Halina Sosnowska

---

Biografia

Halina Sosnowska, urodzona w rodzinie Jana Żelechowskiego i Marii z Kuligowskich, miała w swoim życiu wiele związków z osobami znaczącymi dla historii Polski, w tym z gen. Julianem Stachiewiczem. Swoją edukację rozpoczęła w prestiżowej, siedmioklasowej pensji Bronisławy Jastrzębowskiej, którą ukończyła w 1911 roku. Następnie przeniosła się do Orenburga, gdzie mieszkała z rodzicami, tam skończyła dwuletnie gimnazjum rządowe. Marzenie o wykształceniu kontynuowała w Francji, zapisując się na Wydział Filozofii na Sorbonie.

W wyniku wybuchu I wojny światowej, Halina zdecydowała się przerwać studia i powrócić do Orenburga, gdzie zaangażowała się w pracę Polskiego Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny. W 1917 roku opuściła Rosję, a osiedlając się w Wilnie, podjęła pracę jako nauczycielka. Po roku przeniosła się do Lwowa, gdzie aktywnie wspierała Komitet Obrony Lwowa.

Po zakończeniu wojny, Halina powróciła na ziemię polską. Dołączyła do żeńskiego oddziału Polskiej Organizacji Wojskowej, a od roku akademickiego 1918/1919 rozpoczęła studia na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie uczyli ją znani wykładowcy, w tym Tadeusz Kotarbiński, Władysław Tatarkiewicz oraz Władysław Witwicki. W trakcie studiów, w 1920, Halina zaangażowała się w działalność Sekcji Wywiadowczej Polskiego Czerwonego Krzyża.

W 1921 roku rozpoczęła pracę w Polskiej Agencji Telegraficznej, angażując się w dziennikarstwo i publicystykę. Dodatkowo, od 1925 roku współpracowała z Polskim Towarzystwem Radiotechnicznym. Już w kolejnym roku ukończyła studia na Uniwersytecie i zaczęła odnosić sukcesy w Polskim Radiu. W 1930 roku objęła stanowisko sekretarza w Głównej Radzie Programowej Polskiego Radia, gdzie miała znaczący wpływ na rozwój i organizację rozgłośni regionalnych.

W 1931 roku Halina została redaktorem Działu Wiadomości, a swoje teksty publikowała w czasopiśmie „Radjo”. W pracy radiowej promowała edukacyjne funkcje radia, jak również wprowadzała nowoczesne zmiany w programie, dostosowując go do potrzeb słuchaczy i porównując z programami zagranicznymi. Za jej sprawą Polskie Radio zaczęło współpracować z wieloma znaczącymi postaciami, takimi jak Tadeusz Byrski, Józef Czechowicz, Ignacy Fik, Witold Hulewicz, Janusz Korczak, Czesław Miłosz, Jan Parandowski oraz Lucjan Szenwald.

W trakcie Mistrzostw Świata w Narciarstwie Klasycznym w lutym 1939 roku, Halina pełniła rolę kierowniczki ekipy sprawozdawczej. Kiedy II wojna światowa wybuchła, użytkowała swoje umiejętności organizacyjne podczas tworzenia rozgłośni naczelnego wodza w Baranowiczach, jednak plany pokrzyżowało zbombardowanie przez Luftwaffe.

W szeregach Związku Walki Zbrojnej, a później Armii Krajowej, Halina Sosnowska posługiwała się pseudonimem „Maria”. Jej mieszkanie w Warszawie było miejscem o charakterze konspiracyjnym, gdzie prowadziła jadłodajnię, sprzyjając kontaktom. Razem z Wandą Pełczyńską organizowały schronienia dla osób zagrożonych aresztowaniem.

Po upadku powstania warszawskiego, Halina i jej mąż Zbigniew Sosnowski znaleźli się w obozie przejściowym Dulag 121 w Pruszkowie, jednak udało im się uciec. Po zakończeniu działań wojennych wróciła do Warszawy. W październiku 1945 roku przyłączyła się do Organizacji Wolność i Niezawisłość, gdzie objęła kierownictwo Wydziału Informacji i Wywiadu, dalej używając pseudonimów „Łuna” oraz „F-14”. Pod jej przewodnictwem powstały różne struktury, w tym komórka nasłuchu radiowego oraz skrzynki kontaktowe.

Halina sosnowska została jednak aresztowana 19 listopada 1946 przez Urząd Bezpieczeństwa, a następnie osadzona w więzieniu mokotowskim. Oskarżono ją o działalność wywrotową oraz szpiegostwo. Wyrok zapadł 17 lutego 1947 – dożywocie oraz utrata praw publicznych. Mimo próśb o zeznania przeciwko innym skazanym, Halina odmówiła. Przenoszona z miejsca na miejsce, spędziła najwięcej czasu w zakładzie karnym w Inowrocławiu. Na mocy decyzji Naczelnej Prokuratury Wojskowej, po odbyciu dziesięciu lat, w kwietniu 1957 roku, została ułaskawiona.

Po wojnie, w wyniku trudności ze znalezieniem pracy, Halina zorganizowała chałupniczy zakład krawiecki, a jej dom stał się miejscem spotkań dla intelektualistów i opozycjonistów. W 1969 roku przeszła ciężki wylew krwi do mózgu, co doprowadziło do paraliżu oraz utraty mowy i wzroku. Odeszła 22 sierpnia 1973 roku, spoczywając w grobowcu rodzinnym na Starych Powązkach (kw. 106, rząd 5, grób 13).

Decyzją sądu Warszawskiego Okręgu Wojskowego, wyrok wydany na Halinę Sosnowską został unieważniony w dniu 17 lutego 1993 roku.

---

Oceń: Halina Sosnowska

---