Maria Dąbrowska, której panieńskie nazwisko to Ziembińska, przyszła na świat 16 lipca 1865 roku w Warszawie, gdzie rozpoczęła swoją artystyczną drogę.
Zmiana miejsca zamieszkania i pracy sprawiła, że zdobyła uznanie jako wielka polska aktorka teatralna oraz filmowa. Odeszła z tego świata 3 grudnia 1952 roku w Łodzi, pozostawiając po sobie bogaty dorobek artystyczny.
Życiorys
Kariery artystyczne niejednokrotnie rozkwitają w atmosferze wzajemnych inspiracji i nauk. W przypadku Marii Dąbrowskiej, szkolenie w szkole teatralnej u Emiliana Derynga otworzyło jej drzwi do fascynującego świata sztuki. Swój debiut sceniczny miała miejsce w 1883 roku, dołączając do zespołu pod przewodnictwem Anastazego Trapszo oraz Bolesława Kremskiego.
W ciągu następnych lat, Dąbrowska występowała na deskach teatrów w Warszawie, gdzie zadebiutowała w teatrze ogrodowym Nowy Świat, a także pojawiła się w Lublinie w 1885 roku. Lata 1885-1891 to czas, kiedy stała się integralną częścią zespołów teatrów krakowskich. W tej fazie swojej kariery miała okazję występować w wielu miastach, takich jak Piotrków, Częstochowa, Radom (w 1886 roku), Tarnów, Przemyśl, Szczawnica (w 1887 roku) oraz Stanisławów (w 1889 roku).
Warto zaznaczyć, że mariaż z rolami śpiewanymi stał się kolejnym krokiem w jej rozwoju artystycznym i przyniósł jej zasłużony rozgłos. Lata 1891-1894 spędziła w Poznaniu, gdzie była głosem oper i operetek. Jej kariera w dalszej części XIX wieku obejmowała występy w Petersburgu (w latach 1864-1895), Łodzi (1895-1896), a także w Przemyślu oraz Krakowie (1897). W Częstochowie występowała w latach 1898-1899 oraz w 1901 roku, przemierzając przy tym także Piotrków, Warszawę (w teatrach ogrodowych Odeon i Wodewil), Odessę, Charków, Jelizawietgrad oraz Jekatierynosław.
W tym specyficznym czasie swojego życia, Maria poślubiła aktora Romana Dąbrowskiego, przyjmując jego nazwisko, co nadało jej nową tożsamość artystyczną. W latach 1901-1908 występowała w Warszawie na deskach Teatru Ludowego, a później z sukcesem współpracowała z zespołami: Towarzystwa Byłych Artystów Teatru Ludowego, teatru Renaissance oraz teatru na Chmielnej.
Po okresie działalności w Płocku (w 1908 roku), Łodzi (1908-1910 oraz 1911-1912), Wilnie (1910, 1912-1913) oraz Warszawie (lato 1911), Maria Dąbrowska osiedliła się w Poznaniu, gdzie występowała w latach 1913-194. Przeżywając wstrząsy I wojny światowej, znalazła się w Lublinie, a po zakończeniu działań wojennych powróciła do Warszawy, gdzie działała w teatrzykach Oaza i Sfinks (1917-1918).
Po wojnie, Maria grała w krakowskim Teatrze Bagatela (1919-1922) oraz miała okazję zaprezentować swoje umiejętności w Toruniu (1922-1924), Katowicach (1924-1926) i Łodzi (1927-1933). Lata 1933-1936 spędziła ponownie w Warszawie, współpracując z teatrami Nowa Komedia, Aktora i Wielka Rewia. W obliczu braku stałego angażu, wróciła do Łodzi, gdzie z sukcesami grała w Teatrze Kameralnym.
(…) W czasie II wojny światowej Maria Dąbrowska kontynuowała swoją działalność artystyczną, występując w jawnych teatrach: Komedia i Miniatury. Po 1945 roku przeniosła się na stałe do Łodzi, gdzie występowała z coraz mniejszą regularnością w Teatrze Wojska Polskiego i Teatrze Nowym.
Maria Dąbrowska była również dumną matką Mariana Dąbrowskiego, który również zasłynął jako aktor i śpiewak. Po jej śmierci, znalazła spokój wieczny w Starym Cmentarzu w Łodzi, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w polskiej kulturze.
Filmografia
Maria Dąbrowska, znana jako utalentowana aktorka, ma na swoim koncie szereg interesujących filmów, które pokazują jej różnorodność i umiejętności aktorskie. Poniżej znajduje się wykaz produkcji, w których brała udział.
- Mów do mnie jeszcze (1922) – producent,
- Świat bez granic (1931) – obsada aktorska (Malinowska),
- Tajemnica panny Brinx (1936) – obsada aktorska (Anna, piastunka Wandy),
- Mały marynarz (1936) – obsada aktorska,
- Za wami pójdą inni (1949) – obsada aktorska (matka Pietrka),
- Dom na pustkowiu (1949) – obsada aktorska.
Role teatralne
Maria Dąbrowska była utalentowaną aktorką, która zasłynęła z wielu znaczących ról teatralnych, które zostawiły trwały ślad w historii polskiego teatru. Oto wybrane produkcje, w których wystąpiła:
- Oko za oko (Adolf Starkman) jako Ziutka, reżyseria: Edmund Gasiński, Teatr Nowoczesny, Warszawa – 9 III 1917 r.,
- Zakochani (G. Caillavet, R. Flers) jako p. Sergent, reżyseria: Zygmunt Noskowski, Teatr Bagatela, Kraków – 11 V 1920 r.,
- Pan poseł (Mieczysław Fijałkowski) jako Barbara, reżyseria: Franciszek Wysocki, Teatr Bagatela, Kraków – 2 VI 1920 r.,
- Panna Flute (Georges Berr, Louis Verneuil) jako p. de la Ruelle, reżyseria: Konstanty Tatarkiewicz, Teatr Miejski, Łódź – 23 IX 1927 r.
Przypisy
- Maria Dąbrowska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 01.11.2021 r.]
- cmentarz rzymskokatolicki, [w:] Zabytek.pl [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa
- M.P. z 1938 r. nr 94, poz. 144 „za zasługi na polu pracy zawodowej”
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Konstancja Bednarzewska | Tadeusz Łysiak | Jolanta Lipka | Jerzy Ziarnik | Magdalena Malec | Bogdan Sölle | Marcin Rams | Maciej Małecki (kompozytor) | Michał Dąbrówka | Anna Wielgucka | Julian Front | Krzysztof Dobrowolski | Hanna Czajkowska | Stanisław Manturzewski | Franciszek Roth | Jacek Borkowski | Jan Kazimierz Siwek | Magdalena Tulli | Filip Borowski | Katarzyna FiguraOceń: Maria Dąbrowska (aktorka)