Archiwum Główne Akt Dawnych

---

Siedziba

W okresie od 1831 do 1944 roku, Archiwum Główne Akt Dawnych miało swoją siedzibę w budynku Komory Celnej, znajdującym się przy ul. Długiej 24. Niestety, budynek ten uległ zniszczeniu wskutek pożaru w 1944 roku, co miało miejsce podczas dramatycznych wydarzeń II wojny światowej.

Po zakończeniu działań wojennych, nową siedzibą AGAD stał się pałac Pod Blachą. Dodatkowo, przylegająca do niego Biblioteka Królewska w Zamku Królewskim została zaadaptowana na magazyn. W następnych latach, od 1952 do 1953 roku, zbiór dokumentów AGAD był systematycznie przenoszony do pałacu Raczyńskich, co stanowiło kolejny krok w rozwoju instytucji.

Zasób

Okres II RP

Zasób, który gromadzono w czterech warszawskich archiwach przed II wojną światową, tj. w Archiwum Głównego Akt Dawnych, Archiwum Akt Dawnych, Archiwum Skarbowego oraz Archiwum Oświecenia, wynosił przed 1939 rokiem około 20 000 mb akt.

Zniszczenia wojenne

Na dzień 31 sierpnia 1939 roku, zasób Archiwum Akt Dawnych szacowano na około 600 tys. ksiąg, poszytów, akt, map i innych dokumentów, co odpowiadało metrażowi rzędu 10 tys. mb. We wrześniu 1939 roku większość pomieszczeń Archiwum Skarbowego uległo zniszczeniu w wyniku pożaru. Udało się uratować magazyny znajdujące się przy ul. Szpitalnej, jak również akta składowane w Forcie Sokolnickiego oraz w Arsenale Królewskim. W 1940 roku połączono wszystkie ocalałe akta w budynku przy ul. Podwale 15. Według raportu niemieckiego Archivamtu z lipca 1942 roku, Archiwum Skarbowe dysponowało wówczas „13871 przegródek akt o powierzchni 2980 m oraz 24197 tomów ksiąg i ponad 100 dokumentów”. Ponadto, posiadano około 1 miliona poszytów. Niestety, aż 90% tych zasobów zniszczono podczas powstania warszawskiego na skutek bombardowań oraz podpaleń magazynów przez żołnierzy Wehrmachtu 2 września 1944 roku.

Stan obecny

Obecnie Archiwum Główne Akt Dawnych przechowuje zasoby datujące się od XII wieku do I wojny światowej, z wyjątkiem archiwaliów związanych z podworsem oraz księgami metrykalnymi z terenów zabużańskich. W skład zbiorów wchodzą dokumenty polskich oraz obcych, w tym zaborczych władz, instytucji centralnych i prowincjonalnych, a także archiwa rodzin oraz jednostek o szczególnym znaczeniu w historii Polski.

W roku 1998 zasoby AGAD obejmowały ponad 300 tys. jednostek archiwalnych, zorganizowanych w 392 zbiory oraz zespoły, co daje blisko 6 kilometrów bieżących dokumentacji. Współczesne zasoby archiwalne obejmują m.in. materiały, które zostały bezpodstawnie zniszczone przez siły Rzeszy Niemieckiej, a także różne dokumenty pozyskane przez państwową służbę archiwalną po zakończeniu konfliktu zbrojnego. Wśród tych materiałów znajdują się archiwa prywatne, takie jak Archiwum Radziwiłłów, akta stanu cywilnego z terenów przyłączonych do ZSRR, a także archiwalia, które nie zostały zwrócone przez ZSRR przed rokiem 1939, ale zostały odzyskane w latach 60. XX wieku, w tym kolekcja Centralnych Władz Wyznaniowych oraz zespoły Prokuratora Warszawskiej Izby Sądowej i Pomocnika Warszawskiego Generał-Gubernatora do Spraw Policyjnych.

---

Oceń: Archiwum Główne Akt Dawnych

---