Ulica Bugaj w Warszawie

---

Historia

Ulica Bugaj ma bogatą historię sięgającą czasów średniowiecza. Początkowo stanowiła część osady rybackiej, znanej jako Piscatoria, co potwierdzają wzmianki z XVI wieku. Nieprzypadkowo obecna ulica Rybaki znajduje się w miejscu, które pokrywa się z lokalizacją tej historycznej osady.

Wytyczenie ulicy miało miejsce na początku XVII wieku, a samą nazwę nadano jej oficjalnie w 1770 roku. Pochodzi ona od topograficznego terminu „bugaj”, który odnosi się do terenów podmokłych oraz niskich brzegów rzek, często zalewanych wodami.

W początkowym okresie istnienia, ulica Bugaj zaczynała się na północnym końcu Mariensztatu, w miejscu, gdzie obecnie znajduje się ulica Grodzka oraz wiadukt prowadzący do mostu Śląsko-Dąbrowskiego. W późniejszym czasie, po przeniesieniu zabudowy i wydzieleniu obszaru Ogrodów Zamkowych z zamiarami ich renowacji, część ulicy, która przebiegała u stóp Zamku Królewskiego oraz przed Arkadami Kubickiego, przestała być oficjalnie zaliczana do ulicy Bugaj.

Zabudowa

Pierwsze ślady zabudowy na obszarze, który dzisiaj znamy jako ulica Bugaj, mogą sięgać końca średniowiecza. Wówczas wzdłuż wiślanego brzegu zaczęły powstawać spichlerze oraz domy mieszkalne. Parzysta strona ulicy zaczęła być rozwijana dopiero po tym, jak koryto Wisły się cofnęło, co miało miejsce pod koniec XVIII wieku. Wśród pierwszych konstrukcji znajdowały się murowana dwupiętrowa kamienica oraz drewniany budynek znanej Komory Wodnej. W tym czasie w pobliskiej okolicy kilka parceli znajdowało się w posiadaniu hetmana wielkiego litewskiego Michała Kazimierza Ogińskiego, natomiast inne przeszły na własność zamożnych przedstawicieli mieszczaństwa.

W dziesięcioleciach XIX wieku przy ulicy zaczęły powstawać nowe domy mieszkalne. Wiele z nich zrealizowano poprzez przebudowę dawnych spichlerzy, które, po odsunięciu się koryta Wisły na wschód, straciły swoje pierwotne funkcje gospodarcze. W 1923 roku nastąpiła największa inwestycja, która wpisała się na stałe w krajobraz tej ulicy: zbudowano monumentalny zespół domów Pocztowej Kasy Oszczędności, usytuowany na Gnojnej Górze, dawnym wysypisku Starej Warszawy. Projekt architektoniczny, wykonany przez Mariana Lalewicza, obejmował budynki otaczające Gnojną Górę z trzech stron, a do głównego wejścia prowadziły schody skierowane na oś ulicy Piotra Antoniego Steinkellera.

Przed wybuchem II wojny światowej wzdłuż ulicy wzniesiono również koszary Oddziału Zamkowego Prezydenta RP (Służby Zamkowej), które zastąpiły baraki z 1865 roku, wcześniej zamieszkane przez jednostkę Kozaków Kubańskich. Nie jest pewne, czy autorem tego projektu był Adolf Szyszko-Bohusz. W tej samej epoce powstał nowoczesny dom mieszkalny pod numerem 14, który usadowił się prostopadle do ulicy. Również przed 1938 rokiem, przy numerze 10, zbudowane zostało nowoczesne Przedszkole im. Michaliny Mościckiej, opracowane przez architekta Jana Łukasika.

W wyniku walk powstańczych w 1944 roku niemal cała zabudowa uległa zniszczeniu. Po zakończeniu wojny jedynie koszary Służby Zamkowej oraz kamienica pod numerem 14 zostały wyremontowane. Udało się także zachować dom Komory Wodnej z roku 1850, mimo jego częściowego braku dekoracji. Niestety, ruiny pozostałych budynków, w tym tych dominujących w panoramie Starego Miasta, a związanych z Pocztową Kasą Oszczędności, zostały rozebrane, co na zawsze zmieniło oblicze tego miejsca.

---

Oceń: Ulica Bugaj w Warszawie

---