Aleksander Kamiński

---

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Aleksander Kamiński przyszedł na świat w Warszawie, będąc potomkiem Jana Kamińskiego, który pracował jako farmaceuta, i Petroneli Kaźmierczak. W 1905 roku, wspólnie z rodziną, przeniósł się do Kijowa, gdzie ukończył szkołę powszechną w języku rosyjskim. Później, w wyniku przeprowadzek, trafił do Rostowa w 1914 roku, a dwa lata później do Humania. Z powodu trudnych warunków materialnych po stracie ojca w 1910 roku, już w 1916 roku podjął pracę w banku jako goniec. Od stycznia 1918 roku był członkiem 1. Męskiej Drużyny Skautowej w Humaniu, gdzie pełnił różne funkcje, począwszy od zastępowego aż po kierowanie całym Gniazdem Humańskim. Od 1918 roku uczęszczał do polskiej szkoły średniej w Humaniu.

Po powrocie do Polski w marcu 1921 roku, kontynuował edukację w Warszawie, zdobywając maturę w 1922 roku, a następnie podjął studia z zakresu historii i archeologii na Uniwersytecie Warszawskim, które zakończył dyplomem magistra w 1928 roku. W czasie studiów łączył naukę z pracą, pełniąc różne funkcje wychowawcze w bursach i szkołach w Pruszkowie i Warszawie.

Dwudziestolecie międzywojenne

Aleksander Kamiński zaangażowany był też w Związek Harcerstwa Polskiego. Już w 1921 roku uzyskał stopień przodownika, a w 1927 roku został harcmistrzem. Kierował pruszkowskimi drużynami harcerskimi i pełnił funkcję komendanta hufca. W latach 1928-1929 dowodził Chorągwią Mazowiecką ZHP, natomiast w 1930 roku kierował referatem drużyn mniejszościowych. Był także twórcą metodyki zuchowej oraz autorem popularnych powieści instruktażowych dla harcerzy. W latach 30. XX wieku zajmował się edukacją instruktorską w Nierodzimiu oraz w pobliskich Górkach Wielkich. Kamiński prowadził kursy międzynarodowe oraz uczestniczył w ważnych spotkaniach harcerskich za granicą.

II wojna światowa

W obliczu wybuchu wojny w 1939 roku, Kamiński przybył do Warszawy, gdzie współtworzył Komendę Pogotowia Harcerzy. Od października 1939 zaangażował się w działalność konspiracyjną w Szarych Szeregach oraz rozpoczął wydawanie „Biuletynu Informacyjnego”, najważniejszego pisma konspiracyjnego. Używał licznych pseudonimów, takich jak „Kaźmierczak”, „Hubert” i „Fabrykant”. W ciągu swojej działalności był także szefem BiP Komendy Okręgu Warszawa AK, tworząc strukturę odpowiedzialną za działania propagandowe.

W sierpniu 1944 roku został redaktorem dziennika „Biuletyn Informacyjny” podczas powstania warszawskiego. Jego działania wywiadowcze i konspiracyjne były wielokrotnie tematem zainteresowania, zarówno ze strony podziemnych organizacji, jak i partyzantów, jak np. Ludwik Widerszal. Autor książki „Kamienie na szaniec”, opartej na historii „Zośki” Zawadzkiego i jego towarzyszy z 23. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej.

Okres powojenny

Po wojnie Kamiński pracował na Uniwersytecie Łódzkim jako asystent, studiując pedagogikę, by w 1947 roku zdobyć tytuł doktora filozofii. Działał w ZHP, jednak w 1949 roku został pozbawiony swoich stanowisk z powodów ideologicznych, a jego prace objęto cenzurą. Po 1956 roku powrócił do aktywnej działalności, wpływając na rozwój harcerstwa oraz kontynuując pracę akademicką jako profesor na uniwersytecie.

Pod koniec życia, Kamiński wrócił do Warszawy i tam, w 1978 roku, zmarł. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, obok swoich młodzieńczych bohaterów z książki „Kamienie na szaniec” – Rudego, Alka i Zośki. Po śmierci został uhonorowany tytułem Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata przez Instytut Jad Waszem za pomoc Żydom. W 2008 roku, Lech Kaczyński odznaczył go pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Kamiński Aleksander, harcmistrz, przed wojną kierownik szkoły »Zuchów« na Śląsku w Górkach Wielkich. Żydofil, zawsze skłaniał się do skrajnej lewicy-komuny. Niepewne pochodzenie matki (Żydówka lub Francuzka, wzgl. Żydówka francuska). Kamiński jest niedużym brunetem, o ciemnych oczach, bardzo ruchliwy i nerwowy, bystra inteligencja (główny autor »Wielkiej Gry«). Kamiński jest za mądry, aby oficjalnie wstąpić do organiz. komun. i przez to stracić kontakt z organiz. polsk. Natomiast na podstawie informacji od ludzi blisko i dobrze go znających (jeszcze przed 1939 r.) należy wnioskować, że dąży on do ustroju komun. w Polsce, ten ustrój bowiem najbardziej mu odpowiada. K. jest nadal redaktorem B. Inf. Kamiński miał kontakty z grupą »Wawer«, do której należało dużo młodzieży o zabarwieniu komun. W grupie »Wawer« współpracowali m.in. na stanowiskach kierowniczych zdecydowani komuniści małż. Cetnarowiczowie, Kazimierz i Halina, z d. Szpiglówna-żydówka, z którymi właśnie Kamiński utrzymywał b. zażyłe i bliskie stosunki. Z Kamińskim utrzymywała b. bliskie stosunki (jeszcze przed 1939 r.) niejaka Zawracka z Pruszkowa (podejrzana o sympatie komun. – niewyjaśnione źródła dochodu, wraz z 4-ma córkami znajdowała się w b. dobrych warunkach materialnych, nigdzie nie zarobkując), która znów »powsadzała« do RGO (na posady płatne) wiele osób pochodzenia żydowskiego. Z Kamińskim i Zawracką pozostawała w bliskich stosunkach Aszkenazówna (ostatnio podobno została schwytana i rozstrzelana przez G-po).

Życie prywatne

Aleksander Kamiński był mężem Janiny Kamińskiej, która była znaną polską archeolog, pedagog oraz instruktorką Związku Harcerstwa Polskiego. Warto zaznaczyć, że z tego małżeństwa pochodziło jedno dziecko – Ewa Rzetelska-Feleszko, która osiągnęła renomę jako profesor językoznawstwa.

Książki

Oto zestawienie książek napisanych przez Aleksandra Kamińskiego, które ukazały się w różnych latach i są dostępne w licznych wydaniach:

• Antek Cwaniak (1932, wznowienie w 1984 w Wydawnictwie „Śląsk” „Bibliotece Szarej Lilijki”),
• Oficer Rzeczypospolitej. Opowiadanie o pułkowniku Lisie-Kuli (1932, Wydawnictwo „Na tropie”. Nakładem Związku Strzeleckiego),
• Książka wodza zuchów (1933, wznowienie w 1984 w „Bibliotece Szarej Lilijki” pod tytułem Książka drużynowego zuchów),
• Andrzej Małkowski (1934),
• Krąg rady (1935),
• Wielka Gra (wydanie I w 1942 na rozkaz KG AK zostało zniszczone jako dekonspirujące metody walki konspiracyjnej, wydania II nie zdążono rozkolportować z powodu wybuchu powstania warszawskiego, wydanie III – Warszawa 1983 [znów konspiracyjne, antydatowane na 1981 – wyd. Niezależne Wydawnictwo Harcerskie], IV w 2000 – ISBN 83-87893-99-4),
• Przodownik. Podręcznik dla kierowników oddziałów Zawiszy (wyd. I, cz. 1-2, grudzień 1942, wyd. II w 1943, wyd. III w 1944),
• Kamienie na szaniec (10 wydań, I w 1943 i II w 1945, pod pseudonimem Juliusz Górecki) ISBN 83-10-10505-3,
• Narodziny dzielności (1947),
• Jaćwież (1953) – synteza dziejów ludu Jaćwingów,
• Józef Grzesiak „Czarny” (1980, wspólnie z Antonim Wasilewskim),
• Zuchy – The Polish Wolf Cubs – podręcznik wydany na konferencję Wilczęcą w Gillwel Park,
• Zośka i Parasol. Opowieść o niektórych ludziach i niektórych akcjach dwóch batalionów harcerskich, Wydawnictwo „Iskry” (wydanie I w 1957) 2011,
• Funkcje pedagogiki społecznej Państwowe Wydawnictwo Naukowe (1974) ISBN 83-01-01705-8.

Dodatkowo, w jego dorobku literackim znajduje się 239 prac, do tego ponad 300 artykułów i recenzji.

Ordery i odznaczenia

Lista odznaczeń i wyróżnień Aleksandra Kamińskiego jest imponująca i odzwierciedla jego zasługi oraz poświęcenie dla kraju i społeczności. Wśród najważniejszych nagród, które otrzymał, wyróżniają się:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (przyznany pośmiertnie, 21 lutego 2008),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Walecznych,
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami (25 lipca 1944),
• Srebrny Krzyż Zasługi (11 listopada 1934),
• Krzyż „Za Zasługi dla ZHP” (przyznany pośmiertnie, 1992),
• Medal „Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata” (przyznany pośmiertnie, 1991).

Wszystkie te odznaczenia świadczą o jego niezłomnej postawie oraz poświęceniu w trudnościach i wyzwaniach, jakie niosła ze sobą historia.

Upamiętnienie

W 1980 roku Aleksander Kamiński został pośmiertnie uhonorowany nagrodą miasta Łodzi, co stanowiło ważne wyróżnienie za jego działalność i zasługi.

Na mocy uchwały z 9 stycznia 2003 roku, Sejm RP ogłosił rok 2003 Rokiem Aleksandra Kamińskiego, uznając jego wkład w rozwój kultury i harcerstwa w Polsce.

24 września 2005 roku, odbyła się ceremonia odsłonięcia pierwszego pomnika hm. Aleksandra Kamińskiego w parku Staromiejskim w Łodzi, co zostało przyjęte z ogromnym entuzjazmem przez mieszkańców oraz miłośników jego pracy.

Na ścianie domu przy ulicy noszącej imię Kamińskiego, pod numerem 30, zamontowano pamiątkową tablicę, która przypomina o jego łódzkich korzeniach oraz miejscu zamieszkania. Dodatkowo, jego popiersie znajduje się w Łazienkach Królewskich w Warszawie, w malowniczej okolicy nieopodal Świątyni Egipskiej.

W 2014 roku, imię Aleksandra Kamińskiego przyjęła Chorągiew Łódzka ZHP, co szczególnie podkreśla jego znaczenie w środowisku harcerskim. Oprócz tego, jego imię nosi także Pałac Młodzieży w Katowicach, a także 15 szkół oraz 27 szczepów, drużyn i hufców harcerskich, które kontynuują jego dziedzictwo.

---

Oceń: Aleksander Kamiński

---