Mieczysław Maślanko

---

Życiorys

„Mieczysław Maślanko, pierwotnie Mojżesz, był synem Juliana, który pełnił rolę administratora domów przy ulicy Nalewki w Warszawie, oraz Marii z domu Trop.

Po ukończeniu gimnazjum realnego w Warszawie, rozpoczął studia prawnicze, które zakończył w 1923 roku na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1926-1930 odbył aplikację sądową, a następnie w latach 1930-1933 aplikację adwokacką w kancelarii Aleksandra Margolisa. Po tych doświadczeniach prowadził własną kancelarię adwokacką przy ulicy Wierzbowej 4 aż do wybuchu II wojny światowej.

W trakcie niemieckiej okupacji utracił prawo do wykonywania zawodu i znalazł się w getcie warszawskim, gdzie pracował w Wydziale Prawnym Judenratu. Tamże został przewodniczącym Sądu Dyscyplinarnego. Według niektórych świadków, miał prawo nosić czapkę Jüdischer Ordnungsdienst. W obliczu wielkiej akcji deportacyjnej musiał się ukrywać w więzieniu przy ul. Gęsiej. 19 kwietnia 1943 roku wywieziono go z getta do KL Majdanek, gdzie opieką objął go Mieczysław Prószyński. Później przebywał w Auschwitz-Birkenau, gdzie wspierali go Jan Mosdorf oraz Adam Kuryłowicz, a następnie trafił do Sachsenhausen, gdzie doczekał się wyzwolenia obozu.

30 maja 1945 roku Maślanko powrócił do Warszawy, gdzie czasowo zamieszkał u adwokata Henryka Nowogródzkiego. Wkrótce podjął pracę w Komisji Prawnej Biura Historycznego przy Centralnym Komitecie Żydów Polskich. W październiku 1945 roku Tymczasowy Zarząd Izby Adwokackiej delegował go do Łodzi, gdzie wsparł dochodzenia w dwóch sprawach dyscyplinarnych. 15 czerwca 1946 został powołany do Komisji Prawniczej Naczelnej Rady Adwokackiej i prowadził własną kancelarię adwokacką przy ulicy Szerokiej 33. W 1948 roku, razem z Mieczysławem Rettingerem i Antonim Landauem, założył spółkę adwokacką „ReMLau” z siedzibą przy ulicy Wspólnej 35.

Od listopada 1945 miał status obrońcy wojskowego, co pozwoliło mu występować głównie przed sądami wojskowymi. W jednym z procesów bronił Franciszka Karaudy. Reprezentował także Antoniego Symonowicza, Zdzisława Sadowskiego oraz Jerzego Regulskiego, a w październiku 1946 roku występując w obronie Szymona Poradowskiego. W kolejnym miesiącu reprezentował oskarżonych o zabójstwo Bolesława Ścibiorka oraz był obrońcą Stanisława Miodońskiego podczas procesu dowódców Narodowych Sił Zbrojnych. Jego udział w sprawie Zygmunta Augustyńskiego również jest godny uwagi.

W styczniu 1947 roku zeznawał jako świadek w procesie Josefa Meisingera. W tym samym okresie bronił Jana Rzepeckiego oraz Emilii Malessy podczas procesu I Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Działał także w sprawie członków Komitetu Ziem Wschodnich. W 1947 roku bronił Wacława Lipińskiego oraz Haliny Sosnowskiej, a także pułkownika Franciszka Niepokólczyckiego przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Krakowie. Pełnił funkcję obrońcy Witolda Różyckiego w procesie Witolda Pileckiego.

W listopadzie 1948 roku reprezentował Tadeusza Szturm de Sztrem oraz Ludwika Cohna w procesie przywódców PPS-WRN. W lipcu 1949 roku wystąpił w obronie Wiktora Leśniewskiego i Adama Doboszyńskiego. Uczestniczył również w sprawie Tatar-Utnik-Nowicki, gdzie obronił majora Władysława Romana, a następnie generała Eugeniusza Luśniaka. W lutym 1950 roku obronił w sprawie znanej jako sprawa Robineau. W grudniu tego samego roku stanął w obronie głównego oskarżonego w sprawie Turnera. A w grudniu 1951 roku podjął się obrony Stanisława Nienałtowskiego. We wrześniu 1952 roku reprezentował członków organizacji „Kraj”, którzy zostali oskarżeni o zamordowanie Stefana Martyki. Próbował także uratować Augusta Emila Fieldorfa, zajmując się prośbą o jego ułaskawienie skierowaną do Rady Państwa. W ramach obowiązków bronił biskupa Kaczmarka oraz Bolesława Kontryma w tajnych procesach, gdzie jego działalność obejmowała również Mieczysława Siewierskiego.

Charakterystyczną cechą jego obrony było akceptowanie, a niekwestionowanie „faktów” oraz dowodów przedstawionych przez oskarżycieli, co sprawiało, że jego rola w obronach czasami bardziej przypominała pomoc procesową. Z powodu niewłaściwego prowadzenia spraw, w 1957 roku Rada Adwokacka w Warszawie wszczęła cztery postępowania dyscyplinarne, które ostatecznie umorzono.

W latach 1955-1957 był jednym z obrońców Józefa Różańskiego. W 1955 roku dołączył do komitetu redakcyjnego „Biuletynu Naczelnej Rady Adwokackiej”. Był długoletnim członkiem Żydowskiego Instytutu Historycznego, gdzie przewodniczył Komisji Rewizyjnej. Ponadto, był aktywnym działaczem Zrzeszenia Prawników Polskich.

Od listopada 1952 roku był członkiem Zespołu Adwokackiego nr 6 w Warszawie, z czasem przeszły do Zespołu Adwokackiego nr 33, a następnie ponownie do Zespołu nr 6 w 1968 roku. W latach 60. XX wieku pełnił rolę patrona Jana Olszewskiego w trakcie jego aplikacji adwokackiej. Maślanko jako adwokat aktywnie uczestniczył w wielu znanych sprawach sądowych, na przykład w procesie profesora Kazimierza Tarwida. Ostatecznie przeszedł na emeryturę w 1978 roku.

W 1969 roku zeznawał podczas procesu Josefa Blösche w Erfurcie.

Był żonaty, a jego małżonka zmarła w 1980 roku. Zmarł 20 kwietnia 1986 roku w Warszawie, a pięć dni później jego pochówek odbył się na Cmentarzu Wawrzyszewskim, gdzie miała miejsce ceremonia katolicka.”

Odznaczenia

Wśród wielu odznaczeń, które otrzymał Mieczysław Maślanko, można wymienić:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej,
• Złota Odznaka „Adwokatura PRL”.

Odniesienia w kulturze

W sztuce Cisi i gęgacze, czyli bal u prezydenta autorstwa Janusza Szpotańskiego z wielką uwagą przedstawiono postać Mieczysława, który jest inspirowany autentycznym życiem Mieczysława Maślanki. Osoba ta, znana ze swojego wpływu na historię, została w ten sposób uwieczniona w kulturze.

W filmie Generał Nil rolę Maślanki zagrał Jakub Wieczorek, co pozwoliło widzom na lepsze zrozumienie jego charakteru oraz roli w wydarzeniach, które miały miejsce w przeszłości. Z kolei w fabularyzowanych dokumentach, takich jak Jan Mazurkiewicz ps. „Radosław” oraz Radosław II, postać Mieczysława została przedstawiona przez Andrzeja Niemirskiego, który oddał hołd jego życiu i dokonaniom.

---

Oceń: Mieczysław Maślanko

---