Tadeusz Hilarowicz

Prawo i sprawiedliwość

Tadeusz Hilarowicz był znakomitym prawnikiem, którego życie i praca pozostawiły trwały ślad w polskim świecie prawniczym. Urodził się 20 grudnia 1887 roku w Warszawie, a swoje życie zakończył 5 lipca 1958 roku w Łodzi.

W trakcie swojej kariery, Hilarowicz zasłynął jako profesor nauk prawnych, specjalizując się głównie w zakresie prawa administracyjnego. Był także nauczycielem akademickim, który kształcił przyszłe pokolenia prawników oraz angażował się w różnorodne działania społeczne i polityczne.

Życiorys

Tadeusz Hilarowicz urodził się jako syn Józefa Nusbauma-Hilarowicza oraz Rozalii z Głębockich. Był także bratem Henryka i wnukiem Hilarego. W 1906 roku ukończył gimnazjum we Lwowie, a cztery lata później zdobył dyplom na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego. W 1912 roku obronił doktorat z zakresu prawa.

Przed wybuchem I wojny światowej, Hilarowicz doskonalił swoje umiejętności na uczelniach w Berlinie oraz Paryżu. Po powrocie do kraju pracował w administracji publicznej zarówno Austro-Węgier, jak i II Rzeczypospolitej. W latach 1920–1921 pełnił rolę referenta spraw spisko-orawskich przy Delegacie Rządu dla Małopolski. Następnie, w okresie od 1918 do 1920 roku był zastępcą profesora na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim.

Hilarowicz zyskał miano docenta i profesora prawa administracyjnego na Wolnej Wszechnicy w Warszawie i Łodzi w latach 1922–1939. W 1929 roku uzyskał uprawnienia do prowadzenia wykładów na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jego specjalizacja obejmowała prawo administracyjne, konstytucyjne, kościelne, autorskie i sanitarne. Napisał wiele prac naukowych dotyczących prawa administracyjnego, takich jak: „Zasada swobodnego ocenienia w nauce administracyi i w prawie administracyjnem austryackiem” (1917) oraz „Wprowadzenie w praktykę administracyjną” (1928).

W latach 1921–1939 prowadził również wykłady w Szkole Dziennikarskiej przy Wolnej Wszechnicy Polskiej oraz na Wyższej Szkole Dziennikarskiej w Warszawie. Jest także znany z działalności w Towarzystwie WSD. W 1922 roku rozpoczął pracę w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Filozofia jego nauczania obejmowała międzynarodowe aspekty prawa; w 1925 roku wykładał w Serbii, Chorwacji i Słowenii, a w 1926 roku w Rumunii (Bukareszt).

Hilarowicz był wiceprezesem Polskiego Instytutu Administracji przy Zarządzie Stowarzyszenia Urzędników Państwowych i był członkiem korespondentem Akademii Stanisława w Nancy. Wspierał Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem oraz brał czynny udział w Lidze Morskiej i Kolonialnej. Jako przewodniczący Stowarzyszenia Przyjaźni Jugosłowiańskiej odgrywał istotną rolę w rozwijaniu relacji z Królestwem SHS i Jugosławią.

W czasie II wojny światowej prowadził wykłady na tajnych kompletach w SGGW (1943–1944) i organizował konspiracyjne posiedzenia Polskiego Instytutu Prawa Administracyjnego w swoim domu. Po wojnie był jednym z twórców Wyższej Szkoły Nauk Administracyjnych w Łodzi, gdzie pełnił funkcję rektora (1945–1947) oraz prowadził zajęcia z różnych przedmiotów, w tym prawo prasowe. Współpracował także z Uniwersytetem Jagiellońskim oraz z Ministerstwem Sprawiedliwości.

Hilarowicz zainicjował Akademię Administracji w Olsztynie, gdzie również został rektorem. Jego działalność na Warmii i Mazurach miała na celu zorganizowanie wyższej uczelni oraz prowadzenie kolonii dla miejscowych autochtonów. Jako działacz społeczny wspierał także serbołużycką kulturę, pełniąc m.in. rolę przewodniczącego Komitetu Propagandy Państwowości Łużyckiej w Łodzi oraz wykładając w Seminarium Duchownym w Łodzi.

Od 1945 roku aktywnie uczestniczył w Stronnictwie Demokratycznym, gdzie odpowiadał za administrację samorządową w łódzkim Wojewódzkim Komitecie SD oraz pełnił funkcję radnego Dzielnicowej Rady Narodowej Łódź – Śródmieście. W 1949 roku zasiadał w Radzie Naczelnej Stronnictwa (1949–1954). Jako aktywny przedstawiciel swojego ugrupowania, był również przewodniczącym Klubu Radnych SD w Łodzi.

W marcu 1947 roku rozpoczął praktykę adwokacką w Zespole Adwokackim nr 9 w Łodzi, gdzie aktywnie uczestniczył w pracach Zrzeszenia Prawników Polskich. Jego praca została doceniona przez społeczeństwo, a Hilarowicz otrzymał szereg odznaczeń, takich jak Złoty Krzyż Zasługi oraz Order św. Sawy III klasy.

Hilarowicz ożenił się z Jadwigą Bogucką (Hilarowiczową) i doczekał się córki Marii (Hilarowiczówny). Odszedł od nas w 1958 roku w Łodzi, gdzie spoczął na Starym Cmentarzu w Łodzi.

Bibliografia podstawowa

– Leon Chajn, Tadeusz Hilarowicz, w: Polski Słownik Biograficzny, Tom IX/4, Zeszyt 43, Heryng Zygmunt – Horoch Kalikst, 1961, str. 511–512.

– Tadeusz Hilarowicz, w: Stanisław Łoza, Czy wiesz, kto to jest?, cz. I, Warszawa 1938, str. 258.

Przypisy

  1. (red. Stanisław Achremczyk i Władysław Ogrodziński), Olsztyn 1945-2005: kultura i nauka, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, Olsztyn 2006, s. 104.
  2. Indeks nazwisk. proluz.wordpress.com, 06.12.2010 r. [dostęp 26.04.2011 r.]
  3. Mieczysław Bandurka, Andrzej Felchner, Bożena Krzemińska, Stronnictwo Demokratyczne w województwie łódzkim w latach 1937–1975, Wydawnictwo „Epoka”. Warszawa 1981, ss. 56–57.
  4. Z karty żałobnej. Prof. Dr Tadeusz Hilarowicz, „Palestra”. nr 10–11, 1958, s. 87.
  5. „Dziennik Łódzki”. nr 161 z 09.07.1958 r., s. 5 (nekrolog).
  6. „Dziennik Łódzki”. nr 160 z 08.07.1958 r., s. 2 (nekrolog).
  7. Tadeusz Hilarowicz, „Kurier Polski”. nr 160 z 10.07.1958 r., s. 2 (nekrolog).
  8. Odczyt prof. Hilarowicza w Elblągu, „Kurier Codzienny”. nr 229, 21.08.1949 r., s. 6.
  9. Odczyt prof. Hilarowicza w Ostródzie, „Kurier Codzienny”. nr 225, 17.08.1949 r., s. 4.
  10. Radni SD w dzielnicowych radach narodowych, „Kurier Codzienny”. nr 205, 28.07.1949 r., s. 4.
  11. W sprawie mnogości Ministerstw, „Tygodnik Demokratyczny” (Łódź), nr 8 z 05.08.1945 r., s. 5.
  12. Tadeusz Filarowicz (sic!)-Chrobrzyński, Chrobrzyn, „Tygodnik Demokratyczny” (Łódź), nr 33 z 11.08.1946 r., s. 5.
  13. Komitet Przyjaciół Warmii i Mazurów, „Tygodnik Demokratyczny” (Łódź), nr 34 z 18.08.1946 r., s. 4.
  14. Sprawa wyższej uczelni w Olsztynie, „Tygodnik Demokratyczny” (Łódź), nr 34 z 18.08.1946 r., s. 6.
  15. Studium dziennikarsko-publicystyczne, „Tygodnik Demokratyczny” (Łódź), nr 16 z 14.04.1946 r., s. 4.
  16. Inauguracja akademii administracyjnej, „Tygodnik Demokratyczny” (Łódź), nr 20 z 28.10.1945 r., s. 7.
  17. Wyższa Szkoła Dziennikarska w Warszawie. Sprawozdanie za XXI Rok Szkolny 1937-1938 oraz Program na Rok 1938-1939. Warszawa: 1938, s. 47.
  18. Wyższa Szkoła Dziennikarska. „Kurier Warszawski”. Nr 213, s. 3, 1933.
  19. Wolna Wszechnica Polska. W: Szkoły wyższe Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: 1930, s. 312.
  20. Alina Szklarska-Lohmannowa, Polsko-czechosłowackie stosunki dyplomatyczne w latach 1918-1925, Wrocław, 1967, s. 133.
  21. a b StanisławS. Zieliński, Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933, s. 660.
  22. Przed I wojną światową używał ojcowskiej formy nazwiska: Nussbaum-Hilarowicz. Zob. Aleksander Stępkowski, Zasada proporcjonalności w europejskiej kulturze prawnej. Warszawa 2010, str. 124.

Oceń: Tadeusz Hilarowicz

★★★★★
Średnia ocena:4.59 Liczba ocen:11