Kazimierz Cetnarowicz

---

Życiorys

Kazimierz Cetnarowicz był niezwykle aktywną postacią w czasie okresu międzywojennego, pełniąc funkcję drużynowego w 91. Warszawskiej Drużynie Harcerzy oraz będąc członkiem Kręgu Instruktorskiego „Złota Strzała”. Jego kariera wojskowa zaczęła się w latach 1934–1935 oraz 1936–1937, kiedy to odbył służbę w 76. Lidzkim pułku piechoty, stacjonującym w Grodnie, gdzie uzyskał stopień kaprala podchorążego.

W przededniu II wojny światowej Kazimierz rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Warszawskim, które kontynuował w czasie okupacji w ramach tajnych kompletów. Jako aktywny członek ruchu oporu, uczestniczył w kampanii wrześniowej, a po 17 września 1939 roku sformował oddział walczący z Armią Czerwoną w wschodniej Polsce. Po niepowodzeniach, które go spotkały, udało mu się dotrzeć do Warszawy, gdzie zaangażował się w działalność Związku Walki Zbrojnej, zyskując awans na podporucznika, a także Szarych Szeregów.

Jako jeden z kluczowych instruktorów w „Ulu Wisła” warszawskiej Chorągwi Szarych Szeregów, Kazimierz był odpowiedzialny za szkolenie pojedynczych strzelców („Sklepy”). Pełnił również funkcję komendanta Okręgu Praga oraz był członkiem komendy Organizacji Małego Sabotażu „Wawer”. Jego współpraca z Aleksandrem Kamińskim oraz Kazimierzem Gorzkowskim była szczególnie znacząca w kontekście działań konspiracyjnych.

W tragicznym wrześniu 1942 roku, Kazimierz został aresztowany wraz z żoną w Zakopanem. Podczas rewizji w ich warszawskim mieszkaniu, Gestapo odkryło konspiracyjną skrytkę, w której znajdował się notes Cetnarowicza, co umożliwiło inne aresztowania związane z „Wawrem”, Biurem Informacji i Propagandy Okręgu Warszawskiego AK oraz „Ulem Wisła”. Po brutalnym śledztwie i torturach w warszawskiej siedzibie Gestapo przy alei J. Ch. Szucha 25 oraz na Pawiaku, los Kazimierza przypieczętowała egzekucja.

12 lutego 1943 roku w Lesie Chojnowskim, niedaleko stacji Stefanów, obecnie znanej jako część wsi Żabieniec, Cetnarowicz został rozstrzelany. Po zakończeniu wojny, ciała rozstrzelanych Polaków z tego miejsca zostały ekshumowane, a po identyfikacji, ciało Kazimierza pochowano na cmentarzu-mauzoleum w Palmirach, w rzędzie II, w miejscu 37.

Życie rodzinne

Kazimierz Cetnarowicz urodził się jako syn Włodzimierza Cetnarowicza oraz Stanisławy Piskorskiej, która była córką Wacława Piskorskiego. Stanisława była także siostrą Leonarda Piskorskiego oraz Tomasza Piskorskiego. Kazimierz miał młodsze rodzeństwo, w tym brata Mieczysława, który walczył w powstaniu warszawskim i zmarł w niemieckim obozie Mauthausen-Gusen w 1944 roku.

W trakcie II wojny światowej Kazimierz ożenił się z Haliną Szpilfogel, która żyła w latach 1916–2005. Halina była zaangażowana w działania konspiracyjne jako łączniczka w komórce więziennej ZWZ, kierowanej przez Kazimierza Gorzkowskiego, a także pełniła rolę komendantki Hufca Mokotów w Szarych Szeregach Żeńskich. Po jej aresztowaniu w Zakopanem, Halina stała się ofiarą brutalnego śledztwa, które obejmowało tortury, w tym próby wieszania. Została deportowana do obozu na Majdanku, a potem przeniesiona do obozów Oświęcim i Bergen-Belsen.

Po wojnie Halina związała się z Wacławem Kawalcem, z którym miała dwoje dzieci, Barbarę oraz Stefana Kawalców.

Warto dodać, że nazwisko Kazimierza Cetnarowicza, oraz jego brata Mieczysława, zostało upamiętnione na grobowcu rodziny Piskorskich, znajdującym się na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 18-5-4/5).

---

Oceń: Kazimierz Cetnarowicz

---