Cmentarz Wawrzyszewski

---

Historia

Cmentarz Wawrzyszewski ma swoją historię, która sięga czasów wiejskich. Został założony jako lokalny cmentarzyk dla mieszkańców Wawrzyszewa oraz późniejszej Chomiczówki. Obiekt ten zajmuje powierzchnię 6,5 ha i charakteryzuje się trapezoidalnym kształtem. Był dwukrotnie powiększany, co świadczy o jego rosnącym znaczeniu w regionie.

Najstarszy grób, który można tu znaleźć, pochodzi z roku 1830. Jest to mogiła „sztabskapitana Konstantego Brzozowskiego z 2 batalionu saperów, zmarłego we wsi Wawrzyszew 8.VII.1830”. Warto podkreślić, że na cmentarzu znajduje się również grób Barbary z Chomiczów Jahołkowskiej, od której rodowego nazwiska pochodzi nazwa Chomiczówki.

Do wybitnych miejsc na cmentarzu należy kwatera wojenna, gdzie spoczywa około 500 żołnierzy 30 Pułku Strzelców Kaniowskich, którzy polegli podczas obrony północnych granic Warszawy w 1939 roku. Wśród nich znajduje się również dowódca, major Bronisław Kamiński. Obok grobów żołnierzy września 1939 umiejscowione są także mogiły żołnierzy powstania warszawskiego oraz ofiary cywilne, które zostały rozstrzelane na Wawrzyszewie w roku 1939.

Dominuje tu znaczna liczba grobów powojennych. Po zapełnieniu cmentarza Powązkowskiego, na tym cmentarzu również odbywały się pochówki mieszkańców z innych rejonów miasta. Obecnie cmentarz Wawrzyszewski także osiągnął limit swoich miejsc.

Rola kaplicy cmentarnej spełniana jest przez zlokalizowany po drugiej stronie ulicy Wólczyńskiej kościół św. Marii Magdaleny, który stanowi ważny punkt dla lokalnych mieszkańców, a także miejsca upamiętnienia zmarłych.

Pochowani (m.in.)

Na cmentarzu Wawrzyszewskim w Warszawie spoczywa wiele znanych osobistości, w tym między innymi:

• Józef Below (1904–1939) – uznawany artysta rzeźbiarz,
• Władysław Byszewski (1922–2019) – hodowca koni, trener, sędzia międzynarodowy zawodów jeździeckich i jeździec,
• Ryszard Dudek (1936–2011) – dyrygent oraz profesor Akademii Muzycznej w Warszawie,
• Joanna Dworakowska – znana szachistka,
• Jerzy Chachuła (1924–2002) – hipolog, profesor SGGW,
• Jerzy Jakubowski (1930–1982) – profesor prawa,
• Władysław Jania (1913–2008) – ceniony rzeźbiarz,
• Anna Jantar (1950–1980) – popularna piosenkarka,
• Kazimierz Kalinowski (1908–1944) – kolarz szosowy, który brał udział w I i II Tour de Pologne (grób symboliczny),
• Zofia Kierszys (1921–2000) – znakomita tłumaczka książek z języka angielskiego,
• Aleksander Kozera (zm. 2001) – geofizyk, odkrywca złóż węgla brunatnego oraz autor podręczników dla szkół zawodowych,
• Kazimierz Kucharski (1909–1995) – lekkoatleta (grób symboliczny),
• Jarosław Kukulski (1944–2010) – kompozytor,
• Jerzy Lileyko (1932–2009) – profesor historii sztuki,
• Edmund Wnuk-Lipiński (1944–2015) – profesor socjologii,
• Rajmund Kazimierz Łaszczyński (1921–1994) – powstaniec warszawski AK ps. „Łukasz”, kawaler Orderu Virtuti Militari,
• Leon Łochowski (1938–2017) – utalentowany aktor,
• Wiesław Maniak (1938–1982) – wybitny lekkoatleta,
• Jerzy Maryniak (1932–2011) – inżynier lotnictwa, ekspert ds. katastrof lotniczych,
• Henryk Matyja (1923–2001) – profesor Politechniki Warszawskiej, specjalista w dziedzinie technologii metalurgii i hutnictwa,
• Zofia Nehring (1910−1972) – polska łyżwiarka szybka, rekordzistka świata oraz reprezentantka Polski,
• Maciej Nowicki (1910–1950) – wybitny architekt,
• Zygmunt Nowicki (1867–1941) – znany sędzia, urzędnik konsularny oraz senator,
• Jan Perenc (1896–1971) – oficer WP, kawaler Orderu Virtuti Militari,
• Stanisław Pierściński ps. „Wojciech” (1898–1996) – żołnierz, który odznaczony został Orderem Virtuti Militari oraz dwukrotnie Krzyżem Walecznych,
• Elżbieta Pietruska-Madej (1938–2001) – filozof nauki, dziekan Wydziału Socjologii i Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego,
• Jadwiga Polanowska-Misiorny (1937–2003) – aktorka i dziennikarka,
• Leon Polanowski (1895–1985) – starosta sandomierski,
• Andrzej Polkowski (1939-2019) – tłumacz literatury pięknej, w tym cyklu o Harrym Potterze,
• Jerzy Prażmowski (1932–1983) – aktor filmowy i teatralny,
• Tadeusz Skaliński (1910–1999) – profesor fizyki na UW,
• Leon Suchorzewski (1894–1970) – rolnik, burmistrz Włodzimierza Wołyńskiego oraz poseł na Sejm IV kadencji II Rzeczypospolitej,
• Zbigniew Szałajda (1934–2024) – polityk, były wicepremier PRL oraz minister hutnictwa,
• Ignacy Witomski (1922–2005) – pułkownik dyplomowany WP, wyróżniony tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata,
• Ludwika Woźnicka (1924–1983) – pisarka żydowskiego pochodzenia, autorka książek dla dzieci oraz tłumaczka literatury anglosaskiej, bliźniacza siostra Zofii Woźnickiej,
• Bronisław Żurakowski (1911–2009) – inżynier lotniczy oraz doświadczony pilot.

Groby zbiorowe

• mogilę 500 żołnierzy 30 pułku Strzelców Kaniowskich w 109 zbiorowych kwaterach,
• 2 zbiorowe mogiły 53 żołnierzy, którzy zostali zamordowani w czasie powstania warszawskiego.

---

Oceń: Cmentarz Wawrzyszewski

---