Andrzej Gwiżdż był wybitnym polskim prawnikiem, którego życie i kariera wniosły znaczący wkład w rozwój prawa w Polsce. Urodził się 5 kwietnia 1923 roku w Warszawie, a swoje życie zakończył w tym samym mieście 8 grudnia 1998 roku.
Jako specjalista prawa konstytucyjnego, Gwiżdż zdobył uznanie jako profesor nauk prawnych oraz nauczyciel akademicki na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Jego wiedza i doświadczenie w dziedzinie prawa miały duży wpływ na edukację wielu pokoleń prawników w Polsce.
W latach 1968–1981 pełnił funkcję dyrektora Biura Sejmu PRL, a następnie w latach 1981–1991 był dyrektorem Biblioteki Sejmowej. Jego kierownictwo w tej instytucji przyczyniło się do rozwoju wiedzy o prawodawstwie oraz dostępności informacji prawnej.
W ostatnich latach swojego życia, od 1994 do 1998 roku, Andrzej Gwiżdż pełnił także funkcję przewodniczącego Rady Legislacyjnej przy Prezesie Rady Ministrów, co świadczy o jego wpływie na kształtowanie polskiego prawa.
Życiorys
Andrzej Gwiżdż miał swoje korzenie w rodzinie inteligenckiej, jego rodzicami byli Feliks oraz Janina z d. Spokorny. W 1940 roku, korzystając z tajnych kompletów, uczył się w konspiracyjnym Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie, gdzie zakończył edukację, zdając egzamin maturalny. Kolejny krok w jego edukacji to studia na podziemnym Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, które rozpoczął w 1941 roku. W tym samym czasie, w latach 1940–1945, pracował w Spółdzielni Spożywców „Społem”.Jako żołnierz Armii Krajowej miał pseudonim Olczyk i walczył w powstaniu warszawskim, obok niego był też jego młodszy brat Jacek, który był żołnierzem batalionu „Zośka” i niestety zginął 11 sierpnia 1944 roku.
Po zakończeniu działań wojennych, Gwiżdż wrócił do nauki, kontynuując studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, które ukończył w 1947 roku na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Niedługo po tym rozpoczął pracę w Centralnym Urzędzie Planowania. Następnie przeszedł do Kancelarii Sejmu, gdzie awansował na różne stanowiska, w tym dyrektora Biura Sejmu.
W latach 1948–1968 był członkiem PZPR, jednak w wyniku wydarzeń Marca ’68 został usunięty z partii oraz pozbawiony stanowiska dyrektora Biura Sejmu. Po tych wydarzeniach Gwiżdż pełnił funkcję doradcy Szefa Kancelarii Sejmu, a w latach 1981–1991 pełnił rolę dyrektora Biblioteki Sejmowej.
Swoją karierę akademicką rozpoczął w 1948 roku jako asystent, a następnie starszy asystent i adiunkt w Katedrze Prawa Państwowego na Wydziale Prawa UW. Po kilku latach pracy w Instytucie Nauk Prawnych PAN uzyskał stopień kandydata nauk prawnych. W 1960 roku powrócił do Katedry Prawa Państwowego, a po uzyskaniu stopnia doktora habilitowanego w 1971 roku, został docentem na Wydziale Prawa i Administracji UW. W 1987 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1990 roku powierzono mu kierownictwo Rady Naukowej Instytutu Nauk o Państwie i Prawie UW. Dziesięć lat później, w 1998 roku, został profesorem zwyczajnym i przeszedł na emeryturę.
Gwiżdż przez wiele lat zasiadał również w Radzie Legislacyjnej przy Prezesie Rady Ministrów, gdzie piastował funkcję wiceprzewodniczącego w latach 1989–1992 oraz przewodniczącego od 1994 do 1998 roku. Jego życie zakończyło się w Warszawie, gdzie został pochowany na cmentarzu komunalnym Północnym (kwatera E-IX-9-7-2).
Członkostwo w stowarzyszeniach
Andrzej Gwiżdż jest aktywnym uczestnikiem wielu organizacji, w których jego obecność przyczynia się do rozwoju różnych dziedzin prawa oraz nauki. Poniżej przedstawiono listę stowarzyszeń, w których członkostwo jest szczególnie istotne:
- zrzeszenie prawników polskich,
- stowarzyszenie bibliotekarzy polskich,
- polskie towarzystwo nauk politycznych,
- polska sekcja międzynarodowego stowarzyszenia prawa konstytucyjnego,
- polskie towarzystwo prawa konstytucyjnego,
- polskie towarzystwo legislacji (wiceprezes).
Odznaczenia
Andrzej Gwiżdż zdobył szereg znaczących odznaczeń, które świadczą o jego zasługach i wkładzie w rozwój kraju.
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w dniu 3 maja 1997,
- Krzyż Armii Krajowej.
Wybrane publikacje
Oto zestawienie wybranych publikacji Andrzeja Gwiżdża, które stanowią istotny wkład w dziedzinę prawa i ustawodawstwa w Polsce. Lista obejmuje różnorodne pozycje książkowe, z których wiele ma niezwykle ważne znaczenie dla nauki prawa.
- Burżuazyjno-obszarnicza Konstytucja z 1921 roku w praktyce, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1956,
- Dodatek do 3 wyd. zbioru pt. Konstytucja i podstawowe akty ustawodawcze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1962,
- Konstytucja i podstawowe akty ustawodawcze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Zbiór tekstów, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze, 1952, 1954, 1956, 1958, 1964, 1966,
- Konstytucja RP i inne teksty prawne, Warszawa: C. H. Beck, 1997,
- Konstytucja Węgierskiej Republiki Ludowej, Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wyd. PAN, 1975,
- Konstytucje i podstawowe akty ustawodawcze Rzeczypospolitej Polskiej 1918–1939, Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 1967,
- Krajowa Rada Narodowa. Informator, Wydawnictwo Stronnictwa Demokratycznego „Epoka”, 1983,
- Manifest Lipcowy i analogiczne akty proklamacyjne władzy ludowej, Warszawa: 1969,
- Tryb przygotowania i uchwalania konstytucji w wybranych krajach europejskich, Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyczny Studiów Nauk Politycznych, 1990,
- Ustawy o młodzieży. Wybór materiałów prawno-porównawczych, Warszawa: Biblioteka Sejmowa, 1982,
- Ustrój Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Wybór materiałów, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1961, 1967,
- Wiadomości o Polsce współczesnej. Wybór materiałów, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1957,
- Wybór źródeł do nauki polskiego prawa państwowego (stan prawny na dzień 1 IV 1967 r.), (współautor: Janina Zakrzewska), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967,
- Zagadnienia parlamentaryzmu w Polsce Ludowej, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1972,
- Założenia ustrojowe, struktura i funkcjonowanie parlamentu, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1997.
Przypisy
- Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 16.05.2020 r.]
- Powstańcze Biogramy - Andrzej Gwiżdż [online], www.1944.pl [dostęp 16.05.2020 r.]
- Gwiżdż, Andrzej (1923–1998).. alpha.bn.org.pl. [dostęp 25.08.2015 r.]
- Prof. Andrzej Gwiżdż, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 25.08.2015 r.]
- Studia Iuridica XXXVII/1999 Andrzej Gwiżdż 1923–1998 (Zdzisław Jarosz). www.wuw.pl. [dostęp 25.08.2015 r.]
- M.P. z 1997 r. nr 42, poz. 425 „w uznaniu wybitnych osiągnięć w kształtowaniu prawnych podstaw demokratycznego i praworządnego państwa, ze szczególnym uwzględnieniem zasług w tworzeniu nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”.
Pozostali ludzie w kategorii "Prawo i sprawiedliwość":
Tadeusz Perdzyński | Szymon Rundstein | Krzysztof Pietrzykowski | Marek Czecharowski | Józef Feldman (prokurator) | Wojciech Geyer | Adam Strzembosz | Mieczysław Maślanko | Ewa Gruza | Tadeusz Hilarowicz | Bolesław Pohorecki | Leonard Harkiewicz (Charkiewicz) | Czesław Marian Jankowski | Piotr Jerzy Bansemer | Marek Safjan | Witold Modzelewski | Jan Starczewski | Rafał Zwierz | Hubert Izdebski | Wojciech HermelińskiOceń: Andrzej Gwiżdż