Ulica Bonifraterska to ważny szlak na mapie warszawskiego Nowego Miasta. Rozciąga się od placu Krasińskich, położonego w sercu tej urokliwej dzielnicy, aż do ulicy Zygmunta Słomińskiego, która również stanowi istotny element komunikacyjny tego obszaru.
Ulica ta nie tylko łączy różne części miasta, ale także ukazuje historię Warszawy oraz jej architekturę. Stanowi ona nieodłączny fragment bogatej tkanki miejskiej, gdzie przeszłość spotyka się z nowoczesnością.
Historia
Ulica Bonifraterska to istotny element połączeń komunikacyjnych Warszawy. Historia tej ulicy sięga XVIII wieku, kiedy to była częścią trasy prowadzącej w kierunku ulicy Marymonckiej. Biblotot to tereny należące niegdyś do rodziny Parysów, przez co nadano jej pierwotnie nazwy takie jak Paryszewszyzna oraz Paryszewska.
Ulica początkowo była uregulowana jedynie pomiędzy ulicą Franciszkańską a ulicą Konwiktorską, blisko budynków Bonifratrów, od których zresztą wywodzi się obecna nazwa tej drogi. Do najstarszych zabudowań wzdłuż Bonifraterskiej zalicza się dwór zaprojektowany przez Józefa Fontanę oraz zespół klasztoru i kościoła Św. Jana Bożego, powstałych dzięki współpracy Fontany z Antonim Solarim. To właśnie Bracia Bonifratrowie prowadzili niegdyś dom opieki dla osób obłąkanych w sąsiednim gmachu, który powstał w 1757 roku.
Już w roku 1770 wokół Bonifraterskiej zaczęły pojawiać się domy mieszkalne, dworki oraz kamienice. Wśród nich wyróżniał się obiekt należący do architekta Bonawentury Solariego, który zaprojektował wiele okolicznych konstrukcji. Lata 30. XIX wieku przyniosły wielkie zmiany, gdy rozpoczęto budowę Cytadeli Warszawskiej oraz Fortu Aleksieja, co wywarło znaczący wpływ na zabudowę okolic Bonifraterskiej. Zniknęła cała zabudowa znajdująca się na północ od ulicy Konwiktorskiej, a zniknęły również niektóre boczne ulice.
Na południowej części ulicy w latach 70. XIX wieku zrealizowano kilka kamienic czynszowych z bogato zdobionymi elewacjami. W 1930 roku, wraz z budową Stadionu Polonii Warszawa, przy Bonifraterskiej zainstalowano trybuny ze specjalnym wejściem, które jednak zostały zniszczone w 1944 roku, a później odbudowane już w formie socrealistycznej.
Ważnym wydarzeniem było oddanie do użytku wiaduktu łączącego ulicę Bonifraterską z Żoliborzem 27 listopada 1937 roku. Już w grudniu 1938 roku, ul. Bonifraterska została przedłużona do ulicy Świętojerskiej i placu Krasińskich. Wymagało to wykupu dziesięciu nieruchomości oraz zburzenia trzydziestu sześciu budynków, co stworzyło dogodne połączenie między centrum a peryferyjnymi obszarami Żoliborza, a także zlikwidowało ruch tramwajowy w niektórych sąsiednich ulicach.
W 1940 roku południowa część Bonifraterskiej została włączona do warszawskiego getta, co pogorszyło jej status po wojnie. Po II Wojnie Światowej zadecydowano, że odbudowane mają być jedynie Stadion Polonii Warszawa oraz Kościół Jana Bożego. Klasztor przylegający do kościoła został całkowicie zniszczony w 1966 roku, ale szybko go odbudowano. W tym samym czasie wprowadzone zostały nowe zmiany w północnej części ulicy, a wiadukty nad torami Dworca Gdańskiego połączono z nową ulicą Marcelego Nowotki, co zmieniło charakter ulicy Bonifraterskiej.
Od 22 lipca 1949 do 12 kwietnia 1972 roku ulicą kursowały trolejbusy, ale zmiany nie zakończyły się na tym. Ulica Bonifraterska została przywrócona uchwałą Rady Narodowej m.st. Warszawy jako część nowego odcinka pomiędzy ulicami Międzyparkową oraz Szymanowską w 1957 roku.
W 2005 roku zamknięto fragment drogi między ul. Międzyparkową a Słomińskiego z powodu zapadających się chodników podziemnych Fortu Traugutta. Natomiast w 2008 roku, na rogu ul. Międzyparkowej ujawniono jeden z pomników granic warszawskiego getta, co przyciągnęło uwagę wielu mieszkańców i turystów.
Ważniejsze obiekty
Ulica Bonifraterska w Warszawie jest miejscem, które kryje w sobie wiele interesujących obiektów. Wśród nich wyróżniają się:
Ulica w kulturze masowej
Ulica Bonifraterska, a także kościół Jana Bożego, zyskały swoją obecność w kulturze masowej dzięki utworowi zespołu Lao Che. W piosence „Astrolog” odniesienia do tych miejsc są istotnym elementem tekstu, co podkreśla ich rolę w lokalnej tradycji oraz tożsamości.
Przypisy
- Zamknęli ulicę, bo grozi zawaleniem. Na remont czeka prawie 10 lat. [dostęp 23.04.2017 r.]
- Mapa Warszawy [online], Urząd m.st. Warszawy [dostęp 30.11.2020 r.]
- Paweł E. Weszpiński: Mapa nr 1. Getto warszawskie. Granice przed wielką akcją likwidacyjną. [w:] Barbara Engelking, Jacek Leociak, Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013.
- Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010.
- Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011.
- Stanisław Różański: Kierunki planowania przestrzennego Warszawy [w:] Warszawa współczesna. Geneza i rozwój. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981.
- Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977.
- Adam Szczypiorski: Od Piotra Drzewieckiego do Stefana Starzyńskiego. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1968.
- Uchwała nr 26/77 Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 18.05.1957 r. w sprawie nadania nazw ulicom nowowybudowanym i zmiany nazw ulic powtarzających się. „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy”, nr 7, poz. 26, 15.08.1957 r.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Chłodna w Warszawie | Ulica Browarna w Warszawie | Ulica Bugaj w Warszawie | Ulica Celna w Warszawie | Ulica Chmielna w Warszawie | Ulica Chocimska w Warszawie | Ulica Piękna w Warszawie | Ulica Ciasna w Warszawie | Ulica Ciepła w Warszawie | Ulica Czynszowa w Warszawie | Ulica Obozowa w Warszawie | Ulica Bohaterów Warszawy w Warszawie | Ulica Bielańska w Warszawie | Ulica Białostocka w Warszawie | Ulica Białoskórnicza w Warszawie | Ulica Belwederska w Warszawie | Ulica Belgradzka w Warszawie | Ulica Bednarska w Warszawie | Ulica Miodowa w Warszawie | Ulica Barska w WarszawieOceń: Ulica Bonifraterska w Warszawie