rotha poza Warszawą

Franciszek Roth, jako jeden z wybitniejszych architektów, pozostawił po sobie wiele cennych prac, których realizacje sięgają poza granice Warszawy. Oto listę najważniejszych miejsc, w których zrealizował swoje projekty:

• gmach Kasy Przemysłowców w Lublinie,
• pałac hr. Tyszkiewicza w Czerwonym Dworze,
• pałac hr. Małyńskiego w Żurnie na Wołyniu,
• pałac hr. Raczyńskiego w Złotym Potoku,
• pałac hr. Wielopolskiego w Chrobrzu,
• pałac hr. Dębińskiego w Borkowicach,
• pałac ks. Czetwertyńskiego w Żołudku (obecnie Białoruś),
• kościół parafialny w Osiecku,
• kościół parafialny św. Zygmunta w Częstochowie,
• kościół parafialny w Brześciu Kujawskim.

Ważniejsze prace prowadzone przez Przedsiębiorstwo Robót Budowlanych rodziny Rothów

Rodzina Rothów, znana z umiejętności budowlanych, zrealizowała szereg znaczących inwestycji w Warszawie, które wpłynęły na rozwój miasta w XX wieku. Poniżej przedstawiamy niektóre z ważniejszych projektów:

• budowa Gmachu Medycyny Sądowej przy ul. Oczki 3 w 1923 roku,
• realizacja budowy domów mieszkalnych na Żoliborzu przy al. Wojska Polskiego w 1928 roku,
• projekt budowy domu dla małżeństwa Goede przy ul. Mazowieckiej 11,
• budowa mieszkań Towarzystwa Osiedli Robotniczych na Kole przy ul. Obozowej,
• kompleks gmachu PKO przy ul. Marszałkowskiej 134,
• budowa domu dr. J. Wedla przy ul. Puławskiej 28,
• realizacja gmachu BGK przy ul. Rozbrat w latach 1936–1939.

Każdy z tych projektów przyczynił się do kształtowania architektury stolicy oraz dostarczył mieszkańcom nowoczesnych rozwiązań budowlanych.

---

Oceń: Franciszek Roth

---